<<< POWRÓT

Poranna kawa z historią.

Wydarzyło się w Polsce 2 maja:

1417 – W Sanoku odbył się ślub króla Władysława II Jagiełły z jego trzecią żoną Elżbietą z Pileckich, wdową po kasztelanie nakielskim Wincentym Granowskim. Ślubu udzielił arcybiskup lwowski Jan z Rzeszowa.
1447 – Wielki książę litewski Kazimierz Jagiellończyk nadał w Wilnie przywilej gwarantujący nienaruszalność terytorium Litwy, co stanowiło odrzucenie polskich roszczeń do Wołynia i Podola Wschodniego.
1503 – Król Aleksander I Jagiellończyk wydał w Wilnie dekret mianujący Mikołaja Kamienieckiego pierwszym hetmanem wielkim koronnym.
1657 – Wojska księcia Siedmiogrodu Jerzego II Rakoczego spaliły Gorlice.
1692 – Spłonęła niemal doszczętnie zabudowa Żelechowa.
1703 – III wojna północna: zdecydowane zwycięstwo wojsk szwedzkich nad saskimi w bitwie pod Pułtuskiem.
1720 – Król August II Mocny nadał prawa miejskie Suwałkom.
1791 – Powołano Zgromadzenie Przyjaciół Konstytucji Rządowej.
1792 – Założono cmentarz ewangelicko-augsburski w Warszawie.
1809 – Wojna polsko-austriacka: w nocy z 2 na 3 maja wojska Księstwa Warszawskiego pod dowództwem gen. Michała Sokolnickiego odniosły zwycięstwo w bitwie pod Ostrówkiem koło Góry Kalwarii.
1848 – Powstanie wielkopolskie: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Sokołowem.
1895 – Bolesław Prus ukończył pisanie powieści historycznej "Faraon".
1915 – I wojna światowa: rozpoczęła się bitwa pod Gorlicami („Małe Verdun”), w trakcie której Niemcy i Austriacy przełamali front rosyjski.
1919:
    W Warszawie Hugh Gibson złożył listy uwierzytelniające i został pierwszym posłem nadzwyczajnym i ministrem pełnomocnym (ambasadorem) USA w Polsce.
    Sekcja Marynarki przy Ministerstwie Spraw Wojskowych została przekształcona w Departament dla Spraw Morskich.
1921:
    Marszałek Polski Józef Piłsudski otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego.
    Wybuchło III powstanie śląskie. Na jego czele stanął Wojciech Korfanty.
1923 – Na dworcu kolejowym w Dziedzicach gen. dyw. Kazimierz Sosnkowski wręczył Ferdinandowi Fochowi dekret mianowania go na stopień wojskowy marszałka Polski oraz buławę.
1924 – Oddano do użytku Elektrownię Wodną Wrocław I.
1940 – Do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen wyjechał pierwszy transport więźniów Pawiaka.
1944 – Niemcy zaatakowali Hanaczów położony w dawnym powiecie przemyślańskim województwa tarnopolskiego i po walkach z polską samoobroną całkowicie go zniszczyli, po czym dokonali egzekucji Żydów i części Polaków, a resztę osób zabrali ze sobą do Lwowa. W sumie straty polskie wyniosły 16 żołnierzy i 30 cywilów.
1945 – W nocy z 1 na 2 maja oddział NSZ por. Romana Dziemieszkiewicza ps. „Pogoda” uwolnił z aresztu Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Krasnosielcu koło Makowa 1946 – Mazowieckiego kilkudziesięciu żołnierz NSZ i AK, przeznaczonych do wywiezienia w głąb ZSRR.
Funkcjonariusze UB w odwecie za pomoc oddziałom podziemia niepodległościowego dokonali pacyfikacji wsi Wąwolnica w powiecie puławskim.
1952:
    Wprowadzono reglamentację mydła i proszków do prania.
    W Warszawie rozpoczęto budowę Pałacu Kultury i Nauki.
1954 – Zainaugurował działalność Studencki Teatr Satyryków.
1957 – W Cannes rozpoczął się Międzynarodowy Festiwal Filmowy, na którym Nagrodę Specjalną Jury – „Srebrną Palmę” – otrzymał „Kanał” Andrzeja Wajdy.
1960 – Dokonano oblotu szybowca SZD-24 Foka.
1970 – Otwarto Stadion im. Ojca Władysława Augustynka w Nowym Sączu.
1974 – Otwarto Port lotniczy w Gdańsku.
1979 – W rozegranym na Stadionie Śląskim w Chorzowie w meczu eliminacyjnym do Mistrzostw Europy Polska pokonała Holandię 2:0.
1981 – Premiera 1. odcinka serialu telewizyjnego "Punkt widzenia" w reżyserii Janusza Zaorskiego.
1982 – Stan wojenny: na terenie całego kraju zniesiona została godzina milicyjna.
1986 –Premiera filmu „Kochankowie mojej mamy” w reżyserii Radosława Piwowarskiego.
1988:
    Premiera komedii fantasy "Kingsajz" w reżyserii Juliusza Machulskiego.
    W Stoczni Gdańskiej ogłoszono strajk będący kontynuacją fali protestów rozpoczętych kilka dni wcześniej i rozprzestrzeniających się po całym kraju. Stoczniowcy wysuwali postulaty ekonomiczne i polityczne, głównie legalizacji Solidarności.
1989 – Szwedzka pisarka Astrid Lindgren otrzymała tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego.
1994 – 32 osoby zginęły, a 43 odniosły obrażenia w katastrofie autobusu w Gdańsku-Kokoszkach.
2004:
    Po raz pierwszy obchodzono Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej.
    Leszek Miller złożył dymisję ze stanowiska premiera; prezydent Aleksander Kwaśniewski powołał Marka Belkę na szefa nowego rządu.
2006 – Minister kultury i dziedzictwa narodowego Kazimierz Michał Ujazdowski podpisał akt powołania Muzeum Historii Polski w Warszawie.

Urodzili się 2 maja:

1668 – Jakub Kazimierz Rubinkowski, polski kupiec, dworzanin, rajca toruński, poczmistrz królewski, mecenas sztuki, bibliofil, publicysta, tłumacz, pisarz (zm. 1749)
1729 – W Szczecinie, w Zamku Książąt Pomorskich urodziła się Zofia Augusta Anhalt-Zerbst, przyszła cesarzowa Rosji Katarzyna II, panująca w latach 1762–1796. (zm. 1796)
1782 – Stanisław Baliński, polski rysownik, miedziorytnik, urzędnik (zm. 1813)
1788 – Atanazy Raczyński, polski ziemianin, kolekcjoner i koneser malarstwa (zm. 1874)
1824 – Zygmunt Jordan, polski generał (zm. 1866)
1825 – Zygmunt Kaczkowski, polski prozaik, poeta, działacz narodowowyzwoleńczy, szpieg austriacki (zm. 1896)
1827 – Zygmunt Gniewosz, polski generał major w służbie austriackiej (zm. 1909)
1846 – Zygmunt Noskowski, polski kompozytor, dyrygent, pedagog, publicysta (zm. 1909)
1856 – Zygmunt Przybylski, polski literat, komediopisarz (zm. 1909)
1860 – Zygmunt Jasiński, polski inżynier budownictwa, polityk, minister kolei żelaznych (zm. 1939)
1863 – Zygmunt Wielopolski, polski polityk (zm. 1919)
1871 – Jan Raszka, polski rzeźbiarz, malarz, medalier (zm. 1945)
1878 – Wacław Romuald Kochański, polski skrzypek, pedagog (zm. 1939)
1880 – Edward Grabowski, polski prawnik, adwokat, publicysta (zm. 1961)
1882 – Zygmunt Platowski, polski generał brygady, inżynier (zm. 1948)
1889 – Wacław Strażewicz, polski farmaceuta, botanik (zm. 1950)
1892 – W Borku (niem. Kleinburg), obecnie część Wrocławia, urodził się Manfred von Richthofen, niemiecki lotnik, as myśliwski I wojny światowej, nazywany „Czerwonym Baronem”. Odniósł 80 zwycięstw powietrznych oficjalnie uznanych. (zm. 1918)
1895 – Wilm Hosenfeld, niemiecki oficer, który w czasie II wojny światowej pomagał Polakom i Żydom, dostarczając im m.in. fałszywe dokumenty; ukrywał kompozytora i pianistę Władysława Szpilmana; zmarł w 1952 r. w sowieckim łagrze; pośmiertnie uhonorowany medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata (zm. 1952)
1896 – Karol Kossak, polski malarz, ilustrator, wnuk Juliusza, bratanek malarza Wojciecha i stryjeczny brat Jerzego Kossaka (zm. 1975)
1902:
    Stanisław Wojciech Garlicki, polski adwokat, działacz socjalistyczny (zm. 1972)
    Kazimierz Zarankiewicz, polski matematyk (zm. 1959)
1903 – Marian Górecki, polski duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1940)
1907 – Maria Ukniewska, polska pisarka, tancerka rewiowa (zm. 1962)
1913:
    Zygmunt Witymir Bieńkowski, polski pilot wojskowy (zm. 1979)
    Irena Suchorzewska, polska poetka, pisarka, autorka utworów dla dzieci (zm. 2003)
    Tadeusz Zelenay, polski poeta, prozaik, tłumacz (zm. 1961)
1915:
    Bernard Kryszkiewicz, polski pasjonista, Sługa Boży (zm. 1945)
    Konrad Mańka, polski żołnierz, harcerz, działacz ruchu oporu (zm. 1942)
1916 – Wacław Kowalski, wybitny polski aktor, niezapomniany Pawlak z komedii „Sami swoi” i dozorca Popiołek z serialu „Dom” (zm. 1990)
1918 – Izaak Kersz, polski historyk pochodzenia żydowskiego (zm. 1990)
1920:
    Tadeusz Jeżyna, polski oficer Batalionów Chłopskich (zm. 1944)
    Zygmunt Sułowski, polski historyk (zm. 1995)
1925 – Antoni Słociński, polski aktor (zm. 2018)
1927 – Wiesław Czyż, polski fizyk teoretyczny (zm. 2017)
1928 – Zygmunt Fok, polski aktor (zm. 2015)
1929 – Zygmunt Łupina, polski historyk, nauczyciel, polityk, poseł na Sejm PRL (zm. 2017)
1931 – Wiesław Wiśniewski, polski astronom (zm. 1994)
1932:
    Jerzy Lileyko, polski historyk sztuki (zm. 2009)
    Bogdan Loebl, polski pisarz, autor tekstów piosenek
    Marta Olszewska, polska dziennikarka, działaczka opozycji antykomunistycznej (zm. 2020)
1936:
    Zygmunt Łakomiec, polski polityk, minister (zm. 1984)
    Czesław Gajda, polski rzeźbiarz (zm. 2019)
1937 – Juliusz Kowalski, polski działacz kulturalny (zm. 2007)
1939:
    Ewa Białous-Drescherowa, polska poetka, pisarka, autorka sztuk scenicznych
    Stanisław Ciosek, polski polityk, poseł na Sejm PRL, dyplomata
1940 – Bernard Sołtysik, polski kompozytor, aranżer, pedagog
1942:
    Bogusław Kaczyński, polski dziennikarz, publicysta, krytyk muzyczny, znawca savoir-vivre, popularyzator opery, operetki i muzyki poważnej (zm. 2016)
    Janina Paradowska, polska dziennikarka, publicystka; związana m.in. z tygodnikiem "Polityka" i radiem Tok Fm (zm. 2016)
    Wojciech Pszoniak, polski aktor, pedagog, związany m.in. ze Starym Teatrem w Krakowie, Teatrem Narodowym w Warszawie i warszawskim Teatrem Powszechnym, występował również w kabarecie „Pod Egidą”; od 1978 r. grał w teatrach francuskich, a także na scenach londyńskich; w latach 80. wyjechał do Francji i zamieszkał w Paryżu; wystąpił m.in. w filmach „Wesele”, „Ziemia obiecana”, „Danton”, „Korczak”, „Piłat i inni”, „Austeria”, „Czarny Czwartek. Janek Wiśniewski padł” i „Mała Matura 1947”
1943 – Ludwik Raczyński, polski żeglarz sportowy
1945 – Krzysztof Adamek, polski perkusista jazzowy
1946 – Seweryn Blumsztajn, polski dziennikarz, działacz opozycji antykomunistycznej
1947:
    Michał Brzuchalski, polski trener kajakarstwa
    Zygmunt Rychert, polski dyrygent, kompozytor
1949 – Zygmunt Kalinowski, polski piłkarz, bramkarz
1950:
    Ryszard Pokorski, polski muzyk, kompozytor
    Jerzy Wójcik, polski generał brygady (zm. 2015)
1951 - Andrzej Nowakowski, polski polityk, wojewoda wielkopolski
1952 – Christine Baranski, amerykańska aktorka pochodzenia polskiego
1953:
    Lech Janerka, polski muzyk rockowy, basista, wokalista, kompozytor, autor tekstów
    Piotr Mokrosiński, polski operator filmowy
    Andrzej Reguła, polski polityk, samorządowiec, wicewojewoda podkarpacki, starosta dębicki
1956 – Ireneusz Szafranek, polski poeta
1957 – Sławomir Tkaczyk, polski komandor
1958 – Małgorzata Ostrowska, polska piosenkarka, liderka zespołu Lombard w latach 1981–1991
1960 – Ewa Borzęcka, polska reżyserka filmów dokumentalnych
1964:
    Jacek Perkowski, polski gitarzysta, członek zespołu T.Love
    Jarosław Zyskowski, polski koszykarz, trener
1965 – Renata Katewicz, polska lekkoatletka, dyskobolka
1966 – Mariusz Grabowski, polski polityk, poseł na Sejm RP
1967 – Mika Brzezinski, amerykańska dziennikarka, prezenterka telewizyjna pochodzenia polskiego
1969 – Paweł Reszka, polski dziennikarz
1970 – Tadeusz Szumiata, polski fizyk
1971 – Igor Miecik, polski dziennikarz, reportażysta (zm. 2018)
1972:
    Krzysztof Kieliszkiewicz, polski basista, członek zespołu Lady Pank
    Norbi, polski piosenkarz, prezenter telewizyjny i radiowy
1973 – Piotr Szybilski, polski koszykarz
1976 – Piotr Gierczak, polski piłkarz
1977:
    Sebastian Chwałek, polski prawnik, polityk, sekretarz stanu w MON
    Marlena Mieszała, polska siatkarka
    Monika Sewioło, polska piosenkarka
1979 – Tomasz Ciesielski, polski piłkarz
1980 – Monika Michalik, polska zapaśniczka
1983:
    Dominika Golec, polska siatkarka
    Dorian Szyttenholm, polski koszykarz
1984 – Marta Ścisłowicz, polska aktorka
1986 – Justyna Banasiak, polska gimnastyczka
1988:
    Maciej Korzym, polski piłkarz
    Artur Noga, polski lekkoatleta, płotkarz
1989:
    Piotr Müller, polski prawnik, polityk, poseł na Sejm RP
    Sylwia Zagórska, polska tenisistka
1990 – Joanna Linkiewicz, polska lekkoatletka, sprinterka i płotkarka
1994 – Kacper Borowski, polski koszykarz
1996 – Klaudia Kardasz, polska lekkoatletka, kulomiotka

Zmarli 2 maja:

1467 – Piotr z Oporowa, polski urzędnik, polityk (ur. ok. 1405)
1661 – Eustachy Kierdej, polski szlachcic, polityk (ur. ?)
1814 – Marcin Eysymont, polski pijar, poeta (ur. 1735)
1826 – Antoni Malczewski, polski poeta, alpinista, autor „Marii”, pierwszej powieści poetyckiej w literaturze polskiej (ur. 1793)
1848 – Florian Dąbrowski, polski oficer, uczestnik powstania listopadowego i wielkopolskiego (ur. 1798)
1862 – Franciszek Wężyk, polski prozaik, poeta, dramaturg, krytyk literacki, polityk (ur. 1785)
1879 – Michał Chodźko, polski poeta, publicysta (ur. 1808)
1881 – Anna Pustowójtówna, polska działaczka emigracyjna, uczestniczka powstania styczniowego (ur. 1838)
1884 – Konstanty Zakrzewski, polski poeta, dramaturg (ur. 1811)
1900 – Seweryn Morawski, polski duchowny katolicki, arcybiskup metropolita lwowski (ur. 1819)
1903:
    Ludwik Jenike, polski dziennikarz, publicysta, tłumacz (ur. 1818)
    Henryk Piotr Kossowski, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy płocki i kujawsko-kaliski (ur. 1828)
1908 – Mieczysław Leonard Pallulon, polski duchowny katolicki, biskup żmudzki (ur. 1834)
1914 – Jan (Mitropolski), rosyjski biskup prawosławny (ur. 1836)
1933 – Jakub Gąsiecki, polski generał (ur. 1860)
1941 – Bolesław Strzelecki, polski duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (ur. 1896)
1951 – Henryk Strasburger, polski prawnik, ekonomista, polityk, minister przemysłu i handlu, minister skarbu, dyplomata (ur. 1887)
1953 – Michał Kucharczak, polski działacz ludowy, polityk, poseł na Sejm Ustawodawczy (ur. 1871)
1955 – Tadeusz Jarecki, polski dyrygent, kompozytor (ur. 1889)
1969 – Eugeniusz Milnikiel, polski dyplomata (ur. 1905)
1971 – Stanisław Zamecznik, polski architekt, artysta plastyk, grafik, scenograf, wykładowca (ur. 1909)
1972 – Henryk Grot, polski działacz komunistyczny, rewolucjonista (ur. 1897)
1973:
    Kazimierz Boczarski, polski bokser (ur. 1932)
    Janusz Star, polski aktor, reżyser filmowy (ur. 1896)
1977 – Roman Kozłowski, polski geolog, paleontolog (ur. 1889)
1981 – Wacław Barcikowski, polski prawnik, adwokat, polityk (ur. 1887)
1987 – Józef Ciszewski, polski piłkarz (ur. 1904)
1990 – Miriam Fink, australijska działaczka społeczna pochodzenia polsko-żydowskiego (ur. 1913)
1991 – Tadeusz Ruebenbauer, polski genetyk, hodowca roślin (ur. 1909)
1992 – Stefan Kieniewicz, polski historyk, archiwista (ur. 1907)
1994 – Norbert Kołomejczyk, polski historyk, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, wieloletni przewodniczący Komitetu Nauk Historycznych PAN i redaktor „Przeglądu Historycznego” (ur. 1930)
1999 – Włodzimierz Sokorski, polski polityk, pisarz, publicysta, działacz komunistyczny, członek KPP, PPR i PZPR; w czasie II wojny światowej w 1. Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki; w latach 1952–1956 minister kultury i sztuki, następnie przewodniczący Komitetu ds. Radia i Telewizji (1956–1972) (ur. 1908)
2003 – Janusz Zabłocki, polski dyplomata (ur. 1923)
2005 – Lew Leon Bukowiecki, polski krytyk filmowy, dziennikarz (ur. 1916)
2006 – Małgorzata Starowieyska, polska malarka, performerka, scenografka, choreografka (ur. 1953)
2007 – Zdzisław Zwoźniak, polski historyk, dziennikarz (ur. 1930)
2008 – Wojciech Dzieduszycki, polski aktor, śpiewak, dyrygent, dziennikarz, autor tekstów kabaretowych, działacz kulturalny; na początku 2006 r. przyznał się do współpracy z SB w latach 1949–1972 (ur. 1912)
2009 – Konrad Łapin, polski prozaik, poeta, radiowiec (ur. 1915)
2012 – Józef Skolimowski, polski reżyser i scenarzysta filmowy (ur. 1970)
2014 – Michał Moląg, polski malarz (ur. 1957)
2016 – Michał Zieliński, polski ekonomista, nauczyciel akademicki, dziennikarz, publicysta (ur. 1949)
2017 – Zbigniew Adrjański, polski dziennikarz, publicysta muzyczny (ur. 1932)
2018 – Ryszard Kasperek, polski pilot szybowcowy i samolotowy (ur. 1931)