<<< POWRÓT

Poranna kawa z historią.

Wydarzyło się w Polsce 1 sierpnia:

1293 – Założono miasto Twardogóra.
1404 – Hospodar Mołdawii Aleksander Dobry złożył w Kamieńcu Podolskim hołd lenny królowi Władysławowi II Jagielle.
1431 – Podczas narady z pruskimi komturami w Elblągu wielki mistrz zakonu krzyżackiego Paul Bellitzer von Russdorff, zgodnie z umową zawartą ze zbuntowanym i zagrożonym polską interwencją wielkim księciem litewskim Świdrygiełłą, podjął decyzję o zorganizowaniu przeciwko Polsce ekspedycji złożonej z pospolitego ruszenia stanów, w tym ludności chłopskiej.
1514 – IV wojna litewsko-moskiewska: wojska moskiewskie wkroczyły do poddanego poprzedniego dnia po dwutygodniowym oblężeniu Smoleńska.
1794 – Insurekcja kościuszkowska: pod Słonimem koło Grodna rozpoczęła się dwudniowa bitwa pomiędzy wojskami Insurekcji Kościuszkowskiej dowodzonymi gen. Karola Sierakowskiego a wojskami rosyjskimi, zakończona zwycięstwem Polaków i Litwinów.
1827 – Uruchomiono Latarnię Morską Hel.
1834 – Senat Wolnego Miasta Krakowa zakazał wypasu bydła na Plantach.
1840 – Otwarto Szpital Wszystkich Świętych w Wieluniu, który został zburzony w wyniku niemieckiego bombardowania 1 września 1939 roku.
1880 – W Jeleniej Górze założono Towarzystwo Karkonoskie.
1919 – Sejm RP przyjął ustawy: o godłach i barwach Rzeczypospolitej Polskiej oraz o orderze Virtuti Militari.
1920 – Wojna polsko-bolszewicka: polskie dowództwo wydało rozkaz zakończenia obrony twierdzy Łomża, co otworzyło wojskom sowieckim drogę na Warszawę.
1926 – Rozpoczął działalność Instytut Lotnictwa w Warszawie.
1935 – W Tatrach rozpoczęto budowę kolejki linowej na Kasprowy Wierch.
1937 – Uruchomiono pierwszą regularną linię autobusową w Sosnowcu.
1941 – Na mocy dekretu Adolfa Hitlera tereny dawnych województw lwowskiego, tarnopolskiego i stanisławowskiego, pod nazwą dystryktu galicyjskiego, weszły w skład Generalnego Gubernatorstwa.
1943:
    Niemcy rozstrzelali 11 męczennic z Nowogródka.
    Wybuchło powstanie w getcie będzińsko-sosnowieckim.
1944:
    O 17:00 (Godzina „W”) wybuchło powstanie warszawskie.
    PKWN i ZSRR nawiązały stosunki dyplomatyczne.
    Siedzibę PKWN przeniesiono do Lublina.
1946 – Ukazało się pierwsze wydanie czasopisma „Film”.
1950 – W Warszawie rozpoczęto budowę Marszałkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej (MDM).
1951 – Część załogi trałowca ORP „Żuraw” sterroryzowała dowództwo i uprowadziła okręt do Ystad w Szwecji. 12 członków załogi wystąpiło o azyl polityczny, a okręt z resztą załogi powrócił do kraju 3 sierpnia.
1970 – Jan Stachura wygrał 27. Tour de Pologne.
1972 – Jelcz zakupił licencję na produkcję francuskiego autobusu Berliet PR100.
1975 – 18 osób zginęło w katastrofie promu na Motławie w Gdańsku.
1977 – Ursus został przyłączony do Warszawy.
1978 – W katastrofie kolejowej pod Brodami Warszawskimi zginęło 6 osób, a 98 zostało rannych.
1981:
    Po raz pierwszy odznaczono stu byłych powstańców Warszawskimi Krzyżami Powstańczymi.
    W warszawskim hotelu Victoria doszło do nieudanego zamachu na Palestyńczyka Abu Daouda, podejrzewanego przez Mosad o udział w zamachu na izraelskich sportowców w Monachium w 1972 roku.
1985 – Dokonano oblotu szybowca PZL KR-03 Puchatek, jedynego polskiego szybowca o konstrukcji metalowej produkowanego seryjnie.
1986 – Marek Kulas wygrał 43. Tour de Pologne.
1989:
    Na placu Krasińskich w Warszawie odsłonięto Pomnik Powstania Warszawskiego.
    Uwolniono ceny żywności i zniesiono kartki na mięso.
1997 – Sejm RP przyjął nową ustawę o Trybunale Konstytucyjnym.
2004 – Wystartował kanał TVN Style.
2010 – Weszła w życie nowelizacja ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z 10 czerwca 2010 roku, wprowadzająca m.in. zakaz stosowania kar cielesnych w rodzinie.
2011 – Wszedł w życie Kodeks wyborczy.
2015 – Podczas Festiwalu Rzutów im. Kamili Skolimowskiej w Cetniewie Anita Włodarczyk ustanowiła wynikiem 81,08 metra rekord świata w rzucie młotem, jako pierwsza kobieta przekraczając granicę 80 m.

Urodzili się 1 sierpnia:

1520 – Zygmunt II August, król Polski, ostatni wielki książę litewski (zm. 1572)
1657 – Ludwik Tomasz Sabaudzki, hrabia, wojskowy, kandydat do tronu polskiego (zm. 1702)
1788 – Wawrzyniec Kuśniak, polski zakonnik, Sługa Boży (zm. 1866)
1820 – Agrypin Konarski, polski kapucyn, misjonarz, kapelan w powstaniu styczniowym (zm. 1863)
1834 – Jadwiga Łuszczewska, polska poetka i pisarka epoki romantyzmu, publikująca pod pseudonimem „Deotyma”, animatorka jednego z najważniejszych warszawskich salonów kulturalnych (zm. 1908)
1865 – Adolf Szelążek, polski duchowny katolicki, biskup płocki (zm. 1950)
1867 – Ludwik Trochimowski, polski inżynier (zm. 1953)
1881 – Stanisław Kazuro, polski kompozytor, dyrygent, pedagog (zm. 1961)
1887 – Józef Patkowski, polski fizyk (zm. 1942)
1893 – Franciszek Filipski, polski samorządowiec, polityk, burmistrz Skierniewic, poseł na Sejm RP (zm. 1944)
1894 – Wilhelm Orlik-Rückemann, polski generał brygady, oficer Legionów Polskich, członek Polskiej Organizacji Wojskowej; od sierpnia 1939 r. dowódca Korpusu Ochrony Pogranicza (KOP) (zm. 1986)
1895 – Franciszek Mazur, polski prawnik, polityk, wicemarszałek Sejmu (zm. 1975)
1896 – Alfred Angiersztajn, polski działacz komunistyczny i związkowy (zm. 1972)
1897:
    Lya Mara, niemiecka aktorka pochodzenia polskiego (zm. 1960)
    Piotr Szumowski, polski przedsiębiorca, działacz spółdzielczy, polityk, poseł na Sejm RP (zm. 1996)
1898:
    Pierre Marinovitch, francuski pilot wojskowy, as myśliwski pochodzenia serbsko-polskiego (zm. 1919)
    Jan Nepomucen Rakowski, polski altowiolista, pedagog (zm. 1962)
    Dorota Seydenmann, polska malarka pochodzenia żydowskiego (zm. 1943)
1899 – Józef Feldman, polski historyk (zm. 1946)
1900 – Stefan Gunia, polski działacz socjalistyczny i związkowy, powstaniec śląski (zm. 1974)
1908 – Maria Younga-Mikulska, polska szybowniczka (zm. 1987)
1909:
    Helena Bychowska, polska pisarka, tłumaczka (zm. 1959)
    Roman Trześniowski, polski teoretyk wychowania fizycznego (zm. 2004)
    Henryk Worcell (właściwie: Tadeusz Kurtyka), polski pisarz, autor powieści „Zaklęte rewiry”, publicysta (zm. 1982)
1910 – Gerda Taro, niemiecka fotografka pochodzenia polsko-żydowskiego (zm. 1937)
1911 – Bogdan Brzeziński, polski pisarz, satyryk (zm. 1980)
1914 – Stefan Kryński, polski lekarz, mikrobiolog, specjalista w dziedzinie badań nad zakażeniami, żołnierz Armii Krajowej (zm. 2009)
1915 – Krystyna Szklarska, polska pisarka (zm. 2012)
1917 – Melania Burzyńska, polska poetka, pisarka (zm. 2003)
1918 – Klemens Oleksik, polski poeta, prozaik, autor literatury dziecięcej i młodzieżowej (zm. 1992)
1920 – Krystyna Kotowicz, polska pianistka, pedagog (zm. 2017)
1921 – Michał Bristiger, polski muzykolog, krytyk muzyczny, publicysta (zm. 2016)
1922 – Stefan Pakuła, polski podporucznik, żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego (zm. 1944)
1923:
    Bohdan Borowski, polski malarz, rysownik, pedagog (zm. 1989)
    Aleksander Grabowski, polski generał dywizji (zm. 1984)
    Janusz Ingarden, polski architekt (zm. 2005)
    Stanisław Maciejewski, polski prawnik, polityk, poseł na Sejm PRL (zm. 1998)
1924:
    Georges Charpak, francuski fizyk pochodzenia polsko-żydowskiego, laureat Nagrody Nobla (zm. 2010)
    Ryszard Jegorow, polski pisarz
    Izabella Konarzewska, polska kostiumolog
1925 – Bolesław Suszka, polski dendrolog (zm. 2020)
1926 – Jan Trębski, polski nauczyciel, działacz oświatowy i samorządowy (zm. 2016)
1927 – Stanisław Kokesz, polski reżyser filmowy (zm. 2015)
1928 – Piotr Gorecki, polski farmaceuta (zm. 2008)
1929 – Barbara Kicińska-Kamińska, polska piosenkarka
1930:
    Eugene Balon, czesko-polsko-kanadyjski zoolog, ichtiolog (zm. 2013)
    Jerzy Hausleber, polski lekkoatleta, chodziarz (zm. 2014)
    Walter Jagiełło, muzyk stylu folk i muzyki etnicznej pochodzenia polskiego (zm. 2006)
    Remigiusz Sobański, polski duchowny katolicki, kanonista (zm. 2010)
1931 – Eugeniusz Bajkowski, polski dziennikarz, publicysta, działacz polonijny
1932 – Eugenia Siemaszkiewicz, polska pisarka, tłumaczka (zm. 2014)
1934 – Wincenty Pugacewicz, polski duchowny prawosławny, teolog (zm. 2019)
1935 – Piotr Żbikowski, polski historyk literatury (zm. 2011)
1937 – Maria Trzcińska-Fajfrowska, polska lekarka, polityk, poseł na Sejm RP (zm. 1994)
1938:
    Lech Czerkas, polski śpiewak operowy (baryton), aktor (zm. 2013)
    Danuta Serafin, polska działaczka oświatowa, polityk, poseł na Sejm PRL (zm. 2004)
1939:
    Mieczysław Chudzik, polski operator filmowy
    Zofia Stępień, polska polityk
1940 – Grzegorz Roszko, polski poeta, malarz, muzyk (zm. 2009)
1942 – Jacek Grelowski, polski reżyser filmów dokumentalnych
1944 – Maciej Pietrzyk, polski aktor, malarz, poeta, satyryk; wykonawca i autor niezależnych piosenek, uczestnik strajku w Stoczni Gdańskiej w sierpniu 1980 r., w czasie którego skomponował muzykę do „Piosenki do córki”
1945 – Jadwiga Has, polska pisarka, autorka tekstów piosenek (zm. 2017)
1946 – Tadeusz Nyczek, polski eseista, teatrolog, reżyser teatralny
1947:
    Jan Tomasz Gross, polsko-amerykański socjolog, historyk, pisarz pochodzenia żydowskiego, autor książek „W 40. nas matko na Sybir zesłali”, „Sąsiedzi. Historia zagłady żydowskiego miasteczka”, „Strach. Antysemityzm w Polsce tuż po wojnie. Historia moralnej zapaści” oraz „Złote żniwa. Rzecz o tym, co się działo na obrzeżach Zagłady Żydów”
    Jacek Kleyff, polski bard, poeta, kompozytor, aktor, malarz, muzyk zespołu Orkiestra Na Zdrowie
1949:
    Adam Brodecki, polski pediatra, łyżwiarz figurowy, polityk, poseł na Sejm RP (zm. 2010)
    Jan Łukaszewski, polski dyrygent, pedagog
1950 – Irena Wóycicka, polska ekonomistka, urzędnik, polityk
1951:
    Riad Haidar, polski pediatra, samorządowiec, polityk, poseł na Sejm RP pochodzenia syryjskiego
    Lech Witkowski, polski profesor filozofii edukacji, filozofii kultury i epistemologii
1952:
    Janusz Andrzejewski, polski aktor
    Elżbieta Jankowska, polska polityk, poseł na Sejm RP
    Aniela Szubert, polska lekkoatletka, sprinterka
1953:
    Czesław Gniecki, polski franciszkanin, teolog
    Wiesław Godzic, polski socjolog, filmoznawca, medioznawca, nauczyciel akademicki
    Jerzy Suchanek, polski prozaik, poeta
1954:
    Jacek Popiel, polski teatrolog, literaturoznawca
    Jan Stypułkowski, polski piłkarz, trener (zm. 2009)
    Anna Ziaja, polska malarka
1955 – Piotr Zieliński, polski fizyk
1956 – Tomasz Orłowski, polski dyplomata
1957:
    Jarosław Sypniewski, polski reżyser i operator filmowy
    Jan Szopiński, polski samorządowiec wicemarszałek województwa kujawsko-pomorskiego
1958:
    Małgorzata Dłużewska, polska wioślarka
    Adam Witkowski, polski kardiolog
1959 – Roman Radziwonowicz, polski dyrygent, wokalista pochodzenia ukraińskiego
1960 – Justyna Holm, polska poetka, autorka tekstów piosenek, tłumaczka
1961 – Krzysztof Filipek, polski rolnik, związkowiec, polityk, poseł na Sejm RP
1965:
    Mirosław Copija, polski hokeista
    Piotr Wysocki, polski perkusista
1969 – Tomasz Łapiński, polski piłkarz, pisarz
1970 – Paweł Kloc, polski piłkarz
1971 – Tomasz Majer, polski aktor kabaretowy
1974:
    Justyna Bąk, polska lekkoatletka, biegaczka
    Marek Galiński, polski kolarz górski (zm. 2014)
    Robert Góralczyk, polski trener piłkarski
1975 – Adam Skorupa, polski kompozytor, reżyser dźwięku
1979 – Marta Obminska, szwedzka prawnik, polityk pochodzenia polskiego
1981 – Wojciech Witczak, polski muzyk, kompozytor, producent muzyczny
1983:
    Katarzyna Kuźniak, polska szablistka
    Natalia Siwiec, polska modelka, celebrytka
1985 – Paweł Dębski, polski reżyser, animator i montażysta filmów animowanych (zm. 2018)
1987 – Marta Walczykiewicz, polska kajakarka
1988 – Patryk Małecki, polski piłkarz
1989 – Matt Williams, kanadyjsko-polski hokeista
1990 – Ola Ciupa, polska modelka, prezenterka telewizyjna

Zmarli 1 sierpnia:

1580 – Jan Sienieński, polski szlachcic, polityk (ur. ok. 1532)
1639 – Aleksander Przypkowski, polski szlachcic, kalwinista, dyplomata (ur. 1595)
1649 – Paweł Piasecki, polski duchowny katolicki, biskup kamieniecki, chełmski i przemyski, sekretarz królewski (ur. 1579)
1651 – Maria Anna Teresa Wazówna, królewna polska (ur. 1650)
1689 – Tomasz Ujejski, polski duchowny katolicki, sekretarz królewski, biskup pomocniczy warmiński, biskup kijowski (ur. 1613)
1701 – Jan Chryzostom Pasek, szlachcic, żołnierz, autor „Pamiętników”, w których opisywał swą służbę Rzeczpospolitej oraz życie codzienne szlachty; „Pamiętniki” zawierające rubaszne gawędy, mowy, pieśni i przyśpiewki, paszkwile, makaronizmy, weszły do kanonu polskiej literatury (ur. ok. 1636)
1836 – Kalikst Borzewski, polski wojskowy, uczestnik powstania listopadowego (ur. 1805)
1852 – Alojzy Rafał Estreicher, polski botanik, entomolog, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, dyrektor krakowskiego ogrodu botanicznego (ur. 1786)
1861 – Ignacy Chodźko, polski pisarz (ur. 1794)
1906 – Józef Kirszrot-Prawnicki, polski prawnik, ekonomista, działacz społeczny pochodzenia żydowskiego (ur. 1842)
1914 – Juliusz Koźma, polski ziemianin (ur. 1841)
1915 – Roman Bereski, polski chorąży, legionista (ur. 1896)
1922 – Jan Nikodem Jaroń, polski poeta, dramatopisarz, powstaniec śląski (ur. 1881)
1926 – Jan Kasprowicz, polski poeta, dramaturg, krytyk literacki i tłumacz; jeden z głównych przedstawicieli Młodej Polski, piewca przyrody tatrzańskiej, autor poematu „Miłość” i tomów „Krzak dzikiej róży”, „Ginącemu światu”, „Księga ubogich” (ur. 1860)
1928 – Władysław Szajnocha, polski geolog, paleontolog (ur. 1857)
1934 – Piotr Maszyński, polski kompozytor, dyrygent, pedagog, tłumacz (ur. 1855)
1942:
    Józef Hammer-Baczewski, polski kolaborant III Rzeszy (ur. ?)
    Aleksy Sobaszek, polski duchowny katolicki, błogosławiony (ur. 1895)
1943 – Rozstrzelane przez Niemców męczennice z Nowogródka:
    Paulina Borowik, polska nazaretanka, błogosławiona (ur. 1905)
    Józefa Chrobot, polska nazaretanka, błogosławiona (ur. 1865)
    Helena Cierpka, polska nazaretanka, błogosławiona (ur. 1900)
    Eleonora Aniela Jóźwik, polska nazaretanka, błogosławiona (ur. 1895)
    Anna Kokołowicz, polska nazaretanka, błogosławiona (ur. 1892)
    Eugenia Mackiewicz, polska nazaretanka, błogosławiona (ur. 1903)
    Adela Mardosewicz, polska nazaretanka, błogosławiona (ur. 1888)
    Leokadia Matuszewska, polska nazaretanka, błogosławiona (ur. 1906)
    Weronika Narmontowicz, polska nazaretanka, błogosławiona (ur. 1916)
    Julia Rapiej, polska nazaretanka, błogosławiona (ur. 1900)
    Jadwiga Karolina Żak, polska nazaretanka, błogosławiona (ur. 1892)
1944 – Polegli w powstaniu warszawskim:
    Zofia Bagińska, polska urszulanka, żołnierz AK (ur. 1915)
    Wanda Chodkowska, polska urszulanka, żołnierz AK (ur. 1905)
    Maria Deymer, polska urszulanka, żołnierz AK (ur. 1916)
    Józef Florkowski, polski podharcmistrz, żołnierz AK (ur. 1922)
    Jadwiga Frankowska, polska urszulanka, żołnierz AK (ur. 1921)
    Romuald Jakubowski, polski żołnierz AK (ur. ok. 1918)
    Włodzimierz Kaczanowski, polski żołnierz Socjalistycznej Organizacji Bojowej (ur. 1912)
    Stanisław Riess de Riesenhorst, polski pułkownik, żołnierz AK (ur. 1887)
    Czesław Rozenthal, polski żołnierz AK (ur. 1927)
    Jan Soszyński, polski żołnierz Armii Krajowej (ur. 1924)
    Bohdan Świderski, polski żołnierz AK (ur. ok. 1917)
    Jacek Świtalski, polski żołnierz AK (ur. 1928)
    Anna Wajcowicz, polska żołnierz AK (ur. 1924)
1944 – Mikołaj Lewicki, polski śpiewak i reżyser operowy (ur. 1870)
1950 – Józef Czyż, polski żołnierz podziemia antykomunistycznego (ur. 1933)
1954 – Jesekiel Dawid Kirszenbaum, polski malarz, karykaturzysta pochodzenia żydowskiego (ur. 1900)
1955 – Helena Stattler, polska matematyk, pedagog, autorka podręczników szkolnych (ur. 1875)
1959 – Władysław Woydyno, polski malarz (ur. 1873)
1962 – Leon Kruczkowski, polski pisarz, dramaturg, publicysta; członek Krajowej Rady Narodowej, KC PZPR i Rady Państwa; od 1947 r. poseł na Sejm; prezes Związku Literatów Polskich w latach 1946–1956, autor powieści „Kordian i cham”, dramatu „Niemcy” (ur. 1900)
1966 – Anna Gruszecka, polska psychiatra (ur. 1886)
1973 – Jan Gałecki, polski aktor, działacz kulturalny (ur. 1927)
1977 – Tadeusz Kunicki, polski polityk, minister przemysłu lekkiego (ur. 1927)
1981 – Jan Batory, polski reżyser i scenarzysta filmowy, autor filmów „Podhale w ogniu”, „O dwóch takich, co ukradli księżyc”, „Lekarstwo na miłość”, „Con amore” i „Karino” (ur. 1921)
1986 – Wiesław Wernic, polski pisarz, publicysta (ur. 1906)
1987 – Pola Negri (właściwie: Apolonia Chałupiec), polska aktorka, gwiazda niemieckiego i amerykańskiego kina niemego; grała m.in. w filmach Maxa Reinhardta i Ernsta Lubitscha (ur. 1897)
1988 – Zbigniew Oksza, polski aktor (ur. 1902)
1990 – Adam Wolnikowski, polski historyk, bibliofil (ur. 1915)
1994 – Andrzej Pruski, polski realizator dźwięku, reżyser radiowy (ur. 1929)
1996 – Tadeusz Reichstein, szwajcarski biochemik pochodzenia polsko-żydowskiego, laureat Nagrody Nobla (ur. 1897)
1997 – Halina Jasnorzewska, polska aktorka (ur. 1914)
2004 – Zofia Grzesiak, polska pisarka pochodzenia żydowskiego (ur. 1914)
2006 – Stanisław Jopek, polski śpiewak (tenor) Państwowego Zespołu Ludowego Pieśni i Tańca „Mazowsze” wcześniej występował w reprezentacyjnym Zespole Pieśni i Tańca „Skolimów”(ur. 1935)
2007 – Roman Ropek, polski generał brygady (ur. 1923)
2010 – Józef Turbasa, polski krawiec, żołnierz AK (ur. 1921)
2012 – Jerzy Szukała, polski polityk, poseł na Sejm PRL (ur. 1930)
2013:
    Tomasz Nowak, polski bokser (ur. 1960)
    Anna Szulc-Halba, polska pianistka, pedagog (ur. 1942)
2014 – Halina Miroszowa, polska dziennikarka (ur. 1920)
2016 – Leszek Arent, polski koszykarz, trener (ur. 1937)
2018:
    Jan Kirsznik, polski saksofonista rock and rollowy, członek zespołu Rythm and Blues (ur. 1934)
    Józef Petruk, polski generał brygady (ur. 1923)
    Jerzy Skrzypczak, polski architekt (ur. 1929)
    Jan Zieliński, polski scenograf teatralny, plakacista, ilustrator (ur. 1946)
2019:
    Hanna Dunowska, polska aktorka (ur. 1958)
    Alicja Puszka, polska historyk (ur. 1960)