<<< POWRÓT

Poranna kawa z historią.

Wydarzyło się w Polsce 20 lipca:

1492 – Aleksander Jagiellończyk został wielkim księciem litewskim.
1505 – Król Czech i Węgier Władysław II Jagiellończyk wydał dokument fundacyjny zezwalający na utworzenie uniwersytetu we Wrocławiu, do czego jednak nie doszło na skutek braku jego potwierdzenia przez papieża Juliusza II, po proteście ze strony Uniwersytetu Jagiellońskiego.
1567 – Wojna litewsko-rosyjska: zwycięstwo wojsk litewskich pod wodzą wojewody bracławskiego księcia Romana Sanguszki w bitwie pod Czaśnikami.
1644 – Jan Jerzy Szlichtyng otrzymał od króla Władysława IV Wazy pozwolenie na założenie miasta Szlichtyngowa.
1654 – IV wojna polsko-rosyjska: król Jan Kazimierz zaprzysiągł zawarty przez posła Mariusza Stanisława Jaskólskiego traktat z chanem krymskim Islamem Girejem, na mocy którego wspomagający dotąd Kozaków Tatarzy zawarli sojusz z Rzecząpospolitą.
1657 – Potop szwedzki: armia koronna pod wodzą hetmanów Stanisława Rewery Potockiego i Jerzego Sebastiana Lubomirskiego, w połączeniu z armią polsko-litewsko-tatarską Stefana Czarnieckiego pokonała w bitwie pod Czarnym Ostrowem sprzymierzone ze Szwedami wojska siedmiogrodzkie Jerzego II Rakoczego, zmuszając go do kapitulacji.
1750 – Król August III Sas wydał ordynację rozstrzygającą spory ustrojowe w Gdańsku, która wzmacniała opozycyjne stronnictwo kupiecko-rzemieślnicze i poszerzała uprawnienia królewskie.
1763 – Wojna domowa w Rzeczypospolitej: 4 pułki wojsk rosyjskich dowodzone przez Nikołaja Sałtykowa przekroczyły granicę w celu wsparcia stronnictwa tzw. Familii, zgrupowanego wokół rodów Czartoryskich i Poniatowskich.
1794 – Insurekcja kościuszkowska: udana obrona Wilna przed wojskami rosyjskimi gen. Bohdana Knorringa (19-20 lipca).
1797 – Pierwsze publiczne wykonanie „Pieśni Legionów Polskich” – utworu napisanego przez Józefa Wybickiego w lipcu 1797 r., podczas pobytu polskich żołnierzy w Reggio Emilia, który na cześć gen. Jana Henryka Dąbrowskiego nazwano „Mazurkiem Dąbrowskiego”
1806 – Rozpoczęto eksploatację Kanału Kłodnickiego.
1816 – W „Gazecie Warszawskiej” ukazał się pierwotny tekst Pieśni narodowej za pomyślność króla z muzyką Jana Nepomucena Piotra Kaszewskiego i tekstem Alojzego Felińskiego, będącej oficjalnym hymnem Królestwa Kongresowego. Obecnie pieśń, ze zmienionym tekstem, znana jest pod tytułem Boże, coś Polskę.
1869 – Do Sądu Rejonowego w Krakowie wpłynął anonim informujący o fakcie przetrzymywania od 21 lat w nieludzkich warunkach jednej z zakonnic w tamtejszym klasztorze karmelitanek bosych (sprawa Barbary Ubryk).
1915 – I wojna światowa: wojska austro-węgierskie zajęły Radom.
1919 – Zawarto rozejm pomiędzy dowództwem Wojska Polskiego i oddziałami Semena Petlury.
1925 – Po eksplozji kotła zatonął polski torpedowiec ORP „Kaszub”.
1926 – Marszałek Polski Józef Piłsudski utworzył kompanię zamkową, pierwszy etatowy pododdział reprezentacyjny Wojska Polskiego.
1931 – W okolicach Lublina potężna trąba powietrzna zniszczyła budynki o kilkudziesięciocentymetrowych murach i wywracała załadowane (drewniane) wagony towarowe.
1939 – Ciężko chory Wojciech Korfanty został zwolniony przez władze sanacyjne z więzienia na Pawiaku.
1941 – W Humaniu NKWD zamordowało ok. 700-800 więźniów doprowadzonych z Czortkowa.
1943 – Około 400 Żydów zostało rozstrzelanych przez Niemców na cmentarzu żydowskim w Częstochowie.
1944 – Płk Claus Schenk Graf von Stauffenberg dokonał nieudanego zamachu bombowego na Adolfa Hitlera w jego kwaterze głównej w Gierłoży koło Kętrzyna.
1945 – Po prawie 6 latach powrócił do kraju prymas Polski kardynał August Hlond.
1949 – W Krakowie otwarto Powszechny Dom Towarowy.
1952 – W rozegranym na Stadionie Wojska Polskiego w Warszawie finale piłkarskiego Pucharu Zlotu Młodych Przodowników Wawel Kraków pokonał Cracovię 5:1.
1956 – Premiera baśni filmowej Warszawska syrena w reżyserii Tadeusza Makarczyńskiego i Stanisława Barei.
1961 – Z trzydniową wizytą przybył do Polski pierwszy kosmonauta Jurij Gagarin.
1964 – Odsłonięto Pomnik Bohaterów Warszawy.
1966 – Premiera filmu Lekarstwo na miłość w reżyserii Jana Batorego.
1968 – Oddano do użytku największy polski sztuczny zbiornik wodny na Sanie w Solinie o powierzchni 21,1 km².
1973 – Otwarto Łódzki Ogród Botaniczny.
1980 – Strajki lubelskie: podpisano ostatnie porozumienia między poszczególnymi strajkującymi zakładami pracy a stroną rządową, w których obiecano podwyżkę płac.
1982 – Utworzono Patriotyczny Ruch Odrodzenia Narodowego (PRON).
1984 – Otwarto nowy dworzec PKS w Kielcach.
1985 – Uruchomiono komunikację trolejbusową w Słupsku.
2001 – Sejm RP przyjął ustawę o kredycie konsumenckim.
2007 – Przez gminy województwa śląskiego (Kłomnice, Rędziny i Mstów) przeszła trąba powietrzna, niszcząc ok. 150 budynków oraz raniąc 7 osób. Wiatr zniszczył również zabudowania i odciął od świata wieś Skotniki w gminie Aleksandrów (województwo łódzkie).
2017 – We Wrocławiu rozpoczęły się 10. World Games.

Urodzili się 20 lipca:

1698 - Józef Pawłowski, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy poznański (zm. 1759)
1742 – Ignacy Filipecki, polski kapucyn, kaznodzieja (zm. 1803)
1769 – Jakub Redel, polski generał (zm. 1845)
1792 – Ignacy Prądzyński, polski generał, uczestnik kampanii napoleońskich 1809 i 1812 r.; w czasie Powstania Listopadowego szef sztabu armii polskiej; autor projektu budowy Kanału Augustowskiego (zm. 1850)
1797 – Paweł Edmund Strzelecki, polski podróżnik, geolog, geograf, badacz Australii (zm. 1873)
1816 – Edward Żeligowski, polski poeta, tłumacz, publicysta (zm. 1864)
1830 – Franciszek Dobrowolski, polski dziennikarz, dyrektor teatru, działacz społeczny i polityczny (zm. 1896)
1841 – Józef Pietrzykowski, polski architekt, rzeźbiarz, działacz narodowy, powstaniec (zm. 1933)
1842 – Jarosław Kossakowski, polski działacz niepodległościowy, uczestnik powstania styczniowego, zesłaniec (zm. 1889)
1866 – Ignacy Kłopotowski, polski duchowny katolicki, błogosławiony (zm. 1931)
1880 – Czesław Szczepański, polski prawnik, prezydent Lublina (zm. 1961)
1888:
    Stefan Kiedrzyński, polski prozaik, dramaturg (zm. 1943)
    Emil Zegadłowicz, polski poeta, prozaik, znawca sztuki, tłumacz, założyciel grupy literackiej „Czartak”, autor powieści „Zmory”, „Motory”, i sztuk teatralnych, propagator sztuki ludowej (zm. 1941)
1892 – Jan Henryk Jedynak, polski działacz ludowy, polityk, wicemarszałek Sejmu (zm. 1966)
1897 – Tadeusz Reichstein, szwajcarski biochemik pochodzenia polsko-żydowskiego, laureat Nagrody Nobla (zm. 1996)
1898 – Leopold Infeld, polski fizyk (zm. 1968)
1899 – Czesław Wycech, polski działacz ruchu ludowego, polityk, historyk, marszałek Sejmu PRL (zm. 1977)
1900 – Zygmunt Kraczkiewicz, polski cytolog, embriolog (zm. 1971)
1901 – Helena Gruszecka, polska aktorka pochodzenia żydowskiego (zm. 1982)
1904 – Hanna Ożogowska, polska pisarka, poetka, tłumaczka, autorka popularnych powieści dla młodzieży „Tajemnica zielonej pieczęci”, „Ucho od śledzia”, „Głowa na tranzystorach” (zm. 1995)
1906:
    Gwido Chmarzyński, polski historyk sztuki, muzeolog (zm. 1973)
    Zbigniew Ihnatowicz, polski architekt, urbanista (zm. 1995)
1907 – Bronisław Czerwiński, polski matematyk (zm. 1957)
1908 – Czesław Rachel, polski rzemieślnik, polityk, poseł na Sejm PRL (zm. 1977)
1911 – Loda Halama, polska tancerka, aktorka, gwiazda kabaretów dwudziestolecia międzywojennego, primabalerina teatru Wielkiego w Warszawie. Największą popularność przyniosły jej filmy „Kocha, lubi, szanuje” i „Manewry miłosne” (zm. 1996)
1912:
    Czesław Bednarczyk, polski prozaik, poeta (zm. 1994)
    Jan Flis, polski geograf (zm. 1993)
1913 – Tadeusz Wiśniewski, polski nauczyciel, polityk, poseł na Sejm PRL (zm. 2014)
1914 – Roman Sadowski, polski poeta, satyryk (zm. 1979)
1915 – Adam Wolnikowski, polski historyk, bibliofil (zm. 1990)
1917 – Józef Bartosik, polski kapitan marynarki i brytyjski kontradmirał, oficer na ORP „Błyskawica” (zm. 2008)
1920 – Maria Kurecka, polska pisarka, tłumaczka (zm. 1989)
1921:
    Maria Dąbska, polska lekarka, patomorfolog (zm. 2014)
    Marian Rojewski, polski grafik (zm. 1984)
    Franciszek Walicki, polski dziennikarz muzyczny, publicysta, działacz kulturalny, uznawany za ojca polskiego big-beatu (zm. 2015)
1923 – Stanisław Albinowski, polski ekonomista, publicysta, dziennikarz (zm. 2005)
1924:
    Władysław Dubielak, polski podporucznik, żołnierz ZWZ i Ruchu Oporu AK (zm. 1955)
    Wojciech Lenart, polski podporucznik, żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego (zm. 1944)
1926:
    Halina Krzanowska, polska biolog (zm. 2004)
    Remigiusz Rogacki, polski aktor (zm. 2001)
1928:
    Anna Maria Borowska, polska działaczka społeczna (zm. 2010)
    Józef Czyrek, polski polityk, dyplomata, minister spraw zagranicznych (zm. 2013)
    Jan Sojda, polski rolnik, masowy morderca (zm. 1982)
1929 – Felicja Orsztynowicz, polska lekkoatletka, sprinterka
1931 – Zofia Kuratowska, polska lekarka, hematolog, polityk, wicemarszałek Senatu, dyplomata (zm. 1999)
1932 – Ryszard Bojar, polski artysta plastyk (zm. 2017)
1933 – Włodzimierz Kłaczyński, polski pisarz
1934 – Halina Kazimierowska, polska aktorka
1935 – Janusz Kościelak, polski żużlowiec (zm. 1993)
1936:
    Brunon Drywa, polski robotnik (zm. 1970)
    Andrzej Kondratiuk, polski reżyser, scenarzysta, aktor i operator filmowy; reżyser takich filmów jak „Klub profesora Tutki”, „Hydrozagadka” i „Gwiezdny pył”; mąż aktorki Igi Cembrzyńskiej (zm. 2016)
    Czesław Momatiuk, polski taternik, alpinista, fotograf górski, publicysta (zm. 1972)
1937:
    Czesław Deptuła, polski historyk, mediewista
    Jan Samek, polski pilot szybowcowy, modelarz, instruktor (zm. 1991)
1938 – Teresa Barska, polska scenografka filmowa, dekoratorka wnętrz
1939 – Stefan Sarnowski, polski filozof (zm. 2014)
1940:
    Czesław Gładkowski, polski kontrabasista jazzowy, kompozytor, pedagog (zm. 2002)
    Janusz Kondratowicz, polski poeta, satyryk, autor tekstów piosenek, dziennikarz (zm. 2014)
    Manfred Oskar Lorek, polski zootechnik (zm. 2008)
1943 – Ryszard Ulicki, polski poeta, autor tekstów piosenek, dziennikarz, polityk, poseł na Sejm RP (zm. 2016)
1945:
    Czesława Nowak, polska lekkoatletka, sprinterka
    Stefan Zabieglik, polski filozof (zm. 2010)
1948 – Anna Chodakowska, polska aktorka Teatru Narodowego, znana m.in. z roli Antygony w spektaklu Adama Hanuszkiewicza, filmu „Biały mazur”, serialu „W labiryncie” i interpretacji utworów poetyckich Edwarda Stachury
1949 – Krzysztof Lenartowicz, polski pilot cywilny i sportowy
1950 – John Lenczowski, amerykański politolog pochodzenia polskiego
1951 – Anna Dymna, polska aktorka, działaczka społeczna, od 1973 roku związana ze Starym Teatrem w Krakowie; odtwórczyni głównych ról w filmach „Kochaj albo rzuć”, „Epitafium dla Barbary Radziwiłłówny”, „Tylko strach”. W 2003 roku założyła Fundację Mimo Wszystko; inicjatorka Krakowskiego Salonu Poezji
1952 – Grażyna Łobaszewska, polska wokalistka jazzowa
1953:
    Jerzy Mazur, polski aktor
    Helena Pietraszkiewicz, polska polityk, samorządowiec, wojewoda łódzki
1956 – Witold Stępień, polski polityk, samorządowiec, marszałek województwa łódzkiego
1959 – Janusz Pawłowski, polski judoka
1961 – Jarosław Rusiecki, polski socjolog, polityk, poseł na Sejm i senator RP
1965 – Robert Chmielewski, polski aktor, dziennikarz
1966 – Andrzej Łachański, polski aktor (zm. 2006)
1970 – Mirosław Barszcz, polski prawnik, polityk, wiceminister finansów i minister budownictwa
1971 – Grzegorz Borek, polski raper, aktor (zm. 2009)
1973:
    Sławomir Kosiński, polski gitarzysta popowy i rockowy
    Michał Kurtyka, polski ekonomista, menedżer, polityk, minister klimatu
1977 – Marcin Piętowski, polski aktor
1978 – Adam Szustak, polski prezbiter katolicki, dominikanin, wędrowny kaznodzieja, duszpasterz akademicki, youtuber
1979 – Dominika Misterska-Zasowska, polska sztangistka
1980 – Łukasz Dziemidok, polski aktor
1982 – Marcin Głowiński, polski duchowny rzymskokatolicki, rektor Arcybiskupiego Seminarium Duchownego w Poznaniu
1983 – Śliwka Tuitam, polski raper
1990 – Daria Pogorzelec, polska judoczka
1993 – Maciej Kucharek, polski koszykarz
2007 – Maksymilian Balcerowski, polski aktor

Zmarli 20 lipca:

1636 – Albrycht Władysław Radziwiłł, polski ziemianin, polityk (ur. 1589)
1677 – Mikołaj Slaski, polski jezuita, pedagog (ur. 1614)
1758 – Michał Łoś, polski szlachcic, polityk (ur. ?)
1792 – Antoni Czapski, polski generał (ur. 1725)
1813 – Felicjan Walknowski, polski ziemianin, poeta, polityk (ur. 1761)
1901 – Samuel Rajss, polski franciszkanin konwentualny, prezbiter, prowincjał (ur. 1850)
1916 – Maurycy Pius Rudzki, polski astronom, geofizyk (ur. 1862)
1917:
    Tadeusz Jaroszyński, polski pisarz, recenzent teatralny, rysownik (ur. 1862)
    Ignacy Sowiński, polski architekt (ur. 1858)
1926 – Feliks Dzierżyński, polski i rosyjski komunista, twórca i szef pierwszych sowieckich organów bezpieczeństwa (ur. 1877)
1928 – Jerzy Leporowski, polski kupiec, taternik (ur. 1897)
1945 – Marian Massonius, polski filozof, pedagog, działacz oświatowy, dziennikarz (ur. 1862)
1947:
    Karol Niedoba, polski malarz, pedagog (ur. 1864)
    Ludwik Wiszniewski, polski pisarz, autor literatury dziecięcej (ur. 1888)
1961 –
    Leon Janta Połczyński, polski ziemianin, polityk, senator RP, minister rolnictwa i dóbr państwowych (ur. 1867)
1965 – Jan Czekanowski, polski antropolog, etnograf, statystyk, językoznawca (ur. 1882)
1966 – Józef Kisielewski, polski pisarz, dziennikarz, działacz narodowy (ur. 1905)
1967 – Wawrzyniec Kubala, polski prawnik, samorządowiec, wiceprezydent Lwowa (ur. 1885)
1968 – Karol Maleczyński, polski historyk, paleograf, tłumacz (ur. 1897)
1972 – Mieczysław Minkowski, szwajcarski neurolog, psychiatra pochodzenia polskiego (ur. 1884)
1974:
    Bronisław Jarosz, polski kapitan rezerwy, krawiec, malarz (ur. 1911)
    Karol Wędziagolski, polski rewolucjonista, polityk, pamiętnikarz (ur. 1885)
1977 – Wacław Eytner, polski architekt (ur. 1922)
1978 – Izydor Koper, polski generał brygady (ur. 1921)
1979 – Józef Saski, ps. Katoda, polski plutonowy AK, adwokat, żołnierz kompanii wydzielonej „Agat”, a później batalionu „Parasol”, uczestnik Akcji pod Arsenałem (ur. 1922)
1980 – Ludomił Gyurkovich, polski architekt, obrońca Lwowa (ur. 1899)
1983:
    Jerzy Jawczak, polski artysta fotograf (ur. 1940)
    Maksymilian Koźmin, polski piłkarz, bramkarz (ur. 1906)
1987 – Wojciech Bewziuk, polski generał dywizji (ur. 1902)
1988 – Marcin Wenzel, polski scenograf, aktor (ur. 1920)
1989:
    Włodzimierz Błaszczyk, polski archeolog (ur. 1929)
    Bogumił Szuba, polski inżynier, konstruktor szybowcowy (ur. 1925)
1990 – Klara Sierońska-Kostrzewa, polska gimnastyczka (ur. 1913)
1996 – Anna Jachnina, polska reporterka radiowa (ur. 1914)
1999 – Jan Zbigniew Mikulski, polski pilot, szybownik, instruktor szybownictwa Wojska Polskiego (ur. 1907)
2002 – Stanisław Russocki, polski historyk (ur. 1930)
2004 – Zdzisław Sierpiński, polski dziennikarz, krytyk muzyczny, żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1924)
2007 – Ludwik Szułczyński, polski bokser (ur. 1916)
2010 – Wojciech Herman, polski filozof (ur. 1955)
2011:
    Rafał Balcewicz, polski hokeista (ur. 1987)
    Lech Zielaskowski, polski fotograf lotniczy, operator filmowy (ur. 1937)
    Róża Żarska, polska prawnik, adwokat (ur. 1949)
2012 – Olga Doraczyńska, polska architekt, malarka, działaczka społeczna (ur. 1947)
2014:
    Maria Dąbska, polska lekarka, patomorfolog (ur. 1921)
    Aleksander Jałosiński, polski fotoreporter (ur. 1931)
2015:
    Józef Jungiewicz, polski inżynier górnik, polityk, poseł na Sejm RP (ur. 1936)
    Kazimierz Szymiczek, polski matematyk (ur. 1939)
2016 – Włodzimierz Odojewski, polski pisarz (ur. 1930)
2017 – Jadwiga Szubartowicz, polska superstulatka (ur. 1905)
2018:
    Thaddeus Radzilowski, polski historyk, publicysta, działacz polonijny (ur. 1938)
    Honorata Skoczylas-Stawska, polska dialektolog (ur. 1934)
2019 – Wiktor Jędrzejec, polski grafik (ur. 1961)