<<< POWRÓT

Poranna kawa z historią.

Wydarzyło się w Polsce 20 czerwca:

1295 – Król Czech i książę krakowski Wacław II nadał biskupowi krakowskiemu Janowi Muskacie przywilej zawierający pozwolenie na obwarowanie miast biskupich: Sławkowa, Iłży, Tarczka i Kielc.
1624 – Zwycięstwo wojsk polskich pod wodzą hetmana Stanisława Koniecpolskiego nad Tatarami w bitwie pod Martynowem.
1633 – Wojna smoleńska: podczas oblężenia Smoleńska Rosjanie wysadzili miną prochową okrągłą basztę przy bramie Małachowskiej, co spowodowało znaczne straty wśród ich stojących za blisko i przygotowanych do ataku oddziałów. Po uporządkowaniu szyków rozpoczęli nieudany szturm na mury obronne, ponosząc kolejne ogromne straty.
1815 – W Warszawie proklamowano Królestwo Polskie (tzw. Królestwo Kongresowe).
1831 – Powstanie listopadowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Kockiem.
1863 – Powstanie styczniowe: porażka powstańców w bitwie pod Komorowem, przerwanej przez gwałtowną burzę.
1869 – W Odporyszowie koło Tarnowa w wypadku pierwowzoru lotni swej konstrukcji ciężko ranny został pionier lotnictwa Jan Wnęk. W wyniku odniesionych obrażeń zmarł w szpitalu 10 lipca.
1893 – Pożar strawił znaczną część Andrychowa. Od całkowitego zniszczenia uchroniła miasto obfita ulewa.
1897 – W Gorzowie Wielkopolskim odsłonięto Fontannę Pauckscha.
1900 – We Lwowie ukazało się pierwsze wydanie pierwszego polskiego czasopisma sportowego „Gazeta Sportowa”.
1920 – W kościele parafialnym w Wadowicach został ochrzczony Karol Wojtyła.
1922 – Oddziały Wojska Polskiego pod wodzą gen. Stanisława Szeptyckiego wkroczyły do przyznanej Polsce w wyniku III powstania śląskiego części Górnego Śląska.
1940:
    W ramach akcji AB w nocy z 20 na 21 czerwca w Palmirach pod Warszawą zostali rozstrzelani wybitni przedstawiciele polskiego życia politycznego, społecznego, kulturalnego i sportowego; wśród nich m.in. Mieczysław Niedziałkowskie, Maciej Rataj i Janusz Kusociński.
    Premier Władysław Sikorski opuścił terytorium Francji, odlatując do Londynu; ewakuacja polskich władz emigracyjnych do Wielkiej Brytanii.
1942 – Doszło do brawurowej ucieczki więźniów z niemieckiego obozu Auschwitz - skradzionym samochodem i w mundurach SS na wolność wydostali się: Kazimierz Piechowski, Eugeniusz Bendera, Stanisław Jaster i Józef Lempart.
1944:
    Litewski oddział pomocniczy policji niemieckiej, w odwecie za śmierć 4 litewskich policjantów w starciu z 5. Wileńską Brygadą AK, dokonał masakry 38 Polaków w Glinciszkach na Wileńszczyźnie.
    Na mocy wyroku Polskiego Państwa Podziemnego za zdradę został powieszony w Warszawie Eugeniusz Świerczewski, agent Gestapo wewnątrz Armii Krajowej, sprawca aresztowania gen. Stefana Roweckiego „Grota”.
1945 – W Warszawie wznowiono komunikację tramwajową.
1950 – Ogólnokrajowa akcja masowych aresztowań Świadków Jehowy.
1954 – Na Stadionie Wojska Polskiego w Warszawie odbył się I Memoriał Janusza Kusocińskiego (19-20 czerwca).
1969 – W Hamburgu odbyła się prapremiera opery Krzysztofa Pendereckiego „Diabły z Loudun”.
1970 – Rozpoczęły się aresztowania działaczy antykomunistycznej organizacji „Ruch”.
1983 – Ukazał się debiutancki album grupy Lady Pank pt. Lady Pank.
1990 – Jacek Woźniakowski został prezydentem Krakowa.
1997 – Sejm RP przyjął ustawę Prawo o ruchu drogowym.
2000 – Pieśń O Warmio moja miła decyzją Rady Miasta została hymnem i hejnałem Olsztyna.
2002 – Sejm RP przyjął ustawę wprowadzającą bezpośredni wybór wójtów, burmistrzów i prezydentów miast.
2007 – Śląska Akademia Medyczna im. Ludwika Waryńskiego w Katowicach zmieniła nazwę na Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach.
2010:
    Odbyła się I tura przedterminowych wyborów prezydenckich. Do II tury przeszli: Bronisław Komorowski (41,54%) i Jarosław Kaczyński (36,46%).
    W Płocku odbyła się mariawicka konsekracja biskupia Piotra Marii Bernarda Kubickiego.

Urodzili się 20 czerwca:

1566 – Zygmunt III Waza, król Polski i Szwecji – syn Katarzyny Jagiellonki i księcia Jana Wazy. (zm. 1632)
1693 – Wilhelmina Maria Fryderyka von Rochlitz, polska arystokratka pochodzenia niemieckiego (zm. po 1729)
1740 – Grzegorz Zachariasiewicz, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy gnieźnieński (zm. 1814)
1793 – Aleksander Fredro, polski komediopisarz, pamiętnikarz, poeta, autor m.in. „Zemsty” i „Ślubów panieńskich” (zm. 1876)
1825 – Felicja Boberska, polska publicystka, pedagog (zm. 1889)
1838 – Michał Alfred Godlewski, polski malarz (zm. 1918)
1854 – Jan Zawiejski, polski architekt pochodzenia żydowskiego (zm. 1922)
1867 – Leon Wachholz, polski lekarz sądowy, psychiatra (zm. 1942)
1878 – Władysław Tryliński, polski inżynier komunikacji (zm. 1956)
1884 – Lucjan Górnisiewicz, polski prawnik, popularyzator turystyki (zm. 1967)
1885 – Andrzej Gawroński, polski językoznawca, indianista (zm. 1927)
1888 – Bohdan Hulewicz, polski pułkownik, literat (zm. 1968)
1889 – Władysław Stryjeński, polski prawnik, psychiatra (zm. 1956)
1894 – Władysław Chłopicki, polski neurolog, psychiatra (zm. 1980)
1901 – Antoni Gintowt, polski działacz komunistyczny (zm. 1942)
1903:
    Antoni Heinrich, polski grafik, kajakarz, dziennikarz sportowy, działacz konspiracyjny (zm. 1944)
    Jadwiga Hryniewiecka, polska tancerka baletowa, choreograf, pedagog (zm. 1988)
1905 – Kazimierz Gurgul, polski porucznik, matematyk (zm. 1944)
1907 – Piotr Strebeyko, polski biolog, fizjolog roślin (zm. 2003)
1908:
    Jan Gadaliński, polski szachista (zm. 1994)
    Włodzimierz Hołubowicz, polski archeolog, etnograf (zm. 1962)
1910 – Wanda Wereszczyńska, polska malarka, pedagog (zm. 1978)
1911 – Wanda Paklikowska-Winnicka, polska malarka abstrakcyjna (zm. 2001)
1914 – Jan Grzegorzewski, polski malarz, rzeźbiarz, grafik (zm. 2008)
1916 – Aniela Dziewulska-Łosiowa, polska astronom, geofizyk (zm. 2004)
1917 – Igor Śmiałowski, polski aktor, przez wiele lat występował na scenach Teatru Narodowego w Warszawie, następnie w Teatrze Komedia i Teatrze Polskim; zagrał w filmach „Miasto nieujarzmione”, „Młodość Chopina”, „Znachor”, a także w serialach „Stawka większa niż życie”, „Chłopi” i „Kariera Nikodema Dyzmy” (zm. 2006)
1918 – Robert Satanowski, polski kompozytor, dyrygent, generał brygady, polityk, poseł na Sejm PRL, dyrektor artystyczny Teatru Wielkiego w Warszawie (1982–1991), wieloletni prezes Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków; w czasie II wojny światowej dowodził oddziałem partyzanckim im. Tadeusza Kościuszki, a następnie zgrupowaniem partyzantki występującym pod nazwą „Jeszcze Polska nie zginęła”, podległym dowództwu sowieckiego Ukraińskiego Sztabu Partyzanckiego; zgrupowanie to stało się schronieniem dla Polaków, zagrożonych ludobójczym terrorem OUN–UPA. (zm. 1997)
1921 – Andrzej J. Kamiński, polski historyk (zm. 1985)
1922:
    Grzegorz Kurkiewicz, polski dziennikarz, publicysta (zm. 2015)
    Karol Małcużyński, polski dziennikarz, publicysta, komentator (zm. 1984)
1923:
    Juliusz Łukasiewicz, polski historyk (zm. 2016)
    Jerzy Nowak, polski aktor, przez kilkadziesiąt lat związany ze Starym Teatrem w Krakowie (zm. 2013)
1925 – Irena Dziedzic, polska dziennikarka, prezenterka telewizyjna, stworzyła pierwszy w PRL talk-show „Tele-Echo” (zm. 2018)
1928 – Jan Janowski, polski polityk (zm. 1998)
1929:
    Kazimierz Chodakowski, polski hokeista (zm. 2017)
    Stanisław Podemski, polski dziennikarz (zm. 2011)
1930 – Magdalena Abakanowicz, polska rzeźbiarka, która zrewolucjonizowała tkaninę artystyczną nadając jej formę przestrzenną; od nazwiska twórczyni jej prace nazwano abakanami; jej prace są w zbiorach, m.in. Centre George Pompidou w Paryżu, Metropolitan Museum w Nowym Jorku i Museum of Modern Art w Kioto (zm. 2017)
1931:
    Jan Biczycki, polski aktor, reżyser (zm. 1996)
    Urszula Kozioł, polska poetka, prozaiczka, autorka utworów dramatycznych, felietonistka
1933:
    Włodzimierz Kłaczyński, polski pisarz
    Katarzyna Łaniewska, polska aktorka teatralna i filmowa, znana m.in. z serialu „Plebania”, wystąpiła także w serialach „Czterdziestolatek” i „Gruby”
1934 – Maciej Władysław Grabski, polski metaloznawca (zm. 2016)
1935 – Krystian Burda, polski rzeźbiarz
1937:
    Hanna Lachman, polska aktorka (zm. 2012)
    Witold Szulc, polski historyk gospodarczy, bałkanista
1938 – Andrzej Szymanowski, polski lekarz, polityk, senator RP (zm. 1995)
1939:
    Jan Martyniak, polski duchowny greckokatolicki, arcybiskup przemysko-warszawski
    Jan Zając, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy krakowski
1943 – Wojciech Gąssowski, polski piosenkarz, gitarzysta, kompozytor
1944 – Krystyna Ozga, polska polityk, poseł na Sejm RP, wicemarszałek województwa łódzkiego
1945 – Piotr Nurowski, polski działacz sportowy, prezes PKOl (zm. 2010)
1947 – Wojciech Roszkowski, polski ekonomista
1948:
    Grażyna Ciemniak, polska chemik, polityk, senator i poseł na Sejm RP
    Jan Purzycki, polski scenarzysta filmowy, pisarz (zm. 2019)
1949:
    Adam Grobler, polski filozof
    Antoni Hukałowicz, polski prozaik, poeta
1950:
    Stefan Brzozowski, polski kompozytor, gitarzysta, piosenkarz
    Bogusław Choina, polski lekarz, działacz opozycji demokratycznej, polityk, poseł na Sejm RP (zm. 2016)
    Julian Gembalski, polski organista, kompozytor
1951:
    Anna Bolecka, polska pisarka
    Stefan Regmunt, polski duchowny katolicki, biskup zielonogórsko-gorzowski
1952:
    Zofia Popiołek, polska polityk, poseł na Sejm RP
    Janina Niżnik, polska lekkoatletka, miotaczka
1954 – Jan Wołek, polski malarz, pisarz, pieśniarz, karykaturzysta
1955:
    Przemysław Cieślak, polski redaktor, wydawca, działacz opozycji antykomunistycznej (zm. 2012)
    Mirosław Sekuła, polski polityk, poseł na Sejm RP, prezes NIK, poseł na Sejm RP
1956 – Paweł Woldan, polski reżyser i scenarzysta filmów dokumentalnych
1957 – Dorota Kolak, polska aktorka
1958 – Krzysztof Loryś, polski matematyk
1961:
    Piotr Cyrwus, polski aktor, występował w Starym Teatrze w Krakowie, od 2012 r. w Teatrze Polskim w Warszawie; w 1989 r. zagrał główną rolę w przedstawieniu Teatru Telewizji „Do piachu …” w reżyserii Kazimierza Kutza; znany m.in. z serialu „Klan”
    Małgorzata Kozera-Gliszczyńska, polska koszykarka (zm. 1992)
1964 – Mariola Dankiewicz, polska lekkoatletka, oszczepniczka
1966:
    Roman Czejarek, polski dziennikarz, prezenter radiowy i telewizyjny, publicysta, konferansjer
    Przemysław Młyńczyk, polski reżyser i scenarzysta filmowy
1968:
    Mateusz Morawiecki, polski menedżer, bankowiec, polityk, minister rozwoju, wicepremier i premier RP
    Piotr Świst, polski żużlowiec
1970 – Agnieszka Matuszewska-Kaja, polska piłkarka ręczna
1972 – Piotr Reiss, polski piłkarz
1973:
    Mirosław Gabryś, polski poeta, prozaik
    Anna Grygorcewicz, polska aktorka
    Ireneusz Kuraś, polski strongman
    Tymoteusz Onyszkiewicz, polski poeta, prozaik, filozof
    James Verbicky, kanadyjski malarz pochodzenia polskiego
1976 – Piotr Czerniawski, polski poeta, krytyk literacki
1977 – Numer Raz, polski raper, producent muzyczny
1978:
    Wojciech Serafin, polski siatkarz
    Leszek Skiba, polski ekonomista, podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów
1979 – Paweł Sobolewski, polski piłkarz
1983 – Marta Budzyńska, polska dziennikarka, prezenterka telewizyjna
1987 – Anna Szymańczyk, polska aktorka
1989 – Paulina Rozwadowska, polska koszykarka
1992 – Patryk Dudek, polski żużlowiec
1994:
    Zuzanna Bijoch, polska modelka
    Patrycja Chojnacka, polska piłkarka ręczna
1995 – Krzysztof Drzazga, polski piłkarz
1999 – Maria Bączek, polska judoczka

Zmarli 20 czerwca:

1681 – Maciej Dobracki, polski prozaik, poeta, tłumacz, pedagog, prawnik, gramatyk, leksykograf, autor podręczników do języka polskiego (ur. 1625)
1697 – Jan Kazimierz Denhoff, polski duchowny katolicki, biskup Ceseny, kardynał (ur. 1649)
1717 – Anna Leszczyńska, królewna polska (ur. 1699)
1808 – Franciszek Ksawery Dmochowski, polski pijar, działacz polityczny, publicysta, poeta, tłumacz, teoretyk literatury klasycystycznej w Polsce (ur. 1762)
1812 – Jakub Adamczewski, polski pisarz, tłumacz (ur. 1763)
1862 – Wincenty Darowski, polski działacz polityczny i gospodarczy (ur. 1787)
1878 – Jan Łubieński, polski polityk (ur. 1788)
1888 – Johannes Zukertort, polsko-niemiecki szachista pochodzenia żydowskiego (ur. 1842)
1890 – Franciszek Ksawery Tuczyński, polski prozaik, poeta, publicysta, wydawca (ur. 1844)
1898 – Teodor Baranowski, polski przedsiębiorca, samorządowiec (ur. 1807)
1911 – Ignacy Petelenz, polski nauczyciel, zoolog, polityk (ur. 1850)
1916 – Krzysztof Abrahamowicz, polski ziemianin, polityk pochodzenia ormiańskiego (ur. 1852)
1922 – Tadeusz Krupski, polski major kawalerii (ur. 1888)
1923:
    Walenty Kamocki, polski okulista (ur. 1858)
    Józef Ostrowski, polski ziemianin, polityk, członek Stronnictwa Polityki Realnej; poseł do rosyjskiej Dumy (1906–1910); w latach 1917–1918 w składzie Rady Regencyjnej (ur. 1850)
1940:
    Jan Augustyn, polski rolnik, działacz polonijny w Niemczech (ur. 1882)
    Bolesław Pytel, polski pułkownik piechoty (ur. 1883)
    Stefan Wojnar-Byczyński, polski działacz niepodległościowy i społeczny, polityk, poseł na Sejm RP (ur. 1899)
    Władysław Ziętkiewicz, polski pułkownik piechoty, taternik, działacz narciarski (ur. 1892)
1943 – Jadwiga Majówna, polska nauczycielka, działaczka społeczna (ur. 1863)
1944 – Eugeniusz Świerczewski, polski dziennikarz, krytyk teatralny, agent Gestapo w AK (ur. 1894)
1955 – Janina Korolewicz-Waydowa, polska śpiewaczka operowa (sopran) (ur. 1876)
1960 – Wojciech Agenor Gołuchowski, polski ziemianin, polityk, senator RP (ur. 1888)
1963 – Józef Aumiller, polski medalier, rzeźbiarz (ur. 1892)
Zbigniew Oleński – polski pilot doświadczalny, uczestnik Bitwy o Anglię (ur. 1907)
1971 – Wincenty Oczykowski, polski architekt (ur. 1892)
1979 – Maria Bednarska, polska aktorka (ur. 1903)
1982 – Mieczysław Stelmasiak, polski lekarz (ur. 1909)
1988 – Wojciech Pilarski, polski aktor, reżyser, dyrektor teatru (ur. 1921)
1989 – Teresa Badzian, polska scenarzystka i reżyserka filmów animowanych (ur. 1929)
1996 – Józef Green, polski aktor, reżyser i scenarzysta filmowy pochodzenia żydowskiego (ur. 1900)
2001 – Zygmunt Pawlas, polski szablista (ur. 1930)
2002:
    Julian Pałka, polski grafik (ur. 1923)
    Stanisław Trepczyński, polski polityk, dyplomata (ur. 1924)
2003:
    Zofia Hertz, polska dziennikarka emigracyjna pochodzenia żydowskiego – wydawca, współzałożycielka Instytutu Literackiego i „Kultury”, współpracowniczka Jerzego Giedroycia (ur. 1910)
    Wojciech Truszkowski, polski metalurg (ur. 1921)
    Jan Turkowski, polski samorządowiec, prezydent Łomży (ur. 1951)
2004 – Apoloniusz Zawilski, polski pułkownik, historyk, pisarz (ur. 1912)
2005 – Aleksandra Bergman, polska historyk, publicystka (ur. 1906)
2007 – Zbigniew Bieliński, polski piłkarz (ur. 1947)
2008 – Piotr Łazarkiewicz, polski aktor, reżyser, scenarzysta i producent filmowy (ur. 1954)
2009:
    Waldemar Ceran, polski historyk, bizantynolog (ur. 1936)
    Zenon Płatek, polski generał brygady MO (ur. 1927)
    Stanisław Wasil, polski pilot doświadczalny, pilot szybowcowy, samolotowy i śmigłowcowy (ur. 1926)
2012 – Roman Bazan, polski piłkarz (ur. 1938)
2013 – Stanisław Parysz, polski duchowny katolicki, kapucyn, uczestnik i ostatni kapelan powstania warszawskiego (ur. 1913)
2015 – Zbigniew Wojtczak, polski chemik (ur. 1925)
2016 – Michał Józefczyk, polski duchowny katolicki, działacz społeczny (ur. 1946)
2017 –
    Karol Meissner, polski duchowny katolicki, benedyktyn, psycholog (ur. 1927)
2018:
    Edward Horoszkiewicz, polski ginekolog, polityk, poseł na Sejm PRL (ur. 1938)
    Władysław Pogoda, polski śpiewak i skrzypek ludowy (ur. 1920)
    Dominik Połoński, polski wiolonczelista (ur. 1977)
    Piotr Tomaszewski, polski farmakolog, biochemik (ur. 1968)
2019:
    Andrzej Chmarzyński, polski koszykarz (ur. 1945)
    Jarosław Koral, polski duchowny katolicki, salezjanin, teolog, socjolog (ur. 1960)