<<< POWRÓT

Poranna kawa z historią.

Wydarzyło się w Polsce 17 czerwca:

1299 – Książę raciborski Przemysław dokonał ponownej lokacji Raciborza według prawa magdeburskiego.
1330 – Wojna polsko-krzyżacka: wojska krzyżackie zdobyły i spaliły Nakło nad Notecią, zabijając 66 osób.
1341 – Biskup warmiński Herman z Pragi utworzył warmińską kapitułę kolegiacką z siedzibą w Pierzchałach koło Braniewa.
1642 – Oława została spalona przez wojska szwedzkie.
1657 – Potop szwedzki: po trzydniowym oblężeniu wojska szwedzko-siedmiogrodzkie zajęły Warszawę.
1793 – W Grodnie rozpoczął obrady, zwołany na żądanie Rosji, ostatni Sejm Rzeczypospolitej szlacheckiej. Pracując pod terrorem rosyjskich wojsk zatwierdził II rozbiór oraz ustalił nową organizację państwa, która niemal całkowicie unieważniała ustawodawstwo Sejmu Wielkiego.
1794 – Insurekcja Kościuszkowska: Rada Najwyższa Narodowa powołała Sąd Najwyższy Kryminalny, którego zadaniem było osądzenie członków Targowicy i innych współpracowników Rosjan.
1831 – Powstanie listopadowe: rozpoczęła się bitwa pod Kockiem.
1834 – W Paryżu ukończono druk pierwszego wydania „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza.
1908 – We Lwowie z inicjatywy Józefa Piłsudskiego powołany został Związek Walki Czynnej, tajna organizacja, której celem było przyszłe powstanie zbrojne w zaborze rosyjskim; na czele ZWC stanął Kazimierz Sosnkowski.
1920 – Powołano Szkołę Morską w Tczewie.
1921 – Powstała Biblioteka Polska PAN w Rzymie po przekazaniu przez Józefa Michałowskiego prywatnego księgozbioru Ośrodkowi Polskich Studiów Akademii Umiejętności.
1928 – Otwarto Muzeum Stefana Żeromskiego w Nałęczowie.
1933 – Oddano do użytku Zbiornik Otmuchów wraz z elektrownią wodną.
1934 – Prezydent RP Ignacy Mościcki wydał rozporządzenie o utworzeniu obozu odosobnienia w Berezie Kartuskiej.
1939 – Oficer wywiadu Jerzy Sosnowski został skazany na karę 15 lat pozbawienia wolności i karę grzywny w wysokości 200 tys. zł. za zdradę i współpracę z Niemcami.
1942 – Niemcy zlikwidowali po walce należącą do Narodowych Sił Zbrojnych drukarnię „Szaniec” przy ul. Przemysłowej w Warszawie.
1945:
W Moskwie rozpoczęły się rozmowy na temat utworzenia w Polsce Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej.
Wojsko Polskie zajęło polską część Cieszyna.
1949 – W Gliwicach odsłonięto pomnik Fryderyka Chopina.
1959 – Sejm PRL przyjął ustawę o prawie łowieckim.
1984 – Odbyły się wybory do Rad Narodowych.
1985 – SB aresztowała w Warszawie Tadeusza Jedynaka, członka Tymczasowej Komisji Koordynacyjnej NSZZ „Solidarność” z regionu Śląsko-Dąbrowskiego.
1991 – W Bonn premier Jan Krzysztof Bielecki i kanclerz Helmut Kohl podpisali polsko-niemiecki traktat o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy.
1992 – W Warszawie otwarto pierwszą w kraju restaurację sieci McDonald’s.
1999 – Zakończyła się VII Podróż Apostolska Jana Pawła II do Polski.
2002 – W Charkowie z udziałem premiera Polski Jerzego Buzka i premiera Ukrainy Wiktora Juszczenki uroczyście otwarto Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu; w Charkowie-Piatichatkach spoczęły szczątki 4302 polskich ofiar NKWD, z których zdecydowaną większość stanowili więźniowie obozu w Starobielsku, w tym ośmiu generałów; w dołach śmierci, wraz z polskimi oficerami, leży także około 2,8 tys. ofiar stalinowskiego terroru z lat 1937–1938.
2001 – Zwycięstwem Janusza Dzięcioła zakończyła się pierwsza polska edycja telewizyjnego reality show Big Brother.
2003 – Dyrektor Poznańskiego Chóru Chłopięcego „Polskie Słowiki” Wojciech Krolopp został zatrzymany pod zarzutem poddawania osób małoletnich innym czynnościom seksualnym.
2004 – Edmund Hillary został odznaczony w Warszawie przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Urodzili się 17 czerwca:

1780 – Antoni Potocki, polski hrabia, generał brygady, polityk (zm. 1850)
1830 – Marceli Guyski, polski rzeźbiarz, twórca portretów i medalionów (zm. 1893)
1863 – Piotr Piskorski, polski lekarz, działacz społeczny i oświatowy (zm. 1920)
1878 – Adolf Maciesza, polski podpułkownik, antropolog, patolog, polityk, poseł na Sejm RP (zm. 1929)
1880 – Witold Minkiewicz, polski inżynier architekt (zm. 1961)
1889 – Antoni Thum, polski piwowar pochodzenia austriackiego (zm. 1951)
1898 – Czesław Mystkowski, polski malarz (zm. 1938)
1901 – Jan Herman, polski kapitan piechoty (zm. 1939)
1903 – Stanisław Mieszkowski, polski komandor (zm. 1952)
1905 – Jan Bieżuński, polski podporucznik lotnictwa czasu wojny, radiotelegrafista służby stałej, cichociemny, oficer AK, nauczyciel (zm. 1968)
1906 – Feliks Gross, polski socjolog, działacz socjalistyczny, publicysta pochodzenia żydowskiego (zm. 2006)
1907 – Michał Patkaniowski, polski prawnik, historyk, wykładowca akademicki (zm. 1990)
1908 – Aloysius Wycislo, amerykański duchowny katolicki pochodzenia polskiego, biskup Green Bay (zm. 2005)
1909 – Adam Gajewski, polski major, sędzia wojskowy (zm. 1972)
1910 – Serafin Kaszuba, polski kapucyn, czcigodny Sługa Boży (zm. 1977)
1913 – Bolesław Płotnicki, polski aktor (zm. 1988)
1915:
    Mirosław Ferić, polski porucznik pilot, as myśliwski pochodzenia chorwackiego (zm. 1942)
    Grzegorz Korczyński, polski generał broni, działacz komunistyczny, uczestnik wojny domowej w Hiszpanii; od 1942 r. w GL, następnie AL; w latach 1965–1971 wiceminister obrony narodowej; w 1970 r. dowodził oddziałami pacyfikującymi robotnicze protesty na Wybrzeżu (zm. 1971)
1916 – Stanisław Wroński, polski historyk, polityk, poseł na Sejm PRL, minister kultury i sztuki (zm. 2003)
1917:
    Zygmunt Przetakiewicz, polski działacz społeczno-polityczny, polityk (zm. 2005)
    Bronisław Średniawa, polski fizyk (zm. 2014)
1920 – Bogdan Rutha, polski pisarz (zm. 1983)
1922 – Romuald Kolman, polski inżynier, profesor nauk technicznych (zm. 2016)
1926:
    Marian Klaus, polski muzyk, kompozytor, pedagog, stroiciel fortepianów i akordeonów (zm. 2013)
    Andrzej Wójcik, polski filolog, badacz poezji antycznej (zm. 2009)
1930 – Romuald Twardowski, polski kompozytor, pedagog
1931:
    Ignacy Gogolewski, polski aktor, przez wiele lat związany z Teatrem Polskim w Warszawie, następnie Teatrem Narodowym; niezapomniany Antek Boryna w ekranizacji „Chłopów”, wystąpił również w filmach „Żołnierz Królowej Madagaskaru”, „Szyfry”, „Jowita”, „Hrabina Cosel”, „Samotność we dwoje”, „Bolesław Śmiały”, „Spotkanie na Atlantyku”, „Zamach stanu”, a także w serialu „Stawka większa niż życie”; w latach 2005–2006 prezes ZASP-u
    Jan Güntner, polski aktor, reżyser teatralny
1933 – Adam Fiut, polski aktor (zm. 1966)
1934 – Jan Bystrek, polski botanik (zm. 2020)
1935 – Zygmunt Cybulski, polski chemik, polityk, poseł na Sejm i senator RP
1936 – Grzegorz Lipowski, polski polityk, senator RP
1938 – Zdzisław Bubnicki, polski inżynier elektryk (zm. 2006)
1939:
    Ludmiła Jakubczak, polska piosenkarka, tancerka (zm. 1961)
    Krzysztof Zanussi, polski scenarzysta i reżyser filmowy, autor filmów „Struktura kryształu”, „Życie rodzinne”, „Iluminacja”, „Bilans kwartalny”, „Barwy ochronne”, „Spirala”, „Kontrakt”, „Constans”, „Z dalekiego kraju”, „Życie za życie. Maksymilian Kolbe”, „Rok spokojnego słońca” – uhonorowany Złotym Lwem w Wenecji, „Dotkniecie ręki”, „Cwał”, „Życie jako śmiertelna choroba przenoszona drogą płciową”, „Persona non grata” i „Obce ciało”; wieloletni szef Studia Filmowego TOR
1940 – Jakub Karpiński, polski socjolog, historyk, politolog (zm. 2003)
1941 – Cezary Dąbrowski, polski ekonomista, polityk, wojewoda pomorski
1942 – Jan Mikrut, polski duchowny katolicki, redemptorysta, współzałożyciel Radia Maryja (zm. 2013)
1944 – Adam Kreczmar, polski poeta, satyryk, autor tekstów piosenek, aktor (zm. 1982)
1953 – Jerzy Żurawiecki, polski polityk, poseł na Sejm RP (zm. 2010)
1954:
    Romuald Jakubowski, polski dziennikarz radiowy
    Marek Waszkowiak, polski chemik, menedżer, polityk, senator RP
1955 – Danuta Majewska, polska lekkoatletka, dyskobolka (zm. 2015)
1957 – Joanna Wizmur, polska aktorka, reżyserka dubbingu (zm. 2008)
1958 – Andrzej Słomski, polski polityk, poseł na Sejm RP
1961 – Piotr Tomaszuk, polski reżyser teatralny
1962 – Piotr Wieteska, polski basista, członek zespołów: Kult i Buldog
1963 – Danuta Widuch-Jagielska, polska aktorka
1964 – Zbigniew Konopka, polski aktor
1968:
    Tomasz Jacyków, polski stylista, krytyk mody
    Janusz Kaleja, polski charakteryzator
    Robert Kalinowski, polski dziennikarz
1969:
    Donata Jancewicz, polska lekkoatletka, skoczkini wzwyż
    Andrzej Kasiura, polski polityk, samorządowiec, burmistrz Krapkowic
1972 – Michał Żebrowski, polski aktor, znany m.in. z roli Jana Skrzetuskiego w ekranizacji „Ogniem i mieczem” oraz Tadeusza Soplicy w „Panu Tadeuszu”, wystąpił również w filmach „Poznań 56”, „Wiedźmin”, „Stara baśń. Kiedy słońce było bogiem”, „Pręgi”, „Rok 1612”, „Janosik. Prawdziwa historia”, „Sęp” i „Tajemnica Westerplatte”, a także w serialu „Sława i chwała”; dyrektor naczelny Teatru 6.piętro w Warszawie
1973:
    Juliusz Chrząstowski, polski aktor
    Małgorzata Kosik, polska tancerka, modelka, piosenkarka, aktorka
    Paweł Ziółkowski, polski sztangista (zm. 2017)
1974 – Lusia Ogińska, polska poetka, publicystka, dramatopisarka, autorka książek dla dzieci, malarka, ilustratorka
1976 – Maciej Molęda, polski piosenkarz
1977:
    Sylwia Arnesen, polska aktorka
    Jarosław Lato, polski piłkarz
    Dominik Połoński, polski wiolonczelista (zm. 2018)
    Tomasz Wojdyła, polski koszykarz
1978 – Odeta Moro, polska dziennikarka i prezenterka telewizyjna
1980 – Dariusz Klimczak, polski polityk, samorządowiec, wicemarszałek województwa łódzkiego
1981 – Iza Tarka, polska wokalistka, członkini zespołu Sumptuastic
1982 – Balbina Bruszewska, polska scenarzystka, reżyserka, fotografka
1983 – Michael Hicks, amerykańsko-polski koszykarz
1986 – Karolina Kosińska, polska tenisistka
1987 – Anna Wysokińska, polska piłkarka ręczna, bramkarka
1990 – Katarzyna Furmanek, polska judoczka
1991 – Karolina Styczyńska, polska szachistka
1993 – Magdalena Berus, polska aktorka
1996 – Natalia Pilarczyk, polska judoczka
1997:
    Karolina Ostrowska, polska piłkarka
    Roksana Płonka, polska koszykarka

Zmarli 17 czerwca:

1025 – Bolesław I Chrobry, król Polski, władca Polski od 992 r. (ur. 967)
1304 – (lub 1298) Jolenta Helena, królewna węgierska, księżna kaliska i wielkopolska, klaryska, błogosławiona (ur. ok. 1244)
1501 – Jan I Olbracht, król Polski, panujący od 1492 r. (ur. 1459)
1555 – Stanisław Bojanowski, polski szlachcic, polityk, sekretarz królewski (ur. 1507)
1585 – Jakub Górski, polski humanista, pisarz teologiczny, filolog, logik, polemista, stylista, wydawca, tłumacz, rektor Akademii Krakowskiej (ur. ok. 1525)
1620 – Mikołaj Zebrzydowski, polski szlachcic, marszałek wielki koronny, wojewoda lubelski i krakowski, przywódca rokoszu sandomierskiego (1606–1609) przeciwko królowi Zygmuntowi III Wazie; założyciel Kalwarii Zebrzydowskiej (ur. 1553)
1657 – Stanisław Pstrokoński, polski duchowny katolicki, biskup chełmski (ur. 1590)
1696 – Jan III Sobieski, król Polski, panujący od 1674 r.; wybitny dowódca, słynny pogromca Tatarów i Turków, mąż pięknej Marysieńki, pisarz, bibliofil, erudyta i mecenas (ur. 1629)
1835 – Izabela Czartoryska, polska księżna, pisarka, kolekcjonerka i mecenas sztuki, kolekcjonerka; założycielka rezydencji w Puławach, na terenie której utworzyła pierwsze polskie muzeum gromadzące pamiątki narodowe; aktywna uczestniczka życia politycznego w okresie Sejmu Wielkiego, związana ze Stronnictwem Patriotycznym (ur. 1746)
1846 – Jacek Augustyn Gołyński, polski działacz niepodległościowy, uczestnik powstania listopadowego, zesłaniec (ur. 1804)
1885 – Napoleon Feliks Żaba, polski literat, podróżnik, wolnomularz (ur. 1803 lub 05)
1887 – Aleksander Podwyszyński, polski aktor, reżyser, dyrektor teatru (ur. 1846)
1913:
    Jan Brzeziński, polski neurolog, literat (ur. 1850)
    Mojżesz Grawe, polski szachista pochodzenia żydowskiego (ur. 1866)
1916 – Zygmunt Wielopolski, polski polityk (ur. 1863)
1923 – Seweryn Bieszczad, polski malarz (ur. 1852)
1929 – Tadeusz Gepner, polski neurolog, psychiatra (ur. 1882)
1952 – Jerzy Rygier, polski aktor, reżyser teatralny (ur. 1887)
1958 – Jakub Wojciechowski, polski robotnik, pisarz (ur. 1884)
1967 – Katarzyna Żbikowska, polska aktorka (ur. 1884)
1968 – Karol Taylor, polski inżynier, konstruktor silników spalinowych (ur. 1878)
1970 – Czesław Szystowski, polski generał brygady (ur. 1893)
1971:
    Bolesław Busiakiewicz, polski dziennikarz, krytyk muzyczny (ur. 1890)
    Antoni Szylling, polski generał dywizji (ur. 1884)
1979 – Jan Czarnecki, polski generał brygady (ur. 1919)
1983 – Miron Białoszewski, polski poeta, prozaik, dramatopisarz, aktor teatralny, autor „Pamiętnika z powstania warszawskiego” (ur. 1922)
1987 – Marian Nagnajewicz, polski filolog klasyczny (ur. 1911)
1988:
    Wacław Czerwiński, polski pilot, konstruktor lotniczy (ur. 1900)
    Witalis Ludwiczak, polski porucznik, hokeista, wioślarz, prawnik, nauczyciel akademicki (ur. 1910)
1991 – Wilhelmina Matuszewska, polska historyk (ur. 1913)
1997 – Wanda Zych, polska malarka (ur. 1904)
2002 – Irena Kempówna, polska szybowniczka (ur. 1920)
2004 – Jacek Kuroń, polski historyk, pedagog, polityk, działacz opozycji antykomunistycznej, wieloletni więzień polityczny PRL, współtwórca Komitetu Obrony Robotników, minister pracy i pomocy społecznej (ur. 1934)
2005:
    Józef Kuczyński, polski lekarz weterynarii, polityk, senator RP (ur. 1931)
    Henryk Majewski, polski trębacz jazzowy (ur. 1936)
2006 – Andrzej Szeląg, polski dziennikarz i komentator sportowy (ur. 1943)
2008 – Henryk Mandelbaum, polski więzień obozu Auschwitz-Birkenau, uczestnik marszu śmierci pochodzenia żydowskiego (ur. 1922)
2009:
    Barbara Fiala, polska koszykarka, trenerka (ur. 1935)
    Leon Janczak, polski polityk, poseł na Sejm PRL (ur. 1922)
    Aldona Romanowicz, polska malarka, konserwatorka dzieł sztuki (ur. 1909)
2010 – Elżbieta Czyżewska, polska aktorka, wystąpiła m.in. w filmach „Mąż swojej żony”, „Zaduszki”, „Gdzie jest generał”, „Godzina pąsowej róży”, „Milczenie”, „Żona dla Australijczyka”, „Giuseppe w Warszawie”, „Rysopis”, „Niekochana”, „Małżeństwo z rozsądku” i „Wszystko na sprzedaż” (ur. 1938)
2012:
    Włodzimierz Gedymin, polski pułkownik pilot, żołnierz AK (ur. 1915)
    Krzysztof Jędrzejko, polski botanik, briolog, geobotanik (ur. 1945)
2014:
    Izydor Dziubiński, polski matematyk (ur. 1929)
    Andrzej Jakimiec, polski reżyser teatralny, kierownik literacki i dyrektor teatrów (ur. 1948)
2017:
    Mieczysław Kalenik, najbardziej znany z roli Zbyszka z Bogdańca w filmie „Krzyżacy” Aleksandra Forda (ur. 1933)
    Józef Grudzień, polski bokser (ur. 1939)
    Antoni Walerych, polski rzeźbiarz, malarz, artysta współczesny (ur. 1952)
    Emil Wojtaszek, polski dyplomata, polityk, minister administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska, minister spraw zagranicznych (ur. 1927)
2018:
    Alina Afanasjew, polska artystka, scenograf, autorka bajek, scenarzystka (ur. 1930)
    Joanna Kulmowa, polska pisarka, satyryk, tłumaczka (ur. 1928)
    Jan Nowak, polski działacz piłkarski (ur. 1928)
2019:
    Zbigniew Horbowy, polski plastyk, twórca szkła artystycznego (ur. 1935)
    Zbigniew Nowek, polski prawnik, oficer wywiadu, szef UOP i Agencji Wywiadu (ur. 1959)