<<< POWRÓT

Poranna kawa z historią.

Wydarzyło się w Polsce 18 maja:

1282 – Podczas zjazdu w Miliczu doszło do ugody między księciem gdańskim Mściwojem II a krzyżakami, na mocy której otrzymali oni ziemię gniewską, część Mierzei Wiślanej i Żuław.
1616 – Eustachy Wołłowicz został biskupem wileńskim.
1642 – Spłonął doszczętnie kościół św. Michała w Oleśnie.
1659 – Potop szwedzki: zwycięstwo wojsk polskich w bitwie pod Szkudami.
1689 – Wybuchł wielki pożar Kłobucka.
1755 - koronacja łaskami słynącej figury Matki Bożej Skępskiej.
1792 – Wojska rosyjskie przekroczyły granice Rzeczypospolitej – początek wojny w obronie Konstytucji 3 maja.
1809 – Wojna polsko-austriacka: wojska polskie zdobyły Sandomierz.
1820 – Założono związek studentów Uniwersytetu Wileńskiego „Promieniści“.
1831 – Powstanie listopadowe: Sejm wykluczył ze swego grona posłów, którzy nie podpisali uchwały o detronizacji Mikołaja I Romanowa.
1886 – Rozpoczął działalność szpital psychiatryczny w Rybniku.
1888 – W Bydgoszczy wyjechał na trasę pierwszy tramwaj konny.
1922 – W swym pierwszym meczu międzynarodowym Legia Warszawa przegrała na własnym boisku z czeską Viktorią Žižkov 2:9.
1931 – Strajk 35 tysięcy górników z Zagłębia Dąbrowskiego spowodowany zapowiedzią obniżki płac.
1935 – W Krakowie zakończyły się uroczystości pogrzebowe marszałka Józefa Piłsudskiego.
1938 – Tadeusz Góra ustanowił rekord długości lotu szybowcem, pokonując dystans 577,8 km z Bezmiechowej w Bieszczadach do Małych Solecznik pod Wilnem; za pokonanie bariery 500 km w locie swobodnym, jako pierwszy pilot na świecie wyróżniony został przez Międzynarodową Federację Lotniczą (FAI) – Medalem Lilienthala.
1939:
    Dokonano oblotu szybowca PWS-102 Rekin.
    Otwarto Stadion Miejski w Kielcach.
1943 – Żandarmeria niemiecka i oddziały ukraińskie dokonały pacyfikacji wsi Szarajówka koło Biłgoraja, podczas której 58 mieszkańców wepchnięto do kilku domów i stajni i spalono żywcem.
1944 – Oddziały 2. Korpusu Polskiego zdobyły wzgórze Monte Cassino; w czasie walk zginęło 923 polskich żołnierzy, 2931 zostało rannych, a 345 uznano za zaginionych.
1945 – Założono klub piłkarski Błękitni Stargard.
1958 – Spektaklem „Bal w Operze" Richarda Heubergera rozpoczął działalność Teatr Muzyczny w Gdyni.
1961 – Powstał trzeci rząd Józefa Cyrankiewicza.
1970 – Zakończyła się trwająca od 30 marca operacja obracania Pałacu Lubomirskich w Warszawie.
1974 – Ukończono budowę najwyższego na świecie (646,38 m) masztu radiowego w Konstantynowie koło Płocka.
1981:
    Premiera filmu historycznego "Polonia Restituta" w reżyserii Bohdana Poręby.
    W sali Estrady Poznańskiej odbyła się pierwsza próba zespołu Lombard. Data ta uważana jest za dzień powstania zespołu.
1984 – Premiera filmu muzycznego "To tylko Rock" w reżyserii Pawła Karpińskiego.
1990 – Sejm RP przyjął ustawę o ustroju Warszawy.
1992 – W Warszawie podpisano polsko-ukraiński traktat o dobrym sąsiedztwie, przyjaznych stosunkach i współpracy.
2003 – Papież Jan Paweł II kanonizował Urszulę Ledóchowską, założycielkę Zgromadzenia Sióstr Urszulanek Serca Jezusa Konającego.
2009 – Himalaistka Kinga Baranowska weszła na szczyt Kanczendzongi w Himalajach, dzięki czemu Polska została pierwszym krajem, którego przedstawicielki zdobyły wszystkie ośmiotysięczniki.

Urodzili się 18 maja:

1631 – Stanisław Papczyński, polski duchowny katolicki, pijar, założyciel Zgromadzenia Księży Marianów, święty (zm. 1701)
1741 – Karol Schütz, polski architekt pochodzenia niemieckiego (zm. 1818)
1744 – Jan Filip Carosi, polski geolog, górnik pochodzenia włoskiego (zm. 1799)
1786 – Feliks Bernatowicz, polski pisarz (zm. 1836)
1789 – Józefa Ostrowska, polska szlachcianka (zm. 1813)
1808 – Feliks Jabłonowski, polski porucznik w służbie austriackiej (zm. 1857)
1817 – Marcelina Czartoryska, polska pianistka, działaczka społeczna, mecenas muzyki (zm. 1894)
1818 – Karol Daniel Adelstein, polski przedsiębiorca pochodzenia żydowskiego (zm. 1894)
1852 – Icchok Lejb Perec, polski i żydowski pisarz, jeden z głównych twórców literatury jidysz, adwokat i działacz społeczny. Zajmował się również krytyką literacką i teatralną (zm. 1915)
1861:
    Feliks Cichocki, polski malarz (zm. 1921)
    Franciszek Neuhauser, polski pianista, kompozytor (zm. 1936)
1884 – Aniela Gruszecka, polska pisarka, krytyk literacka (zm. 1976)
1887 – Włodzimierz Chełmicki, polski pisarz, krytyk literacki (zm. 1968)
1893 – Aleksander Ślączka, polski kapitan rezerwy, neurolog, psychiatra (zm. 1940)
1895 – Feliks Kotowski, polski ogrodnik (zm. 1929)
1896 – Feliks Chmurkowski, polski aktor, reżyser teatralny, prezes ZASP (zm. 1971)
1901 – Feliks Markowski, polski architekt, nauczyciel akademicki (zm. 1985)
1905 – Władysław Hańcza, polski aktor, reżyser teatralny, pedagog; niezapomniany odtwórca ról Kargula w komediach Sylwestra Chęcińskiego, Macieja Boryny w „Chłopach” Jana Rybkowskiego i księcia Janusza Radziwiłła w „Potopie” Jerzego Hoffmana (zm. 1977)
1908 – Eugeniusz Barbier, polski urzędnik, działacz PTTK (zm. 1989)
1910 – Władysław Rząb, polski malarz, grafik, rzeźbiarz (zm. 1992)
1915:
    Feliks Barański, polski matematyk (zm. 2006)
    Halina Micińska-Kenarowa, polska pisarka, pedagog (zm. 1998)
1917 – Janusz Messing, polski inżynier rolnik, porucznik piechoty, żołnierz AK, cichociemny (zm. 2010)
1918 – Helena Makowska-Fijewska, polska aktorka (zm. 1993)
1920:
    Edward Jaworski, polski podpułkownik pilot (zm. 2012)
    Karol Wojtyła, arcybiskup metropolita krakowski, kardynał; 16 października 1978 r. wybrany na papieża, przyjął imię Jana Pawła II (1978–2005); beatyfikowany w 2011 r., kanonizowany 27 kwietnia 2014 r. (zm. 2005)
1921:
    Jan Kaszuba, polski przedsiębiorca, działacz polonijny (zm. 2007)
    Feliks Pociejewski, polski metalowiec, działacz społeczny i turystyczny (zm. 1972)
    Olgierd Zienkiewicz, brytyjski inżynier, matematyk pochodzenia polskiego (zm. 2009)
1922 – Zygmunt Sulistrowski, polski reżyser filmowy
1925 – Mieczysław Bojeś, polski malarz, żołnierz AK (zm. 2014)
1927:
    Jerzy Adamek, polski pilot szybowcowy i samolotowy (zm. 2002)
    Simon Zimny, francuski piłkarz pochodzenia polskiego (zm. 2007)
1928 – Józef Kępa, polski polityk, poseł na Sejm PRL, minister administracji, wicepremier (zm. 1998)
1930:
    Feliks Ptaszyński, polski architekt (zm. 2016)
    Barbara Weber, polski socjolog (zm. 2007)
1932 – Grzegorz Chwiendacz, polski kolarz szosowy (zm. 2017)
1933 – Władysław Terlecki, polski pisarz, autor powieści i opowiadań historycznych, m.in. cyklu związanego z Powstaniem Styczniowym: „Spisek”, „Dwie głowy ptaka”, „Powrót z Carskiego Sioła”, „Rośnie las” i „Lament” (zm. 1999)
1936 – Maksymilian Pazdan, polski prawnik
1937:
    Andrzej Kern, polski adwokat, polityk, wicemarszałek Sejmu RP (zm. 2007)
    Barbara Wachowicz, polska pisarka, publicystka, scenarzystka, fotografik, autorka reportaży historyczno-literackich, m.in. „Dom Sienkiewicza”, „Czas nasturcji”, „Ciebie jedną kocham. Tropami Stefana Żeromskiego w najściślejszej ojczyźnie”, „Marie jego życia”, „Malwy na lewadach” oraz cyklu „Wierna rzeka harcerstwa” (zm. 2018)
1939:
    Paweł Bożyk, polski ekonomista, polityk
    Józef Ryszard Muszyński, polski generał dywizji
1940:
    Jan Czykwin, polski poeta, historyk literatury, tłumacz
    Małgorzata Szpakowska, polska kulturoznawczyni
1941 – Maria Zielińska, polska lekkoatletka, skoczkini wzwyż
1942 – Przemysław Hauser, polski historyk
1945:
    Marek Cetwiński, polski historyk
    Jan Ryszard Kurylczyk, polski pisarz, polityk
    Leszek Weres, polski astrolog, socjolog, pisarz
1947 – Zbigniew Ślusarski, polski wioślarz (zm. 2004)
1948 – Hubert Szymczyński, polski wokalista, kompozytor, multiinstrumentalista
1950 – Natasza Czarmińska, polska piosenkarka, poetka, reżyserka filmów dokumentalnych (zm. 2004)
1951 – Wiesław Kwiatkowski, polski piłkarz (zm. 2010)
1952 – Ryszard Wróblewski, polski śpiewak operowy (tenor)
1953 – Krzysztof Kaczmarek, polski aktor, reżyser teatralny
1954:
    Waldemar Tkaczyk, polski basista, członek zespołu Kombii
    Andrzej Urbański, polski polityk, dziennikarz, publicysta, poseł na Sejm RP, prezes TVP (zm. 2016)
    Bożena Wojciekian, polska lekkoatletka, kulomiotka
1957:
    Leszek Dziarek, polski perkusista, kompozytor, wokalista, autor tekstów, aranżer
    Janusz Petelski, polski aktor, scenarzysta i reżyser filmowy
    Bogdan Zdrojewski, polski samorządowiec, polityk, prezydent Wrocławia, poseł na Sejm i senator RP, minister kultury i dziedzictwa narodowego, eurodeputowany
1959:
    Roman Ochyński, polski weterynarz, samorządowiec, starosta lipski (zm. 2018)
    Andrzej Serediuk, polski kolarz szosowy (zm. 2016)
1964 – Jolanta Szołno-Koguc, polska ekonomistka, polityk, wojewoda lubelski
1966 – Renata Pytelewska Nielsen, polsko-duńska lekkoatletka, skoczkini w dal, trójskoczkini i sprinterka
1969:
    Robert Czebotar, polski aktor
    Jacek Płachta, polski hokeista, trener
    Paweł Poncyljusz, polski polityk, poseł na Sejm RP
1973 – Mariusz Grad, polski samorządowiec, polityk, senator RP
1976 – Radosław Liszewski, polski muzyk, wokalista, lider zespołu Weekend
1977 – Mateusz Piskorski, polski politolog, dziennikarz, publicysta, polityk, poseł na Sejm RP
1978 – Agnieszka Smoczyńska, polska reżyserka filmowa
1979:
    Hubert Gasiul, polski perkusista, członek zespołu Wilki
    Mariusz Lewandowski, polski piłkarz, trener
1981 – Andrzej Hausner, polski aktor
1985 – Jan Traczyk, polski aktor teatralny
1986 – Adam Bałdych, polski skrzypek, kompozytor
1989 – Hanna Las, polska judoczka
1998 – Marta Wieczyńska, polska koszykarka

Zmarli 18 maja:

1401 – Władysław Opolczyk, książę opolski (ur. 1326-32)
1540 – Grzegorz ze Stawiszyna, polski teolog, filozof, profesor i rektor Akademii Krakowskiej (ur. 1481)
1546 – Jan Bieliński, polski duchowny katolicki, biskup płocki (ur. ?)
1615 – Andrzej Schoneus, polski duchowny katolicki, prawnik, rektor Akademii Krakowskiej pochodzenia niemieckiego (ur. 1522)
1647 – Eustachy Nenchen, polski duchowny katolicki, kanonik warmiński i gnieźnieński, sekretarz królewski (ur. 1597)
1675 – Stanisław Lubieniecki młodszy, polski astronom, historyk, działacz ariańsk (ur. 1623)
1700 – Teofil Rutka, polski jezuita, misjonarz, pisarz religijny, filozof, tłumacz (ur. 1622)
1817 – Józef Hornowski, polski generał brygady (ur. 1773)
1832 – Łukasz Rodakiewicz, polski wojskowy, inżynier, architekt (ur. 1790)
1865 – Leon Idzikowski, polski księgarz, wydawca (ur. 1827)
1867 – Paweł Ciechanowiecki, polski jezuita, pedagog, teolog (ur. 1794)
1889 – Alfred Józef Potocki, polski hrabia, polityk, premier Austrii (ur. 1817 lub 1822)
1900 – Michał Wołowski, polski aktor, dyrektor teatru, dziennikarz (ur. 1851)
1910 – Eliza Orzeszkowa, polska pisarka, publicystka, autorka powieści „Nad Niemnem”, „Meir Ezofowicz”, „Marta”; jedna z pierwszych polskich kobiet, które publicznie zabierały głos w sprawie emancypacji (ur. 1841)
1921 – Józef Higersberger, polski polityk, prawnik, minister sprawiedliwości (ur. 1856)
1931 – Robert Kurella, polski generał brygady (ur. 1854)
1938 – Witold Rubczyński, polski filozof, historyk filozofii (ur. 1864)
1940 – Paweł Dadlez, polski malarz, grafik (ur. 1904)
1942:
    Stanisław Komar, polski jezuita, męczennik, Sługa Boży (ur. 1882)
    Stanisław Kubski, polski duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (ur. 1876)
    Marcin Oprządek, polski franciszkanin, męczennik, błogosławiony (ur. 1884)
1944 – Mieczysław Adamek, polski pilot wojskowy, as myśliwski (ur. 1918)
1949 – Jacek Woroniecki, polski dominikanin, teolog, tomista (ur. 1878)
1950 – Henryk Cihoski, rumuński generał, polityk pochodzenia polskiego (ur. 1872)
1960 – Menachem Bornsztajn, polski przestępca pochodzenia żydowskiego, słynny gangster przedwojennej Łodzi, nazywany królem Bałut, łódzkim Alem Capone (ur. 1890)
1971 – Karol Trzasko-Durski, polski komandor (ur. 1894)
1975 – Kazimierz Fajans, amerykański fizykochemik pochodzenia polskiego, pionier nauki o promieniotwórczości (ur. 1887)
1980 – Kalman Segal, polsko-izraelski, poeta, prozaik, dziennikarz radiowy (ur. 1917)
1983 – Mieczysław Jurgielewicz, polski malarz (ur. 1900)
1984 – Robert Góralczyk, polski hokeista, trener (ur. 1943)
1988 – Franciszek Mróz, polski generał brygady (ur. 1902)
1991 – Zdzisław Kostrzewa, polski piłkarz, bramkarz (ur. 1955)
1996 – Czesław Bobrowski, polski ekonomista (ur. 1904)
1997 – Tadeusz Siwek, polski siatkarz, trener (ur. 1935)
1998 – Mordechaj Hillel Kroshnitz, polsko-izraelski pisarz, dziennikarz (ur. 1915)
1999 – Tadeusz Kudelski, polski himalaista (ur. 1954)
2004 – Stefan Swieżawski, polski filozoff, tomista, historyk filozofii średniowiecznej i nowożytnej; autor publikacji „Dzieje filozofii europejskiej XV wieku” oraz „Dzieje europejskiej filozofii klasycznej”; przez wiele lat związany z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim (ur. 1907)
2007 – Wojciech Przyboś, polski aktor (ur. 1958)
2009 – Teresa Chmura-Pełech, polska architekt, urbanistka, plastyk (ur. 1933)
2010 – Andrzej Pelczar, polski matematyk (ur. 1937)
2011 – Włada Majewska, polska dziennikarka radiowa, aktorka, piosenkarka, legenda przedwojennej „Wesołej Lwowskiej Fali”, działaczka emigracyjna i wieloletnia pracowniczka Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa (ur. 1911)
2012 – Andrzej Czernecki, polski polityk, poseł na Sejm RP (ur. 1939)
2013 – Marek Jackowski, polski muzyk rockowy, gitarzysta, kompozytor, członek zespołu Maanam (ur. 1946)
2015:
    Józef Jacek Rojek, polski prozaik, poeta (ur. 1939)
    Ryszard Szwed, polski historyk, polityk, poseł na Sejm RP (ur. 1939)
2016:
    Konrad Bajan, polski ekonomista (ur. 1930)
    Zenona Cieślak-Szymanik, polska poetka (ur. 1931)
    Zygmunt Kukla, polski piłkarz, bramkarz (ur. 1948)
    Bogusław Sar, polski aktor (ur. 1950)
2018:
    Jerzy Horwath, polski pianista, kompozytor, producent muzyczny (ur. 1949)
    Tadeusz Soroczyński, polski nauczyciel, poeta, animator kultury (ur. 1942)