<<< POWRÓT

Poranna kawa z historią.

Wydarzyło się w Polsce 12 sierpnia:

1308 – Lidzbark Warmiński otrzymał prawa miejskie.
1399 – Bitwa nad Worsklą – jedna z największych bitew średniowiecznej Europy. W bitwie nad Worsklą wojska litewsko-ruskie księcia Witolda, wspierane przez oddziały polskie, krzyżackie, a także chana Tochtamysza, zostały pokonane przez tatarską armię władcy Złotej Ordy – chana Timur-Kutłuka.
1569 – Wyrokiem sądu sejmowego została uwięziona delegacja Rady Miasta Gdańska.
1654:
    IV wojna polsko-rosyjska: zwycięstwo wojsk litewskich w bitwie pod Szkłowem.
    Z terenu Polski widoczne było całkowite zaćmienie Słońca.
1759 – III wojna śląska: zwycięstwo wojsk austriacko-rosyjskich nad pruskimi w bitwie pod Kunowicami.
1794 – Insurekcja kościuszkowska:
    Upadło powstanie kurlandzkie.
    Wojska rosyjskie zdobyły Wilno.
1831 – Gen. Henryk Dembiński został przywódcą powstania listopadowego.
1896 – W Gdańsku wyruszył na trasę pierwszy tramwaj elektryczny.
1907 – Organizacja Bojowa PPS dokonała napadu na pociąg i stację kolejową w Sławkowie.
1914 – Józef Piłsudski wydał Odezwę na wkroczenie wojsk polskich do Królestwa Kongresowego.
1927 – Założono Związek Polskiej Młodzieży Demokratycznej.
1928 – W Amsterdamie zakończyły się IX Letnie Igrzyska Olimpijskie, w czasie których Halina Konopacka wygrała konkurs rzutu dyskiem, zdobywając pierwszy złoty medal olimpijski dla Polski.
1941 – Oddział SD z Łucka i ukraińscy schutzmani dokonali masakry 300 Żydów w Horochowie na Wołyniu.
1943 – W Warszawie specjalny oddział „Osa-Kosa” Kedywu KG AK zaatakował przy pl. Zamkowym transport pieniędzy wywożonych z Banku Emisyjnego; w wyniku przeprowadzonej akcji zdobyto około 106 milionów złotych oraz nieznaną ilość marek niemieckich.
1944 – 12. dzień powstania warszawskiego:
    - Winston Churchill po raz kolejny depeszował do Józefa Stalina, pytając o pomoc dla powstańców.
    - Niemcy odbili z rąk polskich gmachy Dyrekcji Wodociągów i Kanalizacji, Starostwa Grodzkiego Śródmiejsko-Warszawskiego, a także Wojskowy Instytut Geograficzny, Miejski Instytut Higieny i Dom Turystyczny.
    - Ukazał się pierwszy numer pisma „Barykada".
1957 – W Łodzi wybuchł strajk tramwajarzy, spacyfikowany po trzech dniach przez milicję.
1964:
    Edward Ochab objął stanowisko przewodniczącego Rady Państwa.
    Greczynka Nandia Konstandopulu została zwyciężczynią 4. Międzynarodowego Festiwalu Piosenki w Sopocie.
1971 – Rząd podjął decyzję o budowie elektrowni jądrowej. Jej uruchomienie miało nastąpić na początku lat osiemdziesiątych.
1976 – Władze PRL wprowadziły kartki na cukier. Posiadacze tzw. biletów towarowych mieli prawo do zakupu określonej ilości cukru po dotychczasowych cenach (10,50 zł za kg), pozostała część cukru była dostępna w sprzedaży po cenach komercyjnych (26 zł za kg).
1985 – Premiera filmu Miłość z listy przebojów w reżyserii Marka Nowickiego.
1997 – Na warszawskim Służewcu odbył się pierwszy polski koncert zespołu U2.
2005 – Premiera filmu Skazany na bluesa w reżyserii Jana Kidawy-Błońskiego.
2011 – Na stacji kolejowej Baby koło wsi Kiełczówka w powiecie piotrkowskim, w wyniku wykolejenia pociągu pasażerskiego TLK relacji Warszawa Wschodnia-Katowice zginął 52-letni mężczyzna, a 81 osób zostało rannych, spośród których w szpitalu zmarła 63-letnia kobieta.

Urodzili się 12 sierpnia:

1751 – Franciszek Ksawery Zboiński, polski szlachcic, polityk (zm. 1818)
1783 – Franciszek Lewiński, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy janowski (zm. 1854)
1832 – Wilhelm Lubelski, polski psychiatra, działacz społeczny (zm. 1891)
1850 – Julian Talko-Hryncewicz polski lekarz, antropolog,etnograf, archeolog -amator, badacz Syberii (zm. 1936)
1857 – Hipolit Oleszyński, pierwszy polski Badacz Pisma Świętego (zm. 1930)
1860 – Bolesław Bejnar, polski generał brygady (zm. 1928)
1866 – Bronisław Laskownicki, polski dziennikarz, wydawca, literat, tłumacz (zm. 1944)
1890 – Janusz Dziewoński, polski aktor (zm. 1953)
1894 – Rajmund Bergel, polski poeta, dramaturg, krytyk literacki, kapitan piechoty (zm. 1937)
1897 – Łucja Charewiczowa, polska historyk (zm. 1943)
1902:
    Bronisław Budkiewicz, polski inżynier, działacz niepodległościowy, społeczny i spółdzielczy (zm. 1944)
    Antoni Kocjan, konstruktor lotniczy, pilot; w czasie II wojny światowej w wywiadzie lotniczym ZWZ-AK; aresztowany i rozstrzelany przez Niemców w więzieniu na Pawiaku w 1944 r. (zm. 1944)
1903 – Tadeusz Pałucki, polski działacz socjalistyczny i samorządowy, prezydent Olsztyna (zm. 1974)
1908 – Stanisław Nowogrodzki, polski historyk, mediewista (zm. 1942)
1910:
    Leon Pasternak, polski pisarz (zm. 1969)
    Lena Żelichowska, polska aktorka, tancerka, śpiewaczka; wystąpiła w filmach „Czarna perła”, „Jego wielka miłość”, „O czym marzą kobiety”, „Sygnały” i „Żołnierz królowej Madagaskaru” (zm. 1958)
1912 – Jerzy Edigey, polski pisarz (zm. 1983)
1914:
    Tadeusz Cygler, polski aktor (zm. 1987)
    Aleksander Rejman, polski pomolog (zm. 2005)
1916 – Antonina Wyrzykowska, polska działaczka społeczna, Sprawiedliwa wśród Narodów Świata (zm. 2011)
1919:
    Wiesław Kielar, polski operator filmowy, pisarz (zm. 1990)
    Henryk Klejne, polski kompozytor (zm. 1976)
1920 – Bogusława Czuprynówna, polska aktorka (zm. 2007)
1922 – Leopold Unger, polski dziennikarz, publicysta, eseista; korespondent „Życia Warszawy” i Polskiej Agencji Prasowej; od 1969 r. na emigracji w Belgii, gdzie pod pseudonimem „Pol Mathil” pisał w „Le Soir”, stały współpracownik paryskiej „Kultury”, pracujący również dla Radia Wolna Europa, sekcji polskiej radia BBC oraz „International Herald Tribune”; felietonista „Gazety Wyborczej” (zm. 2011)
1924:
    Witold Mańczak, polski językoznawca (zm. 2016)
    Juliusz Roland, polski aktor (zm. 1977)
1926 – Ludwik Misiek, polski podpułkownik, pilot szybowcowy, inżynier (zm. 2018)
1929 – Zbigniew Zielonka, polski pisarz
1933 – Janusz Magnuski, polski historyk, pisarz (zm. 1999)
1934 – Jerzy Szadkowski, polski specjalista w zakresie budowy i eksploatacji maszyn, wykładowca akademicki (zm. 2007)
1935 – Roman Darowski, polski duchowny katolicki, jezuita, filozof (zm. 2017)
1936 – Szymon (Romańczuk), polski duchowny prawosławny, arcybiskup łódzki i poznański (zm. 2017)
1938 – Eugeniusz Szulborski, polski poeta, prozaik, satyryk (zm. 2011)
1939 – Władysław Cywiński, polski taternik, przewodnik tatrzański, alpinista, inżynier elektronik (zm. 2013)
1941:
    Gerda Bryłka-Krajciczek, polska gimnastyczka
    Bohdan Piasecki, polski uczeń, ofiara porwania i morderstwa (zm. 1957)
1943 – Zdzisław Reszelewski, polski poeta, krytyk literacki, tłumacz (zm. 1983)
1945:
    Jan Flis, polski duchowny katolicki, teolog (zm. 2016)
    Marian Kozerski, polski piłkarz
    Witold Sitarz, polski ekonomista, menedżer, polityk, poseł na Sejm i senator RP
1946 – Henryk Rochnowski, polski geograf (zm. 2011)
1949:
    Bożena Kizińska, polska nauczycielka, polityk, poseł na Sejm RP
    Aleksandra Naumik, polsko-norweska piosenkarka (zm. 2013)
    Tadeusz Skobel, polski , menedżer, urzędnik państwowy
    Szczepan Skomra, polski spółdzielca, polityk, poseł na Sejm RP
    Witold Szymański, polski generał brygady
    Barbara Wysoczańska, polska florecistka
1950:
    Eliza Grochowiecka, polska piosenkarka
    Jan Janowski, polski muzyk bluesowy, kompozytor, autor, plastyk, konserwator zabytków
    Jerzy Konieczny, polski prawnik, polityk, szef UOP, minister spraw wewnętrznych
    Ryszard Malec, polski koszykarz
1951:
    Andrzej Blumenfeld, polski aktor (zm. 2017)
    Jan Bobak, polski lutnik
    Stanisław Goldstein, polski matematyk
1952 – Tomasz Struk, polski grafik, malarz, autor instalacji
1955 – Maria Jabłońska, polska lekkoatletka, oszczepniczka
1956:
    Artur Barciś, polski aktorr, reżyser, przez wiele lat związany z warszawskim Teatrem Ateneum; znany m.in. z ról w serialach „Miodowe lata”, „Ranczo” i „Doręczyciel”, wystąpił w filmach „Znachor”, „Kramarz”, „Braciszek”, a także w cyklu „Dekalog” Krzysztofa Kieślowskiego
    Grażyna Jarząb, polska lekkoatletka, skoczkini w dal i wzwyż
1957 – Stanisław Lamczyk, polski przedsiębiorca, polityk, poseł na Sejm RP
1958 – Mirosław Lenk, polski samorządowiec, prezydent Raciborza
1959:
    Leszek Iwanicki, polski piłkarz
    Marian Kolasa, polski lekkoatleta, tyczkarz
    Jerzy Kornowicz, polski kompozytor
1961 – Bolesław Pawica, polski reżyser filmowy, twórca teledysków
1962:
    Robert Makłowicz, polski dziennikarz, krytyk kulinarny, pisarz, publicysta
    Krzysztof Wętkowski, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy gnieźnieński
    Alicja Wilczyńska, polska strzelczyni sportowa
1964 – Jarosław Bako, polski piłkarz, bramkarz
1967 – Joanna Hofman, polska aktorka, dyplomatka
1970 – Krzysztof Zawadzki, polski aktor
1971:
    Roland Dembończyk, polski trener siatkówki
    Michał Skarżyński, polski reżyser dźwięku, kompozytor
1972:
    Rafał Borutko, polski polityk, samorządowiec, podsekretarz stanu w Ministerstwie Gospodarki Morskiej
    Wojciech Wilk, polski samorządowiec, polityk, poseł na Sejm RP
1973 – Krystyna Wasiuk, polska piłkarka ręczna
1974 – Przemysław Wiszewski, polski historyk
1975 – Tomasz Puzon, polski karateka
1976:
    Bartosz Cichocki, polski historyk, urzędnik państwowy, podsekretarz stanu w MSZ
    Marlena Wawrzyniak, polska armwrestlerka
    Iwona Zygmunt, polska wioślarka
1977:
    Artur Kempa, polski muzyk, kompozytor, wokalista, członek zespołów: Neolithic, Soulburners, Black River, The Stray, Wrinkled Fred i Hołdys Kosmos
    Łukasz Mikołajczyk, polski nauczyciel, polityk, senator RP, wojewoda wielkopolski
    Bartłomiej Wróbel, polski hokeista, trener
1978 – Katarzyna Piasecka, polska artystka kabaretowa, aktorka, konferansjerka, autorka tekstów
1980:
    Katarzyna Szotyńska, polska żeglarka sportowa
    Barbara Wójcicka, polska judoczka
1981:
    Jacek Kowalczyk, polski piłkarz
    Paweł Mucha, polski prawnik, urzędnik państwowy, sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta
1982 – Robert Wolski, polski lekkoatleta, skoczek wzwyż
1983:
    Artur Gotz, polski aktor, wokalista
    Jakub Żulczyk, polski pisarz, dziennikarz
1987 – Patrycja Wiśniewska, polska piłkarka
1992 – Paulina Kuras, polska koszykarka
1993:
    Ewa Farna, czesko-polska piosenkarka, autorka tekstów, kompozytorka
    Mateusz Kieliszkowski, polski strongman
1994 – Karolina Bruchnicka, polska aktorka
1995 – Dominik Czaja, polski wioślarz

Zmarli 12 sierpnia:

1436 – Jan Rzeszowski, polski duchowny katolicki, arcybiskup metropolita halicki i lwowski (ur. ?)
1503 – Anna Jagiellonka, królewna polska, księżniczka litewska, księżna pomorska (ur. 1476)
1669 – Jan Karol Fredro, polski szlachcic, polityk (ur. ok. 1618)
1676 – Gabriel Krasiński, polski szlachcic, wojskowy, polityki, kasztelan płocki, uczestnik wojen kozackich i walk ze Szwedami w okresie „potopu”, które opisał w rękopiśmiennej kronice wierszowanej z lat 1655–1669 – „Taniec Rzeczypospolitej Polskiej” (ur. ok. 1599)
1701 – Walerian Naramowski, polski szlachcic, polityk (ur. 1662)
1788 – Tadeusz Billewicz, polski szlachcic, polityk, uczestnik konfederacji barskiej (ur. ?)
1794 – Michał Jerzy Poniatowski, polski duchowny katolicki, arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski (ur. 1736)
1844 – Karol Tangermann, polski polityk pochodzenia niemieckiego, burmistrz i prezydent Łodzi (ur. 1799)
1869 – Kajetan Morozewicz, polski prawnik, ekonomista, uczestnik powstania listopadowego (ur. 1792)
1879 – Walenty Baranowski, polski duchowny katolicki, biskup lubelski (ur. 1805)
1895 – Jan Edward Karoli, polski aptekarz, właściciel zakładu fotograficznego (ur. 1806)
1906 – Roman Vetulani, polski nauczyciel gimnazjalny (ur. 1849)
1913 – Teofil Waligórski, polski dziennikarz, publicysta polityczny, urzędnik, polityk (ur. 1859)
1918 – Anna Held, amerykańska aktorka, piosenkarka pochodzenia polskiego (ur. 1872)
1927 – Tadeusz Michał Zakrzewski, polski adwokat, członek kabaretu Zielony Balonik (ur. 1877)
1941 – Henryk Dembiński, polski działacz społeczny, publicysta (ur. 1908)
1942:
    Jan Mauersberger, polski ksiądz ppłk dr, współorganizator skautingu, harcmistrz Rzeczypospolitej, kapelan ZHP; w czasie II wojny światowej przewodniczący Szarych Szeregów (ur. 1877)
    Florian Stępniak, polski kapucyn, męczennik, błogosławiony (ur. 1912)
    Józef Straszewski, polski duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (ur. 1885)
1944 – Polegli w powstaniu warszawskim:
    (lub 11 sierpnia) Zygmunt Brzosko, polski podporucznik, żołnierz AK (ur. 1923)
    Stefania Kudelska, polska polityk, poseł na Sejm i senator RP (ur. 1890)
    Wojciech Morbitzer, polski podharcmistrz, podporucznik, żołnierz AK (ur. 1923)
    Andrzej Sobolewski, polski podporucznik, żołnierz AK (ur. 1924)
    Jerzy Świderski, polski plutonowy, żołnierz AK (ur. 1927)
1944 – Tomasz Chmieliński, polski podporucznik, jeden z ostatnich powstańców styczniowych (ur. 1845)
1948 – Kazimierz Cwojdziński, polski matematyk (ur. 1878)
1952:
    Eugeniusz Kucharski, polski historyk i teoretyk literatury (ur. 1880)
    Stefan Norblin, polski artysta plastyk, malarz, karykaturzysta, ilustrator, plakacista, architekt, projektant wnętrz i mody (ur. 1892)
1965 – Wanda Gentil-Tippenhauer, polska malarka (ur. 1899)
1968 – Bolesław Romanowski, polski komandor, dowódca walczących w II wojnie światowej polskich okrętów podwodnych „Jastrząb” i „Dzik” (ur. 1910)
1978 – Jan Wojciech Zabłocki, polski botanik, paleobotanik, entomolog (ur. 1894)
1980 – Witold Zawadowski, polski pułkownik, lekarz radiolog (ur. 1888)
1982 – Piotr Erlich, polski aktor pochodzenia żydowskiego (ur. 1903)
1983 – Halina Hermanowicz, polska malarka, pedagog (ur. 1905)
1990 – Piotr Perkowski, polski kompozytor, pedagog (ur. 1901)
1991 – Andrzej Łuczeńczyk, polski prozaik, poeta (ur. 1946)
1994:
    Barbara Grabowska, polska aktorka (ur. 1954)
    Włodzimierz Źróbik, polski saneczkarz, bobsleista, dziennikarz i działacz sportowy (ur. 1926)
1999 – Zygmunt Maciejewski, polski aktor (ur. 1914)
2001 – Pierre Klossowski, francuski pisarz, filozof, malarz pochodzenia polsko-żydowskiego (ur. 1905)
2003 – Eugeniusz Ornoch, polski lekkoatleta, chodziarz, trener (ur. 1941)
2005 – Jan Szymański, polski zapaśnik (ur. 1960)
2006 – Józef Sumera, polski malarz (ur. 1923)
2007:
    Zdzisław Fedorowicz, polski finansista (ur. 1922)
    Tadeusz Pyszkowski, polski dziennikarz i komentator sportowy (ur. 1915)
    Wojciech Sieciński, polski scenograf, pedagog (ur. 1928)
2008 – Halina Wyrodek, polska aktorka, piosenkarka, gwiazda „Piwnicy pod Baranami” (ur. 1946)
2009 – Borys Malkin, polski antropolog, entomolog (ur. 1917)
2010 – Artur Olech, polski bokser (ur. 1940)
2014:
    Kazimierz Trampisz, polski piłkarz (ur. 1929)
    Jan Ziółkowski, polski pisarz (ur. 1916)
2015:
    Anna Gorazd-Zawiślak, polska pisarka, publicystka (ur. 1932)
    Wacław Jurgielewicz, polski pułkownik, historyk (ur. 1922)
2016 – Władysław Kandefer, polski rzeźbiarz, malarz (ur. 1921)
2017 – Józef Wiejacz, polski polityk, dyplomata (ur. 1933)
2018 – Kazimiera Utrata, polska aktorka (ur. 1932)
2019:
    Marek Domaracki, polski przedsiębiorca, polityk, poseł na Sejm RP (ur. 1964)
    Kazimierz Klęk, polski chemik, polityk, minister przemysłu chemicznego (ur. 1940)
    Cezary Szlązak, polski saksofonista, multiinstrumentalista, wokalista, członek zespołu 2 plus 1 (ur. 1947)