<<< POWRÓT

Poranna kawa z historią.

Wydarzyło się w Polsce 23 kwietnia:

997 – Męczeńska śmierć biskupa Wojciecha podczas misji ewangelizacyjnej do kraju Prusów.
1155 – Papież Hadrian IV wydał „Bullę wrocławską”, opisującą obszar i uposażenie diecezji wrocławskiej.
1253 – Książęta wielkopolscy Przemysł I i Bolesław Pobożny lokowali Poznań na prawie niemieckim.
1313 – Pierwsza pisemna wzmianka o Warszawie. W dokumencie wystawionym przez księcia Siemowita II użyto określenia „pan warszawski”.
1329 – Podczas krzyżackiego najazdu na Kujawy został spalony Włocławek.
1356 – Został poświęcony kościół farny św. Bartłomieja Apostoła w Płocku.
1561 – Miasteczko Śląskie uzyskało prawa miejskie.
1610 – W Gdańsku otwarto konsulat francuski.
1624 – W Nysie otwarto jezuickie Seminarium św. Anny.
1799 – Pruski oficer Friedrich Georg Tilly został prezydentem Warszawy.
1809 – Wojna polsko-austriacka: wojska austriackie zajęły Warszawę.
1810:
    W kościele pw. św. św. Rocha i Jana Chrzciciela w Brochowie został ochrzczony Fryderyk Chopin.
    We Lwowie władze austriackie zarejestrowały Związek Strzelecki, jako legalną organizację paramilitarną działającą w Galicji.
1863 – Powstanie styczniowe: nierozstrzygnięta bitwa pod Wąsoszem.
1890 – W Białej Krakowskiej (dziś dzielnica Bielska-Białej) doszło do demonstracji robotniczej, która przerodziła się w zamieszki antysemickie. W wyniku starć z żandarmerią zginęło 11 osób.
1906 – W nocy z 23 na 24 kwietnia Organizacja Bojowa PPS uwolniła z carskiego więzienia na Pawiaku 10 więźniów politycznych skazanych na karę śmierci.
1907 – Koło Polskie w Dumie przedłożyło projekt autonomii Królestwa Polskiego.
1919 – Wojna polsko-bolszewicka: w trwającym od zajęcia Wilna w dniu 19 kwietnia pogromie zginęło około 50 Żydów oskarżanych o sprzyjanie bolszewikom i strzelanie do wkraczających oddziałów polskich.
1935 – Prezydent Ignacy Mościcki podpisał nową konstytucję, tzw. Konstytucję kwietniową, w myśl której cała władza przeszła w ręce prezydenta i rządu.
1936 – Podczas solidarnościowej demonstracji ze strajkującymi w krakowskiej fabryce „Semperit” zginęło 10 osób.
1937 – Sejm przyjął ustawę o Święcie Niepodległości, które miało być obchodzone 11 listopada, „jako rocznica odzyskania przez naród polski niepodległego bytu państwowego i jako dzień po wsze czasy związany z wielkim imieniem Józefa Piłsudskiego, zwycięskiego wodza narodu w walkach o wolność ojczyzny”.
1941 – W odwecie za ucieczkę więźnia komendant KL Auschwitz Rudolf Hoess po raz pierwszy skazał 10 więźniów na śmierć głodową.
1943:
    Około 600 Polaków zostało zamordowanych w Janowej Dolinie na Wołyniu przez ukraińską grupę powstałą z połączenia sił UPA, kolaboracyjnej policji ukraińskiej i tzw. „czerni” (okolicznego ruskiego chłopstwa).
    Pododdział „Zagra-lin” Organizacji Specjalnych Akcji Bojowych Armii Krajowej dokonał zamachu bombowego na pociąg z żołnierzami Wehrmachtu stojący na Dworcu Głównym we Wrocławiu. Zginęły 4 osoby, a kilkanaście zostało rannych.
    W czasie walk w warszawskim getcie Żydowska Organizacja Bojowa wydała odezwę do Polaków, w której pisano: „Polacy, Obywatele, Żołnierze Wolności. (…) Wśród dymu pożarów i kurzu krwi mordowanego getta Warszawy – my więźniowie getta, ślemy wam bratnie serdeczne pozdrowienia. (…) Toczy się walka o naszą i waszą Wolność. O wasz i nasz – ludzki, społeczny, narodowy – honor i godność. Pomścimy zbrodnie Oświęcimia, Treblinki, Bełżca, Majdanka! Niech żyje braterstwo broni i krwi walczącej Polski!”.
1955 – Marszałek ZSRR Iwan Koniew został Honorowym Obywatelem Miasta Krakowa.
1956:
    Sejm uchwalił ustawę o amnestii, obejmującą m.in. przestępstwa polityczne.
    Aresztowano byłego wiceministra bezpieczeństwa publicznego Romana Romkowskiego i byłego dyrektora X Departamentu MBP Anatola Fejgina; postawiono im zarzuty pozbawiania wolności wielu osób, a także stosowania niedozwolonych metod śledczych.
1960 – Otwarto studencki klub „Pod Jaszczurami” w Krakowie.
1964:
    Sejm uchwalił przepisy o nieprzedawnianiu ścigania sprawców najcięższych zbrodni hitlerowskich.
    Sejm PRL uchwalił Kodeks cywilny i Kodeks postępowania cywilnego.
1983 – We Wrocławiu aresztowany został przewodniczący podziemnej „Solidarności” na Dolnym Śląsku Józef Pinior.
1986 – W Gdańsku powstała anarchistyczna formacja artystyczna Totart.
1989 – Na spotkaniu Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” w Warszawie zatwierdzono listy wyborcze do Sejmu i Senatu oraz przyjęto program wyborczy Komitetu.
1990 – Zarejestrowano Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej.
1992 – Powołano Komisję Konstytucyjną Zgromadzenia Narodowego.
1994 – Z połączenia Unii Demokratycznej i Kongresu Liberalno-Demokratycznego powstała Unia Wolności.
2007 – 2 górników zginęło, a 3 zostało rannych w wyniku zawału w KWK „Staszic” w Katowicach.
2008 – Otwarto stację warszawskiego metra Słodowiec.
2017 – Arcybiskup metropolita warszawski kard. Kazimierz Nycz podniósł kościół parafialny Miłosierdzia Bożego i św. Faustyny w Warszawie do rangi sanktuarium, a bp Rafał Markowski dokonał uroczystej konsekracji świątyni.

Urodzili się 23 kwietnia:

1759 – Wojciech Greffen, polski podpułkownik, uczestnik insurekcji kościuszkowskiej (zm. 1817)
1787 – Anastazy Sedlag, polski duchowny katolicki, biskup chełmiński (zm. 1856)
1793:
    Wojciech Grzymała, polski polityk, działacz emigracyjny (zm. 1871)
    Teofil Morawski, polski szlachcic, polityk (zm. 1854)
1798 – Jerzy Bułharyn, polski generał brygady pochodzenia albańskiego (zm. 1885)
1815 – Adam Mierosławski, polski inżynier, marynarz (zm. 1851)
1831 – Władysław Borzobohaty, polski lekarz, uczestnik powstania styczniowego (zm. 1886)
1834 – Leandro Marconi, polski architekt pochodzenia włosko-szkockiego (zm. 1919)
1846 – Władysław Pieńkowski, polski polityk, burmistrz Radomska, prezydent Zgierza i Łodzi (zm. 1919)
1848 – Kazimierz Witold Ostrowski, polski rzeźbiarz (zm. 1880)
1849 – Wojciech Piechowski, polski malarz, fotograf (zm. 1911)
1866 – Henryk Dembiński, polski ziemianin, polityk (zm. 1915)
1877:
    Henryk Barwiński, polski aktor, reżyser (zm. 1970)
    Helena Zboińska, polska śpiewaczka (zm. 1948)
1880 – Stanisław Knothe, polski inżynier górnik, przemysłowiec, filantrop (zm. 1880)
1883 – Jan Huskowski, polski poeta, prozaik, dramaturg (zm. ?)
1887 – Rudolf Świerczyński, polski architekt (zm. 1943)
1888 – Helena Morsztynówna, polska pianistka (zm. 1954)
1896 – Wojciech Stpiczyński, polski polityk, poseł na Sejm RP, publicysta (zm. 1936)
1900:
    Józef Green, polski aktor, reżyser i scenarzysta filmowy pochodzenia żydowskiego (zm. 1996)
    Stanisław Michalski, polski weterynarz, porucznik rezerwy (zm. 1940)
1902 – Janusz Libicki, polski prawnik, porucznik kawalerii (zm. 1940)
1906 – Bronisław Wojciech Linke, polski malarz, rysownik, grafik (zm. 1962)
1907 – Wojciech Bąk, polski poeta, prozaik (zm. 1961)
1908:
    Stanisława Angel-Engelówna, polska aktorka (zm. 1958)
    Henryk Duczmal, polski dyrygent, dyrektor teatru, pedagog (zm. 1977)
    Władysław Kowalski-Zapora, polski działacz komunistyczny (zm. 1971)
    Władysław Turowicz, polski inżynier, generał i współtwórca Pakistańskich Sił Powietrznych (zm. 1980)
1909 – Stanisław Jędras, polski hutnik, polityk, poseł na Sejm PRL (zm. 1997)
1910 – Emanuel Mink, polski działacz komunistyczny pochodzenia żydowskiego (zm. 2008)
1911:
    Józef Cyrankiewicz, polski polityk, działacz PPS, więzień KL Auschwitz; po wojnie członek PZPR, najdłużej urzędujący premier PRL, sprawujący swoją funkcję 21 lat; współodpowiedzialny za stalinowski terror i krwawe represje wobec protestujących robotników w 1956 i w 1970 r. (zm. 1989)
    Bolesław Miciński, polski filozof, poeta, eseista, krytyk literacki, historyk sztuki (zm. 1943)
1913 – Jerzy Olszewski, polski neurolog, neuropatolog, neuroanatom (zm. 1964)
1914 – Jan Niewieczerzał, polski duchowny ewangelicko-reformowany, superintendent generalny Kościoła Ewangelicko-Reformowanego (zm. 1981)
1915 – Józef Kempiński, polski malarz (zm. 2002)
1916:
    Andrzej Bieńkowski, polski ekonomista leśnictwa (zm. 1971)
    Władysław Nowakowski, polski konstruktor lotniczy (zm. 1980)
    Piotr Szarejko, polski ginekolog, historyk medycyny (zm. 2009)
    Józef Ziętek, polski poeta (zm. 1999)
1919:
    Sławomir Lewiński, polski rzeźbiarz (zm. 1999)
    Tadeusz Nodzyński, polski malarz, grafik, karykaturzysta, projektant wnętrz (zm. 1993)
1920:
    Tadeusz Pióro, polski generał brygady, historyk wojskowości, publicysta (zm. 2010)
    Stanisława Selmówna, polska tancerka baletowa (zm. 2014)
    Jacek Woźniakowski, polski historyk sztuki, prozaik, eseista, publicysta, dziennikarz, edytor, wydawca, profesor KUL, współzałożyciel Wydawnictwa Znak (zm. 2012)
1921 – Paweł Leoniec, polski śpiewak operowy (tenor) (zm. 2017)
1922 – Maria Szymańska, łotewska chemik pochodzenia polskiego (zm. 1995)
1923 – Zbigniew Zalewski, polski poeta (zm. 2003)
1925 – Lucyna Paczuska, polska aktorka, tancerka (zm. 1991)
1926 – Czesław Piotrowski, polski generał dywizji, polityk, minister górnictwa i energetyki (zm. 2005)
1928 – Andrzej Biernat, polski lekkoatleta, trener (zm. 2007)
1929 – Czesław Wilczyński, polski polityk, poseł na Sejm PRL
1930 – Witold Jerzy Molicki, polski architekt (zm. 2013)
1932 – Rafał Gan-Ganowicz, polski żołnierz, najemnik, dziennikarz (zm. 2002)
1934 – Jerzy Porębski, polski reżyser, scenarzysta, dziennikarz (zm. 2016)
1935 – Władysław Jędrzejewski, polski bokser (zm. 2012)
1939:
    Monika Dzienisiewicz-Olbrychska, polska aktorka (zm. 2016)
    Stanisław Wielgus, polski duchowny katolicki, biskup płocki, arcybiskup metropolita warszawski
    Robert Wójcik, polski sztangista
1940 – Wojciech Duryasz, polski aktor filmowy i teatralny, przez wiele lat związany z warszawskim Teatrem Dramatycznym
1943 – Jerzy Perzanowski, polski filozof (zm. 2009)
1944:
    Jerzy Bahr, polski dyplomata, urzędnik państwowy, szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego (zm. 2016)
    Jerzy S. Łątka, polski pisarz, etnolog, orientalista
    Anda Rottenberg, polska historyk i krytyk sztuki, kuratorka wystaw i popularyzatorka sztuki współczesnej; w latach 1993–2001 kierowała Galerią Sztuki Zachęta w Warszawie
1945 – Karol Broniatowski, polski rzeźbiarz
1946:
    Konrad Nowacki, polski prawnik (zm. 2017)
    Tadeusz Zasępa, polski duchowny katolicki, teolog, medioznawca (zm. 2016)
1948 – Jerzy Chmielewski, polski filolog, slawista, dyplomata
1953:
    Jerzy Filar, polski muzyk, wokalista, kompozytor, członek zespołu Nasza Basia Kochana
    Aleksander Kalinowski, polski aktor
    Jerzy Klempel, polski piłkarz ręczny, trener (zm. 2004)
1957:
    Arkadiusz Kołodziejczyk, polski historyk (zm. 2011)
    Andrzej Sasuła, polski samorządowiec, wicemarszałek województwa małopolskiego
    Halina Usielska-Pełech, polska montażystka filmowa
1958:
    Jerzy Gudejko, polski aktor, reżyser obsady, wystąpił m.in. w filmach „Godzina +W+”, „Był jazz”, „Podwójne życie Weroniki” i „Mój Nikifor”
    Dariusz Tomasz Lebioda, polski poeta, krytyk literacki
1964 – Piotr Klatt, polski muzyk, wokalista, autor tekstów, lider zespołu Róże Europy, producent telewizyjnych programów muzycznych, prezenter radiowy
1967 – Waldemar Jaskulski, polski piłkarz
1969 – Renata Mauer-Różańska, polska strzelczyni sportowa, złota medalistka olimpijska w strzelectwie z Atlanty (1996) i Sydney (2000)
1972 – Konrad Imiela, polski aktor
1975:
    Adam Nowik, polski siatkarz
    Mariusz Totoszko, polski piosenkarz
1976 – Anna Kalczyńska, polska dziennikarka i prezenterka telewizyjna
1977 – Wojciech Kossakowski, polski samorządowiec, polityk, poseł na Sejm RP
1978 – Tamara Czartoryska, polska aktorka, prezenterka, modelka
1979:
    Joanna Krupa, polsko-amerykańska modelka, aktorka
    Monika Skibińska, polska judoczka
    Wojciech Zieliński, polski aktor
1980:
    Dominik Michałowicz, polski perkusista
    Małgorzata Socha, polska aktorka
1986:
    Piotr Ćwielong, polski piłkarz
    Katarzyna Kłys, polska judoczka
1989 – Karolina Szwed-Ørneborg, polska piłkarka ręczna
1993 – Konrad Feliga, polski judoka
1995 – ReTo, polski raper, autor tekstów
1998 – Damian Domagała, polski siatkarz

Zmarli 23 kwietnia:

1530 – Jan Konopacki, polski duchowny katolicki, biskup chełmiński (ur. ?)
1620 – Kasper Trądkowski, polski filozof, retor, autor panegiryków (ur. ?)
1733 – Tomasz Franciszek Czapski, polski duchowny katolicki, biskup chełmiński (ur. ok. 1675)
1803 – Józef Leon Łopaciński, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy żmudzki (ur. 1751)
1828 – Pius Kiciński, polski polityk, publicysta, poeta (ur. 1752)
1847 – Stanisław Klicki, polski generał dywizji (ur. 1775)
1857 – Mikołaj Sikatka, polski pasterz, wizjoner (ur. 1787)
1860 – Konstanty Adam Czartoryski, polski książę, wojskowy (ur. 1774)
1885 – Stanisław Egbert Koźmian, polski tłumacz (ur. 1811)
1887 – Leopold Paliszewski, polski ziemianin, prawnik, podporucznik, uczestnik powstania listopadowego (ur. 1812)
1892 – Sygurd Wiśniowski, polski pisarz, reportażysta, tłumacz, nowelista, felietonista, podróżnik (ur. 1841)
1921 – Błażej Jaszowski, polski duchowny katolicki, teolog, profesor i rektor Uniwersytetu Lwowskiego (ur. 1856)
1925 – Władysław Filipiak, polski pilot, oficer Wojska Polskiego (ur. 1898)
1938 – Stefan Drzewiecki, polski inżynier, wynalazca, pionier żeglugi podwodnej (ur. 1844)
1948 – Kazimierz Ostaszewski, polski kompozytor, publicysta, hodowca koni wyścigowych (ur. 1864)
1959 – Stefan Litauer, polski dziennikarz, urzędnik państwowy (ur. 1892)
1969 – Krzysztof Komeda jeden z najbardziej znanych polskich kompozytorów i pianistów jazzowych, twórca muzyki m.in. do filmów „Niewinni czarodzieje” i „Dziecko Rosemary” (ur. 1931)
1970 – Marian Wyrzykowski, polski aktor, prezes ZASP (ur. 1904)
1972 – Henryk Greniewski, polski matematyk, logik, informatyk (ur. 1903)
1979 – Paweł Zaremba, polski historyk, pisarz, dziennikarz (ur. 1915)
1981 – Henryk Józewski, polski polityk, artysta malarz; komendant POW w Kijowie (1919); wojewoda wołyński (1928–1929 i 1930–1938); zwolennik polsko-ukraińskiej współpracy; szef MSW (1929–1930); wojewoda łódzki (1938–1939); od października 1939 do kwietnia 1940 r. komendant Okręgu Warszawa-Miasto, a następnie Warszawa-Województwo w SZP-ZWZ; wydawca podziemnej prasy; po 1945 r. pozostał w podziemiu, współpracował z Delegaturą Sił Zbrojnych i Zrzeszeniem WiN; w 1953 r. aresztowany przez władze komunistyczne, skazany na dożywocie; w 1956 r. zwolniony z więzienia (ur. 1892)
1983 – Jan Szczawiej, polski poeta (ur. 1906)
1989 – Stefan Korboński, polski prawnik, polityk, w czasie II wojny światowej kierownik Walki Cywilnej ZWZ-AK, następnie szef Oporu Społecznego w Kierownictwie Walki Podziemnej; w marcu 1945 r., po aresztowaniu przez NKWD Jana Stanisława Jankowskiego, objął obowiązki Delegata Rządu na Kraj (ur. 1901)
1997 – Jan Zylber, polski przedsiębiorca, muzyk jazzowy, menedżer muzyczny, animator kultury (ur. 1936)
2011:
    Stanisław Gorgolewski, polski fizyk, astronom (ur. 1926)
    Wojciech Kopciński, polski pisarz, scenarzysta, reżyser teatralny (ur. 1950)
2013 – Rudolf Dzipanow, polski generał, doktor nauk humanistycznych, publicysta (ur. 1921)
2014 – Władysława Górska, polska szachistka (ur. 1920)
2015:
    Jerzy Cyberski, polski oceanolog (ur. 1935)
    Marian Gołębiowski, polski działacz kulturalny (ur. 1919)
2016:
    Halina Dobrowolska, polska scenograf filmowa, dekoratorka wnętrz, kostiumograf (ur. 1929)
    Stanisław Liszewski, polski geograf, urbanista (ur. 1940)
2017:
    Zbigniew Ciok, polski inżynier elektryk (ur. 1931)
    Andrzej Grześkowiak, polski piłkarz (ur. 1955)
2018 – Stanisław Malarski, polski prawnik (ur. 1931)
2019:
    Tadeusz Pluciński, polski aktor (ur. 1926)
    Stanisław Stolorz, polski kolejarz, związkowiec (ur. 1961)