<<< POWRÓT

Poranna kawa z historią.

Wydarzyło się w Polsce 14 sierpnia:

1344 – Działdowo otrzymało prawa miejskie.
1359 – Odnowiono przywileje miejskie Ornety na prawie chełmińskim. Miasto otrzymało ratusz.
1385 – W Krewie podpisano akt unii między Polską a Wielkim Księstwem Litewskim.
1409 – W Korczynie król Władysław II Jagiełło otrzymał pismo z wypowiedzeniem wojny przez zakon krzyżacki.
1594 – Biskup włocławski Hieronim Rozdrażewski konsekrował bazylikę archikatedralną w Gdańsku-Oliwie.
1610 – W bitwie pod Tarnawcem starosta leżajski Łukasz Opaliński starszy odniósł zwycięstwo nad rezydującym w Łańcucie rotmistrzem królewskim i starostą zygwulskim Stanisławem Diabłem Stadnickim, który wcześniej napadł na Leżajsk.
1862 – Na skutek zadenuncjowania przez Polaka Alfa Wrześniowskiego został aresztowany Jarosław Dąbrowski, jeden z przywódców Stronnictwa Czerwonych przygotowujący plan wybuchu powstania antyrosyjskiego.
1914 – Wielki książę Mikołaj Mikołajewicz Romanow wydał manifest zawierający obietnicę zjednoczenia po zakończeniu wojny pod berłem cesarza ziem polskich z trzech zaborów i nadania im autonomii.
1919:
    Wybuchł strajk 140 tys. polskich robotników na Górnym Śląsku, poprzedzający wybuch zbrojnego powstania.
    Założono klub piłkarski Ruch Radzionków.
1920: Ks. Ignacy Skorupka zginął pod Ossowem od postrzału kulą ekrazytową w głowę podczas toczącej się pod tą wsią bitwy, będącej częścią Bitwy Warszawskiej.
1927 – Odbył się Wyścig Tatrzański (oficjalnie Automobilowy Rajd Tatrzański), pierwszy w historii polskiego automobilizmu samochodowo-motocyklowy wyścig górski.
1929 – W wyniku zderzenia pociągu towarowego z towosem w Łodzi zginęło 7 żołnierzy 28. Pułku Strzelców Kaniowskich i 2 kolejarzy, a 7 osób zostało rannych.
1941: Ojciec Maksymilian Maria Kolbe zmarł 14 sierpnia 1941 r. w KL Auschwitz, dobity zastrzykiem trucizny – fenolu przez funkcjonariusza obozowego, kierownika izby chorych Hansa Bocka o godz. 12:50.
1942:
    Niemcy rozstrzelali około 700 Żydów z Gorlic i Bobowej.
    Podczas likwidacji getta w Krzemieńcu oddziały niemieckie i ukraińskie rozstrzelały około 1500 Żydów.
    Podczas pacyfikacji wsi Kulno w powiecie leżajskim Niemcy zamordowali 22 Ukraińców i 73 Żydów.
1943 – Oddział UPA zamordował ponad 30 Polaków w Stanisławowie w powiecie włodzimierskim.
1944:
    14. dzień powstania warszawskiego:
    - najcięższe walki toczyły się na Starym Mieście o Uniwersytet Warszawski: powstańcy zdobyli transporter opancerzony z Dywizji SS „Wiking", nazywany „Jasiem" oraz „Szarym Wilkiem";
    - nad Puszczą Niepołomicką, po dokonaniu zrzutu pomocy dla powstańców, został zaatakowany przez niemieckie myśliwce ciężki bombowiec Consolidated B-24 Liberator z 7-osobową polską załogą, która poniosła śmierć opuszczając płonący samolot na spadochronach ze zbyt niskiej wysokości.
    Rozpoczęła się akcja „Burza” w Okręgu Łódź AK.
1948 – W Londynie zakończyły się XIV Igrzyska Olimpijskie; Polacy zdobyli na nich jeden brązowy medal.
1980 – Rozpoczęły się strajki na Wybrzeżu. Stanęła Stocznia Gdańska.
1988 – Dokonano oblotu szybowca PW-3 Bakcyl.
1991 – Na wieżach archikatedry św. Jana Chrzciciela we Wrocławiu umieszczono dwa 17-tonowe hełmy.
1995 – W Warszawie odsłonięto pomnik Józefa Piłsudskiego (plac Piłsudskiego).
1998 – W Warszawie odsłonięto Pomnik Czynu Zbrojnego Polonii Amerykańskiej.
2001 – Założono Wyższą Szkołę Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu.
2003 – Urodził się Maciej Chomicz.
2011 – Otwarto stadion PGE Arena Gdańsk.

Urodzili się 14 sierpnia:

1768 – Michał Stachowicz, polski malarz, grafik (zm. 1825)
1794 – Michał Baliński, polski historyk, pisarz, publicysta, działacz oświatowy (zm. 1864)
1837 – Bolesław Leszczyński, polski aktor (zm. 1918)
1858 – Bronisław Dembiński, polski historyk, polityk, kierownik resortu wyznań religijnych i oświecenia publicznego (zm. 1939)
1867 – Artur Oppman, pseudonim Or-Ot, polski poeta, pułkownik (zm. 1931)
1869 – Robert Lamezan-Salins, austriacko-polski hrabia, generał (zm. 1930)
1873 – Mieczysław Srokowski, polski pisarz (zm. 1910)
1877 – Aleksander Zelwerowicz, polski aktor, reżyser, pedagog; związany przez wiele lat z Teatrem Polskim w Warszawie; zagrał m.in. w filmach „Rok 1863”, „Księżna Łowicka”, „Serce matki”; dyrektor teatrów w Łodzi, Warszawie i Wilnie (zm. 1955)
1897 – Józef Trenkwald, polski major kawalerii, jeździec sportowy (zm. 1956)
1899 – Alfons Kotowski, polski major (zm. 1944)
1900:
    Stanisław Sokołowski, polski geolog, taternik (zm. 1990)
    Benita von Falkenhayn, niemiecka arystokratka, agentka polskiego wywiadu (zm. 1935)
1903:
    Kazimierz Marczewski, polski architekt, urbanista (zm. 1977)
    Edmund Oppman, polski historyk (zm. 1951)
1904 – Jan Rutkiewicz, polski lekarz, polityk, działacz państwowy (zm. 1989)
1906:
    Aleksander Bregman, polski dziennikarz, publicysta pochodzenia żydowskiego (zm. 1967)
    Rajmund Galon, polski geograf (zm. 1986)
1907:
    Zbigniew Dunajewski, polski rzeźbiarz (zm. 1966)
    Tadeusz Gliwic, polski ekonomista, działacz społeczny, wolnomularz (zm. 1994)
    Feliks Topolski, polski malarz, rysownik, korespondent wojenny (zm. 1989)
1913 – Mieczysław Hoffmann, polski chemik, polityk, minister (zm. 1992)
1914 – Halina Bielińska, polska reżyserka filmowa, ilustratorka książek dla dzieci (zm. 1989)
1916 – Ryszard Brudzyński, polski satyryk, scenarzysta (zm. 1999)
1917 – Zbigniew Marczyk, polski żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego (zm. 1944)
1920:
    Zbigniew Mazurkiewicz, polski inżynier budownictwa (zm. 1999)
    Bronisław Schlabs, polski fotograf, malarz (zm. 2009)
1921:
    Jan Białostocki, polski historyk sztuki (zm. 1988)
    Aleksander Cesarski, polski generał (zm. 1975)
    Julia Hartwig, polska poetka, tłumaczka (zm. 2017)
1922:
    Zdzisław Studziński, polski wiceadmirał, dowódca Marynarki Wojennej (zm. 1976)
    Lesław Wacławik, polski śpiewak operowy (tenor) (zm. 2008)
1923 – Maria Łyczko, polska harcmistrzyni (zm. 2004)
1925 – Roman Jasica, polski prawnik (zm. 1999)
1926 – Adam (Dubec), polski duchowny prawosławny, arcybiskup (zm. 2016)
1928:
    Zbigniew Nadratowski, polski polityk, prezydent Wrocławia (zm. 2007)
    Jan Nowak, polski działacz piłkarski (zm. 2018)
1929 – Wacław Dybowski, polski operator filmowy (zm. 1984)
1930:
    Ewa Frąckiewicz, polska aktorka (zm. 1998)
    Paweł Komorowski, polski reżyser i scenarzysta filmowyr, twórca seriali „Przygody pana Michała”, „Syzyfowe prace”, a także filmu „Oko proroka” (zm. 2011)
1933 – Marian Machura, polski organista, kompozytor (zm. 2016)
1935 – Andrzej Wilkosz, polski brydżysta (zm. 2012)
1938:
    Maria Jurkowska, polska dziennikarka radiowa, propagatorka bluesa i jazzu (zm. 1991)
    Beata Tyszkiewicz, polska aktorka, jedna z najpopularniejszych polskich aktorek filmowych i telewizyjnych; do jej najsłynniejszych ról należą: rola Izabeli Łęckiej w „Lalce”, Donny Rebeki Uzedy w „Rękopisie znalezionym w Saragossie” oraz Marii Walewskiej w „Marysi i Napoleonie”
1939:
    Ludwik Kaszowski, polski duchowny katolicki, paulin, geograf (zm. 2017)
    Jerzy Klechta, polski dziennikarz, publicysta
    Andrzej Lachowicz, polski malarz, grafik, fotograf, autor filmów, teoretyk sztuki (zm. 2015)
1940 – Mina Gampel, polsko-niemiecka malarka
1941 – Jerzy Wilim, polski piłkarz (zm. 2014)
1942:
    Mirosław Drozdek, polski duchowny katolicki, kustosz Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej w Zakopanem (zm. 2007)
    Tomasz Turczynowicz, polski architekt, artysta plastyk (zm. 2012)
1944 – Józef Nowicki, polski ekonomista, polityk, samorządowiec, poseł na Sejm RP, prezydent Konina
1946 – Elżbieta Ratajczak, polska nauczycielka, polityk, poseł na Sejm RP
1948 – Jerzy Bolesław Lewandowski, polski ekonomista
1949 – Władysław Kisieliczyn, polski poeta
1951:
    Halina Lercher, polska aktorka pochodzenia żydowskiego
    Aleksander Maksymiak, polski aktor
    Michał Maryniarczyk, polski reżyser filmów dokumentalnych (zm. 2006)
1952 – Edward Janiak, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy wrocławski, biskup kaliski
1953 – Stanisław Rosiek, polski pisarz, historyk literatury
1954 – Marek Surzyn, polski perkusista, członek zespołów Breakout i Krzak
1956:
    Marek Czachorowski, polski filozof, etyk, publicysta, felietonista
    Robert Skolimowski, polski sztangista
1957:
    Rafał Delekta, polski dyrygent
    Jerzy Leśniak, polski dziennikarz, reporter, pisarz (zm. 2017)
    Alfred Wierzbicki, polski duchowny katolicki, teolog, etyk
1959:
    Ryszard Komornicki, polski piłkarz
    Marek Matuszewski, polski przedsiębiorca, polityk, poseł na Sejm RP
1960 – Marian Ambroziak, polski kontradmirał
1961 – Maciej Maleńczuk, polski bard, poeta, wokalista, członek zespołów Püdelsi i Homo Twist
1962:
    Anna Majcher, polska aktorka
    Paweł Rurak-Sokal, polski muzyk, kompozytor, założyciel zespołu Blue Café
1963:
    Wiesław Wraga, polski piłkarz
    Piotr Karczewski, polski polityk, wojewoda pomorski
    Marek Piotrowski, polski kickboxer, bokser
1965 – Monika Borys, polska tancerka, piosenkarka, aktorka, fotomodelka
1967:
    Dariusz Adamowski, polski poeta, tłumacz
1971 – Elżbieta Jarosz, polska lekkoatletka, biegaczka długodystansowa
1976 – Barbara Łazarczyk, polska lekkoatletka, płotkarka
1979 – Magdalena Kumorek, polska aktorka
1981 – Anna Świderek, polska siatkarka
1982 – Michał Starbała, polski bokser
1985:
    Monika Chróścielewska, polska judoczka
    Rafał Dutka, polski hokeista
1986:
    Rafał Bochenek, polski konferansjer, prezenter, samorządowiec, rzecznik prasowy Rady Ministrów
    Karolina Kalska, polska piłkarka ręczna
1988 – Natalia Pacierpnik, polska kajakarka górska
1990 – Maria Gościniak, polska szachistka
1993:
    Łukasz Bonarek, polski koszykarz
    Jakub Urbanowicz, polski siatkarz
1998 – Norbert Huber, polski siatkarz

Zmarli 14 sierpnia:

1448 – Wincenty Kot, polski duchowny katolicki, arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski (ur. 1395)
1610 – Stanisław Diabeł Stadnicki, polski szlachcic, starosta zygwulski (ur. ok. 1551)
1630 – Adam Trebnic, polski cysters (ur. 1570)
1655 – Fryderyk Adersbach, niemiecki podpułkownik w służbie polskiej (ur. 1587)
1702 – Ludwik Tomasz Sabaudzki, hrabia, wojskowy, kandydat do tronu polskiego (ur. 1657)
1789 – Maciej Lanckoroński, polski hrabia, wojskowy, polityk (ur. 1723)
1876 – Helena Lubomirska, polska księżna, malarka (ur. 1783)
1881 – Ignacy Iwicki, polski pedagog, tłumacz (ur. 1825)
1887 – Zygmunt Węclewski, polski filolog klasyczny (ur. 1824)
1888 – Tadeusz Stecki, polski historyk, etnograf, pisarz, uczestnik powstania styczniowego (ur. 1838)
1891 – Teofil Kwiatkowski, polski malarz (ur. 1809)
1911 – Antoni Krasnowolski, polski językoznawca, polonista, filolog klasyczny, pedagog (ur. 1855)
1920:
    Stanisław Matarewicz, polski porucznik piechoty (ur. 1891)
    Ignacy Skorupka, polski duchowny katolicki, kapelan WP (ur. 1893)
    Zdzisław Straszewicz, polski podporucznik (ur. 1897)
1941:
    Wiesław Choms, polski porucznik pilot (ur. 1913)
    Stanisław Głąbiński, polski prawnik, polityk, publicysta (ur. 1862)
    Maksymilian Maria Kolbe, polski franciszkanin, męczennik, święty (ur. 1894)
    Jan Kremski, polski porucznik pilot (ur. 1914)
1944:
    Polegli w powstaniu warszawskim:
        Jerzy Jagiełło, polski harcmistrz, porucznik, żołnierz AK (ur. 1923)
        Halina Piasecka, polska łączniczka (ur. 1914)
        Piotr Słowikowski, polski inżynier, żołnierz AK, kapitan (ur. 1907)
        Antoni Wysocki, polski prozaik, dramaturg (ur. 1872)
        Barbara Zmysłowska, polska sanitariuszka (ur. 1927)
1957 – Brunon Franowski, polski malarz, grafik (ur. 1894)
1963 – Jan Stachniuk, polski filozof, publicysta (ur. 1905)
1968 – Karol Pękala, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy tarnowski (ur. 1902)
1972 – Adam Niedoba, polski nauczyciel, działacz społeczny i kulturalny (ur. 1906)
1975 – Konstanty Dąbrowski, polski ekonomista, polityk, minister skarbu, finansów i handlu zagranicznego (ur. 1906)
1977:
    Henryk Duczmal, polski dyrygent (ur. 1908)
    Jan Wasilkowski, polski prawnik, polityk (ur. 1898)
1981 – Henryk Meisel, polski mikrobiolog pochodzenia żydowskiego (ur. 1894)
1984 – Loda Niemirzanka, polska tancerka, popularna polska aktorka lat 30., zagrała m.in. w filmach „Ada! To nie wypada!”, „Moi rodzice rozwodzą się”; w czasie II wojny światowej w AK (ur. 1909)
1985 – Józef Chlebowczyk, polski historyk (ur. 1924)
1989 – Alfons Karny, polski rzeźbiarz (ur. 1901)
1994:
    Stanisław Gucwa, polski polityk, działacz ruchu ludowego, wiceprzewodniczący Rady Państwa, marszałek Sejmu PRL (ur. 1919)
    Zygmunt Pacuszka, polski bokser, trener (ur. 1954)
1995:
    Jadwiga Kucharska, polski etnograf, etnolog (ur. 1922)
    Stanisław Zieliński, polski pisarz (ur. 1917)
1997 – Zofia Maria Sapieha-Kodeńska, polska szlachcianka (ur. 1919)
2004 – Czesław Miłosz, polski poeta, prozaik, eseista, historyk literatury, tłumacz, dyplomata, profesor Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley; autor zbiorów wierszy „Trzy zimy”, „Ocalenie”, „Miasto bez imienia”, „Gdzie wschodzi słońce i kędy zapada”, „Dalsze okolice”, „Na brzegu rzeki”, „To”, „Druga przestrzeń” oraz tomu miniatur „Piesek przydrożny”; esejów „Zniewolony umysł”, „Rodzinna Europa”, „Widzenia nad Zatoką San Francisco”, powieści „Dolina Issy”, a także poematów „Traktat moralny”, „Traktat poetycki” i „Traktat teologiczny”; laureat Nagrody Nobla w 1980 r. (ur. 1911)
2005 – Kazimierz Michalik, polski geodeta, kartograf (ur. 1926)
2007 – Łukasz Kurowski, polski podporucznik (ur. 1979)
2009:
    Jerzy Krasuski, polski historyk, znawca dziejów Niemiec i stosunków polsko-niemieckich (ur. 1930)
    Jan Stypułkowski, polski piłkarz, trener (ur. 1954)
2011 – Janusz Obodowski, polski ekonomista, polityk, wicepremier (ur. 1930)
2012:
    Zbigniew Bator, polski aktor (ur. 1944)
    Sidonia Błasińska, polska aktorka (ur. 1932)
2013 – Elżbieta Piwek, polska aktorka (ur. 1954)
2015:
    Robert Jarocki, polski pisarz, dziennikarz (ur. 1932)
    Włodzimierz Łoziński, polski dziennikarz (ur. 1932)
2016 – Piotr Jania, polski polityk, związkowiec, samorządowiec, wojewoda zachodniopomorski (ur. 1952)
2017 – Andrzej Blumenfeld, polski aktor (ur. 1951)
2018:
    Tomasz Jędrzejak, polski żużlowiec (ur. 1979)
    Brunon Zwarra, polski pisarz (ur. 1919)