<<< POWRÓT

Poranna kawa z historią.

Wydarzyło się w Polsce 15 sierpnia:

1090 – Podczas wyprawy na Pomorze walczący po stronie księcia polskiego Władysława I Hermana palatyn Sieciech zdobył Nakło nad Notecią.
1317 – Król Władysław I Łokietek nadał Lublinowi prawa miejskie oparte na prawie magdeburskim.
1433 – Wojna nieszawska: zakończyło się nieudane polsko-czeskie oblężenie Chojnic.
1604 – Dymitr Samozwaniec I wyruszył w wyprawę na Rosję na czele 2,5 tys. żołnierzy polskich, do których przyłączyło się następnie 2 tys. Kozaków dońskich.
1638 – Poświęcono kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Siemiatyczach.
1649 – Powstanie Chmielnickiego: idące na odsiecz oblężonemu Zbarażowi wojska koronne pod dowództwem króla Jana II Kazimierza zostały zaskoczone pod Zborowem przez liczniejsze wojska kozackie i tatarskie; dwudniowa bitwa zakończyła się pertraktacjami, w wyniku których chan tatarski Islam III Girej po zawarciu traktatu pokojowego wycofał się z walki, a Bohdan Chmielnicki podpisał w Zborowie ugodę z Rzeczpospolitą.
1723 – Biskup łucki Stefan Rupniewski koronował obraz Matki Bożej Kodeńskiej.
1727 – Biskup łucki Stefan Rupniewski obraz Matki Bożej Podkamieńskiej.
1732 – Została uruchomiona Fontanna Orła Białego w Szczecinie.
1760 – Wojna siedmioletnia: zwycięstwo wojsk pruskich nad austriackimi w bitwie pod Legnicą.
1831 – Powstanie listopadowe: 34 polskich oficerów podejrzanych o zdradę oraz szpiegów i agentów rosyjskich zostało wywleczonych przez tłum z warszawskich więzień, a następnie powieszonych lub zakłutych bagnetami.
1843 – Do Szczecina wjechał pierwszy pociąg z Berlina inaugurujący kolej na Pomorzu.
1873 – Otwarto most kolejowy w Toruniu.
1887 – W Kalwarii Zebrzydowskiej ukoronowano obraz Matki Bożej czczonej w tamtejszym klasztorze oo. bernardynów.
1905 – Oddano do użytku Halę Targową w Chorzowie.
1906 – Organizacja Bojowa PPS dokonała w 19 miastach Królestwa Polskiego zamachów na 80 Rosjan, głównie policjantów, żandarmów i agentów Ochrany (tzw. krwawa środa).
1918 – Poświęcenie mariawickiej Świątyni Miłosierdzia i Miłości w Płocku.
1919 – Przed kopalnią w Mysłowicach niemiecki Grenzschutz otworzył ogień do około 3 tys. górników i ich rodzin domagających się zaległych wypłat. W masakrze zginęło 7 polskich górników, 2 kobiety i 13-letni chłopiec, co doprowadziło do wybuchu I powstania śląskiego.
1920 – Wojna polsko-bolszewicka: w czasie bitwy warszawskiej polska armia powstrzymała ofensywę bolszewicką.
1922 – Załoga polskiego hydroplanu Lübeck-Travemünde F4 przypadkowo zrzuciła bombę w tłum obserwujący pokazy lotnicze w Pucku, w wyniku czego zginęło 9 osób, 18 zostało ciężko, a 19 lekko rannych.
1930 – W Łodzi odsłonięto pomnik ku czci ks. Ignacego Skorupki.
1937 – Stronnictwo Ludowe proklamowało strajk chłopski.
1939:
    5 harcerzy i ich opiekun poniosło śmierć w wyniku uderzenia pioruna i wywołanej tym paniki na szczycie Świnicy w Tatrach Wysokich.
    Podczas prezentacji możliwości bojowych przed dygnitarzami Luftwaffe w Świętoszowie koło Żagania rozbiło się 13 bombowców nurkujących Junkers Ju 87 „Stuka”, w wyniku czego zginęło 26 niemieckich lotników.
1940:
    Do obozu Auschwitz przywieziono pierwszy transport więźniów z Warszawy. Było w nim 513 więźniów z Pawiaka oraz 1153 schwytanych w łapankach ulicznych.
    Ukazało się pierwsze wydanie Biuletynu Żołnierskiego
1941 – W nocy z 14 na 15 sierpnia Niemcy zamordowali około 250 przedstawicieli polskiej inteligencji ze Stanisławowa (mord w Czarnym Lesie).
1942 – Na rynku w Bieczu Niemcy zamordowali około 250 Żydów.
1943 – Krajowa Reprezentacja Polityczna ogłosiła deklarację programową.
1944 – 15. dzień powstania warszawskiego:
     - odbyły się uroczystości związane z rocznicą Cudu nad Wisłą, świętem Matki Boskiej Zielnej i Żołnierza Polskiego;
    - W nocy niemiecka obrona przeciwlotnicza zestrzeliła 3 z 20 samolotów brytyjskich dokonujących zrzutów;
    - „Biuletyn Informacyjny” rozpoczyna drukowanie i przyjmowanie nazwisk osób zaginionych.
1955 – W Warszawie zakończył się V Światowy Festiwal Młodzieży i Studentów.
1975 – Premiera filmu wojennego Znikąd donikąd w reżyserii Kazimierza Kutza.
1978 – Powołano Związek Narodowy Katolików.
1988:
    Premiera komedii filmowej Kogel-mogel w reżyserii Romana Załuskiego.
    Strajki w Polsce 1988: stanęła KWK „Manifest Lipcowy” w Jastrzębiu-Zdroju. Strajki objęły w sumie 14 kopalń węgla kamiennego. W Jastrzębiu-Zdroju powstał Miedzyzakładowy Komitet Strajkowy.
    Dokonano oblotu szybowca SZD-55 Promyk.
1993 – Na antenie Polsatu ukazało się premierowe wydanie serwisu informacyjnego Informacje.
2000 – Oficjalnie uruchomiono pierwszy polski komunikator internetowy Gadu-Gadu.
2005 – Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji wprowadziła 5 nowych polskich oznaczeń telewizyjnych.
2008 – Nad Polską przeszły silne trąby powietrzne
2009 – Na lotnisku Bemowo w Warszawie odbył się pierwszy polski koncert Madonny.
2010 – Prezydent RP Bronisław Komorowski objął zwierzchnictwo nad Wojskiem Polskim.

Urodzili się 15 sierpnia:

1605:
    Przecław Leszczyński, polski wojskowy, polityk (zm. 1670)
    Wacław Leszczyński, polski duchowny katolicki, biskup warmiński, arcybiskup gnieźnieński, prymas Polski i Litwy (zm. 1666)
1699 – (lub 13 kwietnia) Wojciech Bystrzonowski, polski jezuita, teolog, filozof, pedagog, matematyk, teoretyk wymowy (zm. 1782)
1703 – Hieronim Wielogłowski, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy przemyski (zm. 1767)
1716 – Jacek Szczurowski, polski kompozytor (zm. po 1773)
1725 – Maria Ludwika de La Tour d’Auvergne, francuska arystokratka pochodzenia polskiego (zm. 1793)
1762 – Dionizy Mikler, polski przyrodnik, architekt krajobrazu pochodzenia irlandzkiego (zm. 1853)
1763 – Ignacy Kapica Milewski, polski archiwista, heraldyk (zm. 1817)
1780 – (lub 1781) Ignacy Żegota Onacewicz, polski historyk, bibliofil, edytor (zm. 1845)
1782 – Ludwik Bukowski, polski generał brygady, uczestnik powstania listopadowego (zm. 1831)
1821 – (lub 15 października) Marian Kowalski, polski astronom (zm. 1884)
1831 – Wincenty Korotyński, polski prozaik, poeta, dziennikarz (zm. 1891)
1841 – Władysław Kraiński, polski ziemianin, poseł na galicyjski Sejm Krajowy (zm. 1926)
1845 – Marian Morawski, polski jezuita, filozof (zm. 1901)
1853 – Edmund Rygier, polski aktor, reżyser, dyrektor teatru (zm. 1922)
1873 – Szaja Uger, polski dziennikarz, działacz społeczny i sportowy pochodzenia żydowskiego (zm. 1939)
1878 – Bronisław Dietl, polski polityk, prezydent Torunia (zm. 1952)
1887:
    Zygmunt Białostocki, polski pianista, dyrygent, kompozytor (zm. 1942 lub 1943)
    Jerzy Rafał Lubomirski, polski ziemianin (zm. 1978)
1888:
    Jan Stahr, polski filolog klasyczny, filozof, biblioznawca (zm. 1951)
    Ludwik Wiszniewski, polski pisarz (zm. 1947)
1893 – Nikodem Sulik, polski generał brygady, dowódca 5. Kresowej Dywizji Piechoty 2. Korpusu Polskiego, walczącej m.in. pod Monte Cassino (zm. 1954)
1898 – Jan Brzechwa, polski poeta, autor wierszy i bajek dla dzieci, tłumacz pochodzenia żydowskiego (zm. 1966)
1899:
    Franciszek Skibiński, polski generał dywizji (zm. 1991)
    Henryk Skierkowski, polski rotmistrz, inżynier ogrodnictwa (zm. 1980)
1900 – Jesekiel Dawid Kirszenbaum, polski malarz, karykaturzysta pochodzenia żydowskiego (zm. 1954)
1902 – Rochus Nastula, polski piłkarz, trener (zm. 1977)
1903 – Stanisław Krystyn Zaremba, polski taternik, alpinista, matematyk (zm. 1990)
1906:
    Tadeusz Byrski, polski reżyser teatralny, aktor, pedagog (zm. 1987)
    Leon Radzinowicz, brytyjski prawnik pochodzenia polskiego (zm. 1999)
1908 – Marian Promiński, polski poeta, prozaik, eseista, krytyk filmowy (zm. 1971)
1910 – Zygmunt Szymanowski, polski porucznik AK, uczestnik podziemia antykomunistycznego (zm. 1950)
1912:
    Marian Naszkowski, polski generał brygady (zm. 1996)
    Zbigniew Zakrzewski, polski prawnik, ekonomista (zm. 1992)
1913 – Maria Kwaśniewska, polska lekkoatletka, oszczepniczka, działaczka sportowa (zm. 2007)
1914:
    Hubert Gad, polski piłkarz (zm. 1939)
    Janina Ipohorska, polska malarka, dziennikarka (zm. 1981)
1918 – Alicja Sobieraj, polska aktorka (zm. 1987)
1919:
    Edmund Białas, polski piłkarz, trener (zm. 1991)
    Leopold Borkowski, polski aktor (zm. 2001)
    Marian Gołębiowski, polski działacz kulturalny (zm. 2015)
    Zbigniew Jabłoński, polski aktor (zm. 2009)
    Maria Szczepowska, polska pisarka, poetka (zm. 1985)
1920:
    Janusz Nasfeter, polski reżyser i scenarzysta filmowy, pisarz; autor filmów „Ranny w lesie”, „Zbrodniarz i panna”, „Niekochana” (zm. 1998)
    Tadeusz Płużański, polski żołnierz AK, pisarz, filozof, pedagog, uczestnik kampanii polskiej 1939 r., żołnierz niepodległościowego podziemia, więzień niemieckiego obozu koncentracyjnego Stutthof; po zakończeniu wojny członek Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość; aresztowany przez UB w 1947 r. i skazany na karę śmierci; wyrok zamieniono na dożywocie (zm. 2002)
    Leonard Wdowiak, polski psychiatra (zm. 1976)
1921 – August Kowalczyk, polski aktor, reżyser; wystąpił m.in. w serialach „Chłopi”, „Janosik”, „Znak orła”, „Polskie drogi”, „Tajemnica Enigmy” i „Stawka większa niż życie”; w czasie wojny więzień niemieckiego KL Auschwitz, z którego uciekł, żołnierz AK; wieloletni wiceprezes Zarządu Głównego Towarzystwa Opieki nad Oświęcimiem (zm. 2012)
1922 – Czesław Lewandowski, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy włocławski (zm. 2009)
1923 – Bogdan Niewinowski, polski aktor (zm. 1996)
1924 – Janusz Hrynkiewicz, polski polityk, minister przemysłu ciężkiego i przemysłu maszynowego (zm. 1988)
1926 – Maria Kwiatkowska, polska reżyserka filmów dokumentalnych (zm. 1999)
1927 – Witold Gruca, polski tancerz, choreograf (zm. 2009)
1929 – Anna Walentynowicz, polska działaczka związkowa; w 1980 r. członek Prezydium Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego w Stoczni Gdańskiej, a następnie Prezydium Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego NSZZ „Solidarność”; internowana w stanie wojennym; zginęła 10 kwietnia 2010 r. w katastrofie samolotu pod Smoleńskiem (zm. 2010)
1932 – Roman Lewandowski, polski skoczek spadochronowy, konstruktor spadochronów (zm. 2017)
1933 – Marian Rose, polski żużlowiec (zm. 1970)
1934 – Maria Ciesielska, polska aktorka
1935:
    Waldemar Baszanowski, polski sztangista, dwukrotny mistrz olimpijski: w Tokio (1964) i Meksyku (1968); pięciokrotny mistrz świata i sześciokrotny mistrz Europy (zm. 2011)
    Ludwik Paczyński, polski aktor (zm. 2018)
1937 – Edward Frankowski, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy przemyski i sandomierski
1938:
    Zdzisław Tuszyński, polski związkowiec, polityk, poseł na Sejm RP
    Janusz A. Zajdel, polski pisarz, prekursor nurtu socjologicznego w polskiej literaturze science-fiction (zm. 1985)
1939:
    Ludwik Grzebień, polski duchowny katolicki, jezuita, historyk (zm. 2020)
    Jerzy Siudy, polski żeglarz sportowy (zm. 2008)
1942 – Andrzej Dobrzyński, polski operator filmowy
1943 – Maria Śmiełowska, polska socjolog (zm. 2013)
1944 – Krzysztof Birula-Białynicki, polski hokeista (zm. 2014)
1945:
    Mieczysław Cisło, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy lubelski
    Ryszard Kalbarczyk, polski polityk, nauczyciel, poseł na Sejm RP (zm. 2001)
1946:
    Marian Zdzisław Knobloch, polski malarz, rzeźbiarz
    Krystyna Wolańska, polska aktorka
1947 – Halina Łabonarska, polska aktorka
1948:
    Maria Grzybkowska, polska entomolog
    Maria Ulatowska, polska pisarka
    Teori Zavascki, brazylijski prawnik, sędzia, minister Sądu Najwyższego pochodzenia polskiego (zm. 2017)
1949:
    Wojciech Janowski, polski ekonomista, przedsiębiorca, przestępca
    Jan Wysoczański, polski przedsiębiorca, samorządowiec, polityk, burmistrz Świebodzic, senator RP
1950:
    John Porter, walijski muzyk, kompozytor, autor tekstów, od 1976 r. mieszkający na stałe w Polsce; współpracował m.in. z Maanamem, Maciejem Zembatym, tworzył muzykę z własnym zespołem Porter Band
    Zdzisław Goral, polski generał broni
1951:
    Grzegorz Nowak, polski dyrygent
    Marian Zacharski, polski oficer wywiadu cywilnego
1952 – Marek Obertyn, polski aktor (zm. 2007)
1954 – Zdzisław Najda, polski operator filmowy
1955 – Ewa Wencel, polska aktorka, scenarzystka telewizyjna, znana m.in. z seriali „Mamuśki” i „Czas honoru”
1956 – Jacek Koman, polski aktor
1957:
    Bronisław Dutka, polski samorządowiec, polityk, poseł na Sejm RP
    Ryszard Prostak, polski koszykarz
    Piotr Przytocki, polski samorządowiec, prezydent Krosna
1960 – Ewa Bućko, polska siatkarka
1963 – Wojciech Jagielski, polski dziennikarz telewizyjny i radiowy, perkusista, członek zespołu Poparzeni Kawą Trzy
1965 – Janusz Stankowiak, polski nauczyciel, samorządowiec, prezydent Starogardu Gdańskiego
1966:
    Beata Fudalej, polska aktorka
    Paweł Piotrowski, polski muzyk, kompozytor, realizator dźwięku, członek zespołów Dezerter i Armia
1967 – Włodzimierz Sroka, polski ekonomista
1969:
    Sławomir Augustyniak, polski siatkarz, trener
    Ilona Jasnowska, polska koszykarka, trenerka
1971 – Witold Odrobina, polski dziennikarz
1972:
    Agnieszka Kotlarska, polska modelka, zdobywczyni tytułów Miss Polski i Miss International (zm. 1996)
    Andrzej Stelmach, polski siatkarz
1973 – Tomasz Górski, polski polityk, przedsiębiorca, poseł na Sejm RP
1976:
    Anna Guzik, polska aktorka
    Tomasz Kaczmarek, polski funkcjonariusz Policji, CBŚ i CBA, polityk, poseł na Sejm RP
    Rafał Prus, polski siatkarz, trener
1979:
    Mateusz Bartczak, polski piłkarz
    Karolina Dafne Porcari, polsko-włoska aktorka
1980 – Joanna Grzesiak, polska lekkoatletka, wieloboistka
1981:
    Karolina Dobrowolska, polska prezenterka telewizyjna
    Jakub Mazurek, polski aktor, reżyser filmowy i telewizyjny
1982 – Emilia Tłumak, polska koszykarka
1991 – Patryk Wolański, polski piłkarz, bramkarz
1994 – 1999 - Jagoda Kibil, polska lekkoatletka, sprinterka

Zmarli 15 sierpnia:

1257 – Jacek Odrowąż, polski dominikanin, założyciel wielu klasztorów dominikańskich m.in. w Krakowie, Wrocławiu, Gdańsku i Sandomierzu; kanonizowany przez papieża Klemensa VIII w 1594 r. (ur. 1183)
1568 – Stanisław Kostka, polski jezuita, święty, patron polskich dzieci i młodzieży (ur. 1550)
1601 – Mikołaj z Wilkowiecka, polski paulin, apologeta katolicki, poeta, tłumacz, autor pism religijnych (ur. ?)
1805 – Ignacy Tański, polski prozaik, poeta (ur. 1761)
1810 – Tekla Teresa Łubieńska, polska dramatopisarka, poetka, tłumaczka (ur. 1767)
1831:
    Józef Mateusz Birnbaum, polski kupiec pochodzenia żydowskiego, szpieg rosyjski (ur. 1798)
    Ludwik Bukowski, polski generał, uczestnik powstania listopadowego (ur. 1782)
    Antoni Jankowski, polski generał, uczestnik powstania listopadowego (ur. 1783)
    Henryk Mackrott junior, polski agent w służbie rosyjskiej (ur. 1800)
    Antoni Sałacki, polski generał, uczestnik powstania listopadowego (ur. 1774)
1833 – Sebastian Girtler, polski lekarz, naukowiec, filozof (ur. 1767)
1836 – Antoni Wacław Stadnicki, polski ziemianin, historyk (ur. 1771)
1843 – Karol Jan Fiszer, polski wojskowy (ur. 1767)
1845 – Jan Chrzciciel Szymon Stummer, polski lekarz pochodzenia tyrolskiego (ur. 1784)
1882 – Karol Miarka (starszy), polski działacz narodowy na Górnym Śląsku, nauczyciel, publicysta, pisarz, drukarz (ur. 1825)
1935 – Stanisława Przybyszewska, polska powieściopisarka, autorka dramatów historycznych związanych z rewolucją francuską, m.in. „Sprawy Dantona”, malarka (ur. 1901)
1944 – Eryka Tyszkówna, polska sanitariuszka, uczestniczka powstania warszawskiego (ur. 1922)
1952 – Dora Diamant, polska aktorka pochodzenia żydowskiego (ur. 1898)
1966 – Jan Kiepura, światowej sławy śpiewak operowy – tenor, aktor, wystąpił m.in. w filmach „Kocham wszystkie kobiety”, „O czym się nie myśli”, „Neapol, śpiewające miasto” i „Zdobyć cię muszę” (ur. 1902)
1973 – Marian Kukiel, polski generał dywizji, historyk wojskowości, minister obrony narodowej w rządzie RP na uchodźstwie (1942–1949); w latach 1946–1973 dyrektor Instytutu Historycznego im. Gen. Sikorskiego (ur. 1885)
1975 – Leszek Stępowski, polski aktor (ur. 1895)
1976 – Zdzisław Pągowski, polski malarz (ur. 1909)
1977 – Julian Tokarski, polski polityk, wicepremier (ur. 1903)
1980 – Maria Piskorska, polska działaczka niepodległościowa, harcmistrzyni, nauczycielka (ur. 1906)
1990 – Zofia Grabowska, polska aktorka (ur. ?)
1992 – Bogusław Hubicki, polski aktor (ur. 1937)
2001 – Bronisław Dostatni, polski pisarz, podróżnik (ur. 1926)
2002 – Jerzy Rosner, polski kompozytor (ur. 1909)
2004 – Marian Kozłowski, polski działacz sportowy (ur. 1927)
2005 – Maciej Łukasiewicz, polski dziennikarz, publicysta (ur. 1941)
2007:
    Kazimierz Dębicki, polski aktor (ur. 1925)
    Jerzy Zimowski, polski prawnik, adwokat, polityk, działacz NSZZ „Solidarność” (ur. 1941)
2013:
    Sławomir Mrożek, polski dramatopisarz, prozaik, satyryk, eseista, rysownik; autor dramatów „Policja”, „Indyk”, „Tango”, „Emigranci”, „Portret”, „Pieszo”, „Miłość na Krymie”, zbiorów opowiadań „Półpancerze praktyczne”, „Słoń”, „Wesele w Atomicach”, a także autobiograficznej książki „Baltazar” (ur. 1930)
    Piotr Szmitke, polski artysta interdyscyplinarny, scenograf (ur. 1955)
2014:
    Jan Ekier, polski pianista, kompozytor, pedagog, chopinolog (ur. 1913)
    Andrzej Vincenz, polski pisarz, publicysta (ur. 1922)
2015 – Stanisław Andrzej Zagórski, polski dziennikarz, wydawca, działacz społeczny i kulturalny (ur. 1933)
2017 – Stanisław Miękisz, polski biofizyk (ur. 1927)
2018:
    Zdzisław Adamczewski, polski geodeta (ur. 1931)
    Jarosław Dziemian, polski przedsiębiorca (ur. 1950)
    Wojciech Müller, polski grafik, plastyk (ur. 1947)