<<< POWRÓT

Poranna kawa z historią.

Wydarzyło się w Polsce 18 listopada:

1489 – Na zamku w Radomiu wielki mistrz zakonu krzyżackiego Johann von Tieffen złożył hołd lenny królowi Kazimierzowi IV Jagiellończykowi.
1495 – Bielsk Podlaski otrzymał rozszerzone prawa miejskie oparte na prawie magdeburskim.
1632 – Została wydana Biblia gdańska.
1655 – Potop szwedzki: rozpoczęło się oblężenie Jasnej Góry.
1700 – Wojna domowa na Litwie: zwycięstwo pospolitego ruszenia skonfederowanej szlachty litewskiej, inflanckiej i żmudzkiej nad wojskiem komputowym hetmana Kazimierza Jana Sapiehy w bitwie pod Olkienikami.
1705 – W Warszawie zawarto antyrosyjski sojusz polsko-szwedzki.
1711 – Książę-elektor Saksonii i król Polski August II Mocny zawarł układ z królem Danii Fryderykiem IV Oldenburgiem w sprawie podziału Pomorza Szwedzkiego, które zdobył na czele wojsk saskich.
1865 – Rozpoczęła działalność Kolej Fabryczno-Łódzka.
1875 – Sokrat Starynkiewicz został prezydentem Warszawy.
1914 – I wojna światowa: zakończyła się bitwa pod Krzywopłotami.
1918 – Powołano do życia Straż Kolejową.
1918 – Zaprzysiężono rząd Jędrzeja Moraczewskiego.
1935 – W Warszawie rozpoczął się proces 12 Ukraińców zamieszanych w zabójstwo Bronisława Pierackiego.
1942 – W pacyfikacjach wsi Bochotnica i Parchatka na Lubelszczyźnie zginęło odpowiednio 45 i 28 osób.
1943:
    Gestapo i ukraińska policja zamordowały w Równem 1864 osoby, w tym ok. 100 członków Armii Krajowej.
    W Grodzisku Mazowieckim i Żyrardowie rozstrzelano dwie grupy zakładników, po 20 mężczyzn każda.
1945 – W Warszawie odsłonięto Pomnik Braterstwa Broni.
1948 – Przed sądem w Warszawie stanęło 4 polskich aktorów, którzy wystąpili w nazistowskim filmie propagandowym Powrót do ojczyzny.
1949 – Pracownik Instytutu Francuskiego w Warszawie André Robineau został aresztowany na lotnisku Okęcie pod zarzutem szpiegostwa.
1961 – Otwarto sztuczne lodowisko w Nowym Targu.
1965:
    Ogłoszono list biskupów polskich do episkopatu niemieckiego w sprawie wzajemnego wybaczenia krzywd. Spotkał się on z ostrą reakcją władz PRL.
    Premiera filmu obyczajowego Rysopis w reżyserii Jerzego Skolimowskiego.
1966 – Premiera filmu psychologicznego Bariera w reżyserii Jerzego Smolimowskiego.
1989 – Wiadomości zastąpiły Dziennik Telewizyjny.
2002:
    Lech Kaczyński został zaprzysiężony na stanowisku prezydenta Warszawy.
    Polska nawiązała stosunki dyplomatyczne z Timorem Wschodnim.
2004 – Orkan Pia spowodował śmierć kilku osób.
2005 – W Katowicach otwarto centrum handlowo-usługowo-rozrywkowe Silesia City Center.
2006 – Wystartował kanał TVP Sport.
2011 – Został zaprzysiężony drugi rząd Donalda Tuska.
2015 – Premier RP Beata Szydło wygłosiła w Sejmie exposé, po czym jej rząd uzyskał wotum zaufania.

Urodzili się 18 listopada:

1826 – Karol Marconi, polski malarz (zm. 1864)
1848 – Jarosław Leitgeber, polski księgarz, wydawca (zm. 1933)
1849 – Edward Kołaczkowski, polski ziemianin, samorządowiec prezydent Lublina (zm. 1933)
1852 – Seweryn Bieszczad, polski malarz (zm. 1923)
1853 – Władysław Zamoyski, polski hrabia, działacz społeczny i narodowy; inicjator budowy linii kolejowej z Chabówki do Zakopanego; uratował od zniszczenia lasy tatrzańskie, ograniczając w nich wyręby i prowadząc zalesienia; zaangażowany w spór graniczny z Królestwem Węgier o Morskie Oko; wszystkie swoje dobra wielkopolskie oraz zakopiańskie przekazał na cele społeczne i narodowe (zm. 1924)
1857 – Konstanty Przewłocki, polski ziemianin, działacz gospodarczy, polityk (zm. 1930)
1859 – Ferdynand Olesiński, polski malarz (zm. 1905)
1860 – Ignacy Jan Paderewski, polski pianista, kompozytor, polityk, minister spraw zagranicznych, premier RP; jako premier i minister spraw zagranicznych podpisał w imieniu Polski Traktat Wersalski (zm. 1941)
1867 – Andrzej Nosowicz, polski polityk, minister kolei (zm. 1940)
1870 – Józef Marczewski, polski samorządowiec, prezydent Częstochowy (zm. 1944)
1875 – Stanisław Kamocki, polski malarz, grafik (zm. 1944)
1882:
    Adam Chądzyński, polski polityk, minister kolei (zm. 1963)
    Paweł Garapich, polski prawnik, urzędnik państwowy, wojewoda łódzki i lwowski (zm. 1957)
1888 – Wanda Jerominówna, polska taterniczka (zm. 1944)
1890:
    Józef Bok, polski murarz, związkowiec, działacz komunistyczny, poeta, prozaik, publicysta (zm. 1969)
    Stanisław Krajewski, polski geolog (zm. 1868)
    Gustaw Zieliński, polski działacz niepodległościowy, społeczny i związkowy, polityk, poseł na Sejm RP (zm. 1945)
1891 – Basia Liebgold, polska aktorka pochodzenia żydowskiego (zm. 1942/43)
1892 – Józef Gawlina, polski duchowny katolicki, generał dywizji, biskup polowy WP (zm. 1964)
1895 – Ludwik Masłowski, polski bankowiec, entomolog (zm. 1940)
1897 – Tadeusz Gebethner, polski piłkarz, działacz sportowy, księgarz (zm. 1944)
1900 – Wanda Wermińska, polska śpiewaczka operowa (sopran) (zm. 1988)
1901 – Leon Niewiadomski, polski geograf, nauczyciel, harcmistrz (zm. 1982)
1903:
    Witold Karol Daab, polski żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego (zm. 1982)
    Teofil Syga, polski dziennikarz, pisarz, literaturoznawca (zm. 1983)
1905 – Tadeusz Giewont-Szczecina, polski poeta, dramaturg, publicysta, regionalista sądecki (zm. 1969)
1909 – Hanna Brzezińska, polska aktorka, piosenkarka, tancerka (zm. 1998)
1912:
    Ignacy Malecki, polski elektroakustyk, naukoznawca (zm. 2004)
    Clement J. Zablocki, amerykański polityk pochodzenia polskiego (zm. 1983)
1913 – Stefan Gumiński, polski botanik (zm. 2005)
1914 – Mikołaj Kunicki, polski pułkownik, dowódca partyzancki (zm. 2001)
1918:
    Ludwik Hass, polski historyk (zm. 2008)
    Danuta Sokolnicka, polska jubilerka, złotniczka (zm. 1989)
1919:
    Ładysław Buczyński, polski działacz komunistyczny i socjalistyczny, publicysta, dowódca oddziału GL (zm. 1943)
    Irena Rolanowska, polska pianistka, pedagog (zm. 2007)
    Kazimierz Wyrozębski, polski żołnierz AK i WiN (zm. 1948)
1920 – Tadeusz Andruszków, polski sierżant pilot (zm. 1940)
1923 – Zbigniew Prusinkiewicz, polski gleboznawca (zm. 2004)
1924 – Jerzy Korcz, polski aktor (zm. 2009)
1925:
    Feliks Kaczmarski, polski fotografik (zm. 2009)
    Tadeusz Wyrzykowski, polski rzeźbiarz, malarz (zm. 2017)
1926 – Wanda Pawlik, polska pisarka (zm. 1983)
1927 – Zygmunt Pawłowicz, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy gdański (zm. 2010)
1928 – Józef Lityński, polski geofizyk, klimatolog, działacz polonijny (zm. 2013)
1929:
    Grzegorz Lasota, polski publicysta, reżyser filmowy (zm. 2014)
    Maria Milczarek, polska polityk, poseł na Sejm PRL, minister administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska oraz pracy, płac i spraw socjalnych (zm. 2011)
1930:
    Jerzy Artysz, polski śpiewak operowy (baryton), pedagog
    Kazimierz Kord, polski dyrygent, dyrektor i kierownik artystyczny Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia i Telewizji (1969–1973), Filharmonii Narodowej w Warszawie (1977–2001), a także dyrektor muzyczny Teatru Wielkiego-Opery Narodowej (2005–2006)
1932:
    Daniel Bargiełowski, polski aktor, reżyser teatralny, pisarz (zm. 2016)
    Leszek Leiss, polski bokser (zm. 2015)
1936 – Jerzy Wrzos, polski trener piłkarski, teoretyk sportu
1943 – Łukasz Turski, polski fizyk
1944:
    Karol Nicze, polski pianista (zm. 1999)
    Eustachy Rylski, polski prozaik, dramaturg, scenarzysta filmowy; autor powieści „Człowiek w cieniu”, „Warunek”, „Na Grobli”, „Obok Julii”, „Blask”
1945:
    Ilona Bartosińska, polska aktorka
    Barbara Majewska, polska aktorka
1946 – Stanisław Franczak, polski prozaik, poeta, krytyk literacki, wydawca
1947:
    Arkadiusz Koniecki, polski trener koszykówki
    Anna Kowalska, polska działaczka samorządowa, wicemarszałek województwa podkarpackiego
    Dariusz Miłkowski, polski reżyser teatralny
1949 – Elżbieta Kuczyńska, polska piosenkarka (zm. 2018)
1952 – Aleksander Jurewicz, polski pisarz
1953:
    Krzysztof Jurgiel, polski polityk, poseł na Sejm RP, minister rolnictwa i rozwoju wsi, eurodeputowany
    Janusz Wójcik, polski piłkarz, trener, polityk, poseł na Sejm RP (zm. 2017)
1954 – Jerzy Strzelecki, polski socjolog, polityk (zm. 2016)
1956:
    Romuald Dębski, polski ginekolog (zm. 2018)
    Adam Kensy, polski piłkarz
1957 – Zdzisław Wrzałka, polski samorządowiec, wicemarszałek województwa świętokrzyskiego
1958:
    Elżbieta Mielczarek, polska wokalistka bluesowa
    Roman Pindel, polski duchowny katolicki, biskup bielsko-żywiecki
1959 – Andrzej Kołodziej, działacz WZZ Wybrzeża; w sierpniu 1980 r. przewodniczący Komitetu Strajkowego w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni; wiceprzewodniczący MKS w Stoczni Gdańskiej, a następnie Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego NSZZ „Solidarność”; organizował sieć kontaktów ze środowiskami opozycyjnymi w Czechosłowacji; aresztowany w 1981 r. przez czechosłowacką służbę bezpieczeństwa i skazany na 21 miesięcy więzienia; od 1984 r. w „Solidarności Walczącej”, w latach 1987–1988 jej przewodniczący
1963:
    Robert Majewski, polski trębacz jazzowy
    Peter Schmeichel, duński piłkarz, bramkarz pochodzenia polskiego
1964:
    Krystyna Chylińska, polska lekkoatletka, biegaczka
    Rita Cosby, amerykańska dziennikarka pochodzenia duńsko-polskiego
1965 – Jacek Ziober, polski piłkarz, wielokrotny reprezentant Polski; zawodnik m.in. ŁKS Łódź, Montpellier HSC i Osasuny Pampeluna
1967 – Marianna Grodzka-Marciano, polska aktorka
1971 – Maciej Majchrzak, polski gitarzysta, klawiszowiec, członek zespołów: T.Love, Paul Pavique Movement i Incrowd
1973 – Przemysław Włosek, polski samorządowiec, wicemarszałek województwa zachodniopomorskiego
1974 – Chloë Sevigny, amerykańska aktorka pochodzenia francusko-polskiego
1977 – Liliana Gibek, polska piłkarka
1978 – Tomasz Ścigaczewski, polski lekkoatleta, płotkarz
1979 – Edyta Ropek, polska wspinaczka sportowa
1982:
    Zbigniew Czerwiński, polski żużlowiec
    Olga Szomańska, polska wokalistka, aktorka
1984:
    Aleksander Ihnatowicz, polski aktor
    Miodu, polski wokalista, autor tekstów
1987 – Iwona Wicha, polska lekkoatletka
1991 – Adrianna Szady, polska siatkarka
1993 – Aleksander Leńczuk, polski koszykarz
1994 – Kamil Wodka, polski aktor
1995 – Adam Ruda, polski skoczek narciarski
1997 – Kamila Żuk, polska biathlonistka
1999 – Adrian Bogucki, polski koszykarz

Zmarli 18 listopada:

po 1238 – Ryksa Odonówna, księżniczka wielkopolska (ur. ok. 1190)
1780 – Józef Kanty Ossoliński, polski szlachcic, polityk (ur. 1707)
1795 – Jan August Cichocki, polski generał-major, uczestnik insurekcji kościuszkowskiej (ur. 1750)
1796 – Antoni Dziekoński, polski szlachcic, polityk (ur. ?)
1800 – Franciszek Faberski, polski polityk, rajca i burmistrz Kielc (ur. ok. 1716)
1822 – Ber Sonnenberg, polski bankier, filantrop pochodzenia żydowskiego (ur. 1764)
1828 – Jan Bogumił Freyer, polski lekarz, działacz społeczny pochodzenia niemieckiego (ur. 1778)
1882:
    Walerian Michał Makowiecki, polski polityk, prezydent Częstochowy i Łodzi, porucznik w służbie rosyjskiej (ur. 1834)
    Aleksander Mirecki, polski skrzypek, pedagog (ur. 1809)
1888 – Walery Rzewuski, polski fotograf, działacz społeczny (ur. 1837)
1897 – Michał Tyszkiewicz, polski podróżnik, kolekcjoner, archeolog-amator (ur. 1828)
1898 – Aleksander Wisłocki, polski prawnik, notariusz, radny i burmistrz Tarnowa (ur. ok. 1820)
1899 – Feliks Jasiński, polski inżynier kolejnictwa (ur. 1856)
1912 – Bronisław Komorowski, polski prozaik, dramaturg (ur. 1847)
1914:
    Karolina Kózkówna, polska męczennica, błogosławiona (ur. 1898)
    Bolesław Kropaczek, polski geolog (ur. 1886)
    Stanisław Paderewski, polski inżynier górniczy, legionista (ur. 1875)
1915 – Ksawery Zakrzewski, polski lekarz, działacz społeczny, działacz niepodległościowy, naczelnik „Sokoła” poznańskiego, inicjator i współtwórca harcerstwa wielkopolskiego (ur. 1876)
1927 – Antoni Symon, polski generał dywizji (ur. 1862)
1932 – Zdzisław Jasiński, polski malarz, rysownik, akwarelista (ur. 1863)
1935:
    Feliks Gęstwicki, polski malarz (ur. 1884)
    Stanisław Michalski, polski ziemianin, działacz społeczny (ur. 1863)
1938 – Stanisław Łazarski, polski adwokat, polityk (ur. 1849)
1941 – Paweł Wójcik, polski podporucznik, harcmistrz, konspirator (ur. 1916)
1942 – Zofia Garlicka, polska lekarka, działaczka społeczna (ur. 1874)
1943 – Ryszard Kowalski, polski podporucznik, cichociemny (ur. 1919)
1944 – Wiesław Sten, polski religioznawca, pisarz (ur. 1890)
1953 – Jan Matysko, polski porucznik, żołnierz AK, cichociemny (ur. 1912)
1958 – Witold Budryk, polski inżynier górnictwa, profesor zwyczajny Akademii Górniczej, późniejszej Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, później jej rektor. Współtwórca teorii opisującej wpływ eksploatacji na zachowanie powierzchni terenu (ur. 1891)
1961 – Hadżi Seraja Szapszał, polski duchowny karaimski, turkolog (ur. 1873)
1964 – Jan Stanisław Bystroń, polski etnolog, socjolog (ur. 1892)
1965 – Karol Malczyk, polski malarz, rzeźbiarz, witrażysta (ur. 1907)
1971:
    Józef Sobiesiak, polski generał brygady, kontradmirał, działacz komunistyczny (ur. 1914)
    Czesław Śliwa, polski oszust pochodzenia żydowskiego (ur. 1932)
1972 – Bolesław Podedworny, polski polityk, minister leśnictwa, członek Rady Państwa (ur. 1898)
1974 – Marian Mazur, polski prawnik, polityk, p.o. prokuratora generalnego (ur. 1910)
1979 – Piotr Sobczyk, polski inżynier-rolnik, polityk, poseł na Sejm RP (ur. 1887)
1980:
    Seweryn Nowicki, polski reżyser filmowy (ur. 1902)
    Wojciech Rajewski, polski aktor teatralny i filmowy. Związany m.in. z teatrami Białegostoku, Grodna, rosyjskim teatrem w Bałaszowie koło Saratowa, Krakowa, Wrocławia, Łodzi i przede wszystkim Warszawy. W czasie II wojny światowej przez 10 miesięcy był żołnierzem Armii Czerwonej (ur. 1914)
1985 – Tadeusz Cieślak, polski historyk (ur. 1917)
1988 – Józef Korolkiewicz, polski malarz, śpiewak operowy (baryton), lekkoatleta (ur. 1902)
1989 – Jan Drzewoski, polski kompozytor, organista (ur. 1891)
1991 – Zenon Wieczorek, polski motocyklista rajdowy (ur. 1940)
1994 – Wanda Ostrowska, polska aktorka (ur. 1933)
1996 – Stefania Żubrówna, polska aktorka (ur. 1928)
2000 – Irena Cichowska, polska malarka (ur. 1912)
2001 – Jerzy Adamski, polski pisarz, krytyk literacki, tłumacz (ur. 1922)
2002 – Juliusz Wyrzykowski, polski aktor (ur. 1946)
2004 – Bolesław Taborski, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy przemyski (ur. 1917)
2007:
    Helena Chłopek, polska poetka, pisarka (ur. 1917)
    Maciej Marczewski, polski tenisista stołowy, trener (ur. 1937)
2008 – Tomasz Pyć, polski dziennikarz telewizyjny (ur. 1945)
2009 – Anna Kołyszko, polska tłumaczka (ur. 1953)
2014:
    Alojzy Józekowski, polski major łączności, żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie (ur. 1920)
    Edmund Pluciński, polski matematyk (ur. 1929)
2015:
    Antoni Jutrzenka-Trzebiatowski, polski biolog, botanik, fitosocjolog, polityk, senator RP (ur. 1938)
    Józef Kossecki, polski inżynier, politolog, cybernetyk społeczny, dziennikarz, polityk (ur. 1936)
2016:
    Jerzy Bogdan Cynk, polski historyk (ur. 1925)
    Ryszard Szafirski, polski wspinacz, ratownik górski (ur. 1937)
2017 – Bolesław Bork, polski prozaik, poeta, dokumentalista, historyk (ur. 1923)
2018:
    Andrzej Grembowicz, polski pisarz, scenarzysta (ur. 1958)
    Maria Zielińska, polska śpiewaczka operowa (sopran) (ur. 1924)
2019:
    Zbigniew Jujka, polski rysownik, satyryk (ur. 1935)
    Tadeusz Piotrowski, polski żeglarz (ur. 1940)