<<< POWRÓT

Poranna kawa z historią.

Wydarzyło się w Polsce 2 października:

1283 – Żerków otrzymał prawa miejskie.
1413 – Zawarto unię horodelską potwierdzającą ścisły związek między Polską i Litwą.
1471 – Z Krakowa wyruszył dwunastotysięczny oddział wojska eskortujący na Węgry królewicza Kazimierza, syna króla Polski Kazimierza IV Jagiellończyka. Celem nieudanej wyprawy było obalenie króla Macieja Korwina i przejęcie władzy na Węgrzech.
1493 – Biskup krakowski Fryderyk Jagiellończyk został nominowany na arcybiskupa gnieźnieńskiego i prymasa Polski.
1778 – Poświęcono kościół Najświętszej Marii Panny w Ostrowie Wielkopolskim.
1786 – W Warszawie rozpoczął obrady tzw. Sejm dogrumowski.
1794 – Insurekcja kościuszkowska: gen. Jan Henryk Dąbrowski pokonał Prusaków w bitwie pod Bydgoszczą.
1845 – W Przemyślu założono Greckokatolickie Seminarium Duchowne.
1924:
    W Katowicach w obecności ministra Józefa Kiedronia otwarto wystawę automobilową.
    W Krakowie zainaugurowano obrady II Zjazdu Fizyków Polskich. Uroczystego otwarcia dokonał senior Władysław Natanson.
1926 – Utworzono pierwszy rząd Józefa Piłsudskiego.
1934 – 12 osób zginęło, a 60 zostało rannych w wyniku zderzenia pociągów pod Krakowem.
1937 – Utworzono Związek Lewicy Patriotycznej.
1938:
    W Kielcach odsłonięto Pomnik Czynu Legionowego.
    Wojska polskie wkroczyły na czechosłowackie Zaolzie.
1939 – Skapitulował Hel, ostatnia twierdza kampanii wrześniowej.
1940 – Niemcy utworzyli getto warszawskie.
1942 – Ukraińscy policjanci dowodzeni przez Niemców zamordowali 582 Żydów na cmentarzu żydowskim we wsi Opalin nad Bugiem.
1943 – Gubernator Hans Frank wydał rozporządzenie o zwalczaniu zamachów na niemieckie dzieło odbudowy w Generalnym Gubernatorstwie.
1944 – 63. dzień powstania warszawskiego: w nocy z 2 na 3 października podpisano honorowy akt o kapitulacji powstania.
1955:
    Marian Więckowski wygrał 12. Tour de Pologne.
    W Warszawie został ujęty zabójca milicjanta Jerzy Paramonow.
1957 – Decyzją KC PZPR zawieszono wydawanie tygodnika „Po prostu”.
1962 – Telewizja Polska wyemitowała pierwszą dobranockę z serii Jacek i Agatka.
1964 – Premiera komedii filmowej Upał w reżyserii Kazimierza Kutza.
1966 – Józef Gawliczek wygrał 23. Tour de Pologne.
1970:
    Premiera filmu Abel, twój brat w reżyserii Janusza Nasfetera.
    Wystartował program TVP2.
1980 – Rozpoczął się X Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina.
1980 – W Seulu zakończyły się XXIV Letnie Igrzyska Olimpijskie; polscy reprezentanci zdobyli na nich 16 medali: dwa złote, pięć srebrnych i dziewięć brązowych.
1992 – Premiera polskiej edycji teleturnieju Koło Fortuny.
2000 – Wystartował program TVP3.
2005 – Rozpoczął się XV Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina.
2006 – Wystartowała telewizja informacyjno-rozrywkowa Superstacja.
2010 – Rozpoczął się XVI Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina.

Urodzili się 2 października:

1673 – Franciszek Kaznowski, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy poznański (zm. 1732)
1756 – Józef Javurek, polski kompozytor, pianista, dyrygent pochodzenia czeskiego (zm. 1840)
1779 – Karol Dominik Jacobi, polski malarz (zm. 1842)
1783 – Franciszek Czarnomski, polski generał, uczestnik powstania listopadowego (zm. 1855)
1789 – Franciszek Armiński, polski astronom (zm. 1848)
1790 – Franciszek Szubert, polski ziemianin, urzędnik, działacz społeczny (zm. 1879)
1804 – Edward Rastawiecki, polski historyk sztuki (zm. 1874)
1809:
    Adam Joachim Kulczycki, polski inżynier, kartograf, astronom, podróżnik (zm. 1882)
    Franciszek Śniegoń, polski duchowny katolicki, dziekan dekanatu cieszyńskiego, wikariusz generalny Generalnego Wikariatu Biskupstwa Wrocławskiego dla Śląska Austriackiego, biskup pomocniczy wrocławski (zm. 1891)
1826 – Bernard Hantke, polski przemysłowiec pochodzenia żydowskiego (zm. 1900)
1833 – Edmund Callier, polski historyk, publicysta, uczestnik powstania styczniowego (zm. 1893)
1846 – Hipolit Jundziłł, polski chirurg (zm. 1898)
1850 – Emil Michałowski, polski nauczyciel, polityk (zm. 1919)
1851 – Ferdinand Foch, francuski dowódca wojskowy, marszałek Francji, marszałek Polski, marszałek polny Wielkiej Brytanii (zm. 1929)
1868 – Andrzej Stopka Nazimek, polski pisarz, badacz folkloru (zm. 1934)
1870 – Bronisław Gubrynowicz, polski historyk literatury (zm. 1933)
1872 – Władysław Jabłoński, polski architekt, polityk, prezydent Warszawy (zm. 1952)
1876 – Gabriel Czechowicz, polski ekonomista, prawnik, minister skarbu w latach 1926–1929. W marcu 1929 r. Sejm uchwalił wniosek o postawienie go przed Trybunałem Stanu (zm. 1938)
1879:
    Józef Władysław Bednarz, polski psychiatra (zm. 1939)
    Stefan Smólski, polski prawnik, polityk, minister spraw wewnętrznych (zm. 1938)
1882 – Tymon Niesiołowski, polski malarz, grafik (zm. 1965)
1885 – Edmund Karasiński, polski aktor, śpiewak, reżyser teatralny (zm. 1975)
1889 – Gustaw Orlicz-Dreszer, żołnierz Legionów Polskich, generał WP; w czasie zamachu majowego dowodził wojskami wiernymi marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu; w latach 1930–1936 inspektor armii, od 1930 r. prezes ZG Ligi Morskiej i Kolonialnej; w 1936 r. objął stanowisko inspektora obrony powietrznej państwa; zginął w katastrofie lotniczej nad Bałtykiem w okolicy Orłowa w 1936 r. (zm. 1936)
1897 – Adolf Sawicki, polski działacz ludowy, polityk, poseł na Sejm RP (zm. ok. 1940)
1902 – Jerzy Zawieyski, polski pisarz, polityk, członek Rady Państwa, poseł na Sejm PRL, wiceprezes Związku Literatów Polskich (zm. 1969)
1904 – Adam Drath, polski geolog (zm. 1942)
1912 – Irena Gumowska, polska dziennikarka, publicystka, autorka poradników kulinarnych (zm. 1991)
1914 – (lub 3 października) Jan Nowak-Jeziorański, polski polityk, politolog, działacz społeczny, dziennikarz, wieloletni dyrektor sekcji polskiej Radia Wolna Europa, żołnierz AK, kurier i emisariusz Komendy Głównej AK i Rządu RP na uchodźstwie, legendarny „kurier z Warszawy” (zm. 2005)
1916:
    Alina Cichecka, polska gimnastyczka (zm. 2001)
    Bolesław Odrowąż-Szukiewicz, polski podporucznik, żołnierz AK, cichociemny (zm. 1943)
1920 – Janina Kałuska-Szydłowska, polska aktorka (zm. 2010)
1923 – Tadeusz Maliszewski, polski siatkarz, trener (zm. 1991)
1924 – Ryszard Kubiczek, polski generał brygady (zm. 2015)
1925 – Hubert Drapella, polski reżyser filmowy, scenarzysta; autor filmów „Samochodzik i templariusze”, „Soból i panna” oraz serialu „Znak orła” (zm. 2008)
1926:
    Henryk Groszyk, polski prawnik, sędzia Trybunału Stanu i Trybunału Konstytucyjnego (zm. 2009)
    Celina Kubicówna, polska aktorka (zm. 1975)
    Marian Miśkiewicz, polski lekarz, polityk, minister zdrowia i opieki społecznej (zm. 2020)
1927:
    Bronisław Dembowski, polski duchowny katolicki, biskup włocławski, uczestnik obrad Okrągłego Stołu (zm. 2019)
    Jerzy Waleńczyk, polski poeta, prozaik (zm. 1994)
    Wacław Ziółek, polski funkcjonariusz UB, kat (zm. 2006)
1929:
    Ryszard Markowski, polski aktor (zm. 1989)
    Wiesława Parszniak, polska lekkoatletka, koszykarka i piłkarka ręczna (zm. 2001)
    Janina Słowińska, polska lekkoatletka
    John Yanta, amerykański duchowny katolicki pochodzenia polskiego, biskup Amarillo
1932 – Jadwiga Bogdaszewska-Czabanowska, polska dermatolog (zm. 2013)
1934 – Wojciech Pokora, jeden z najpopularniejszych polskich aktorów komediowych, znany m.in. z filmu „Poszukiwany, poszukiwana” oraz seriali „Czterdziestolatek”, „Kariera Nikodema Dyzmy” i „Alternatywy 4” (zm. 2018)
1936:
    Stanisław Brejdygant, polski aktor, reżyser i scenarzysta filmowy, prozaik, dramaturg
    Romuald Schild, polski archeolog
1938:
    Kazimierz Jaremczak, polski judoka, trener
    Zbigniew Rusek, polski siatkarz, trener (zm. 2018)
1940 – Wojciech Zeidler, polski aktor, reżyser
1942 – Joanna Radecka, polska projektantka, urbanistka, działaczka opozycji antykomunistycznej
1943 – Andrzej Kuryło, polski poeta, autor tekstów piosenek
1945 – Bolesław Szadkowski, polski piłkarz (zm. 2005)
1946 – Waldemar Wspaniały, polski siatkarz, trener
1947 – Grzegorz Wójtowicz, polski ekonomista (zm. 2009)
1948 – Andrzej Tenard, polski wokalista, gitarzysta, autor tekstów, kompozytor, członek zespołów: Grupa Bluesowa Gramine i Bractwo Kurkowe 1791
1950 – Tomasz Niesłuchowski, polski rolnik, samorządowiec, wójt gminy Żagań
1952 – Janusz Olejniczak, polski pianista, pedagog, laureat Konkursu Chopinowskiego w 1970 r., znany w kraju i zagranicą interpretator muzyki Chopina
1954 – Edward Alkśnin, polski judoka
1955 – Mirosław Tłokiński, polski piłkarz
1956 – Leszek Dunecki, polski lekkoatleta, sprinter
1958 – Maciej Dutkiewicz, polski reżyser i scenarzysta filmowy, autor filmu „Nocne graffiti”
1960 – Leszek Kopeć, polski dziennikarz, piosenkarz
1962 – Tomasz Budzyński, polski wokalista rockowy, malarz, poeta, członek zespołów: Armia, 2Tm2,3, Budzy i Trupia Czaszka i Siekiera
1963:
    Bogdan Grad, polski gitarzysta, wokalista, członek zespołów: Blue Note, Yankel Band, Big Dance, One Red i Kapela Jankiela
    Bernarda Ligęza, polska lekkoatletka, sprinterka
1964:
    Dariusz Hajn, polski muzyk, wokalista, członek zespołu Dezerter (zm. 1995)
    Katarzyna Kowaleczko, chilijska aktorka pochodzenia polskiego
1967 – Bogdan Grabarczyk, polski szachista
1968 – Agnieszka Kunikowska, polska aktorka dubbingowa, prezenterka radiowa
1969 – Aleksandra Justa, polska aktorka
1974 – Magdalena Piekorz, reżyserka filmów fabularnych i dokumentalnych, scenarzystka, autorka filmu „Pręgi”, który w 2004 r. zdobył Złote Lwy na 29. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni
1975:
    Adrian Ochalik, polski aktor
    Ludwik Rakowski, polski polityk, samorządowiec, wicemarszałek województwa mazowieckiego, burmistrz Wilanowa
1978:
    Dorota Staszewska, polska żeglarka sportowa
    Sławomir Szmal, polski piłkarz ręczny, bramkarz
1981:
    Marcin Horała, polski prawnik, polityk, wiceminister, poseł na Sejm RP
    Andrzej Lampert, polski wokalista, kompozytor, autor tekstów, członek zespołu PIN
1983 – Paweł Sasin, polski piłkarz
1986 – Szymon Jędrzejczak, polski pływak (zm. 2005)
1989 – Agata Klimczak, polska aktorka, wokalistka, kostiumolog
1992 – Mathieu Wojciechowski, polski koszykarz
1996 – Anna Rędzia, polska piłkarka
1997 – Magda Rajtor, polska gimnastyczka

Zmarli 2 października:

1515 – Barbara Zápolya, od 1512 r. żona Zygmunta I Starego, polska królowa i wielka księżna litewska; matka Jadwigi Jagiellonki (1513–1573) i Anny Jagiellonki (1515–1520) (ur. 1496)
1782 – Charles Lee, brytyjski wojskowy, polski dyplomata (ur. 1732)
1791 – Barbara Urszula Sanguszkowa, polska poetka, tłumaczka, filantropka (ur. 1718)
1804 – Ludwika Maria Poniatowska, polska szlachcianka (ur. 1728)
1810 – Tadeusz Wyssogierd, polski polityk (ur. 1765)
1846 – Georg Gottlieb Pusch, niemiecko-polski geolog, paleontolog (ur. 1790)
1848 – Feliks Łubieński, polski prawnik, rotmistrz, polityk (ur. 1758)
1849 – Jakub Gay, polski architekt (ur. 1803)
1912 – Jan Beyzym, polski duchowny katolicki, błogosławiony (ur. 1850)
1919 – Pierre Marinovitch, francuski pilot wojskowy, as myśliwski pochodzenia serbsko-polskiego (ur. 1898)
1939 – Stefan Hnydziński, polski aktor (ur. 1901)
1942 – Maria Antonina Kratochwil, polska zakonnica, męczennica, błogosławiona (ur. 1881)
1946 – Ignacy Mościcki, polski chemik, polityk, prezydent RP w latach 1926–1939 (ur. 1867)
1954 – Ludwik Konarzewski (senior), polski malarz, rzeźbiarz, pedagog (ur. 1885)
1956 – Ludwik Christians, polski prawnik, polityk, prezes PCK (ur. 1902)
1962 – Jerzy Janisch, polski malarz (ur. 1901)
1963 – Irena Kaniewska, polska konstruktor szybowcowa, pilot (ur. 1914)
1965 – Oskar Lange, polski ekonomista, statystyk; ambasador Polski w USA (1945–1948); członek Rady Naczelnej PPS (1945–1948); od 1948 r. w Komitecie Centralnym PZPR; wiceprzewodniczący Rady Państwa od 1957 r.; w latach 1938–1945 profesor uniwersytetu w Chicago, po wojnie wykładowca i rektor SGPiS, następnie na Uniwersytecie Warszawskim (ur. 1904)
1966 – Józef Galewski, polski scenograf (ur. 1882)
1978 – Halina Korngold, polska malarka, rzeźbiarka, pisarka pochodzenia żydowskiego (ur. 1902)
1982 – Waleria Dobosz-Markowska, polska śpiewaczka, aktorka (ur. 1887)
1984 – Maria Zientara-Malewska, polska poetka, nauczycielka (ur. 1894)
1989 – Witold Rowicki, polski dyrygent, pedagog (ur.1914)
1992 – Bogdan Suchodolski, polski filozof, historyk nauki i kultury, pedagog (ur. 1903)
1996 – Bronisław Kassowski, polski aktor, reżyser teatralny (ur. 1909)
1998 – Jerzy Bińczycki, polski aktor, przez wiele lat związany ze Starym Teatrem w Krakowie; w pamięci widzów zapisał się przede wszystkim jako Bogumił Niechcic w ekranizacji „Nocy i dni” Jerzego Antczaka, znany także z ról w filmach „Znachor” i „Pan Tadeusz” (ur. 1937)
2002 – Ryszard Dyja, polski dziennikarz i komentator sportowy (ur. 1930)
2005 – Ryszard Skupin, polski malarz, rzeźbiarz (ur. 1930)
2007:
    Leon Majman, polski dyplomata, działacz robotniczy, więzień polityczny (ur. 1911)
    Feliks Matyjaszkiewicz, polski scenograf (ur. 1912)
    Janusz Rzeszewski, polski reżyser filmowy , autor filmów „Hallo Szpicbródka, czyli ostatni występ króla kasiarzy”, „Miłość ci wszystko wybaczy” i „Lata dwudzieste…lata trzydzieste…”(ur. 1930)
2008 – Józef Wolski, polski historyk starożytności, aresztowany przez Gestapo podczas Sonderaktion Krakau w listopadzie 1939 r.; po zwolnieniu z obozu w 1942 r. podjął działalność w tajnym nauczaniu; po wojnie powrócił do pracy na UJ, pracował także na Uniwersytecie Łódzkim i Uniwersytecie Wrocławskim, który przyznał mu doktorat honoris causa (ur. 1910)
2009 – Marek Edelman, polski lekarz, działacz polityczny i społeczny pochodzenia żydowskiego, przywódca powstania w getcie warszawskim (ur. 1919 lub 22)
2010 – Wiesław Kwiatkowski, polski piłkarz (ur. 1951)
2011 – Norbert Berliński, polski inżynier, samorządowiec, prezydent Elbląga (ur. 1938)
2013 – Bernard Woltmann, polski działacz sportowy (ur. 1932)
2014:
    Włodzimierz Chojnacki, polski kapral pilot (ur. 1914)
    Jacek Kochanowicz, polski ekonomista, historyk gospodarki (ur. 1946)
    Stefan Starczewski, polski socjolog, polonista, pedagog, działacz opozycji demokratycznej, jeden z twórców i działacz Komitetu Helsińskiego w Polsce (ur. 1935)
2016:
    Zdzisław Kazimierczuk, polski dziennikarz, reportażysta (ur. 1933)
    Michał Okła, polski lekarz, samorządowiec, polityk, senator RP (ur. 1953)
    Jerzy Ridan, polski reżyser, scenarzysta, pedagog, publicysta (ur. 1943)
2017 – Wacław Sąsiadek, polski piłkarz (ur. 1931)