<<< POWRÓT

Poranna kawa z historią.

Wydarzyło się w Polsce 26 czerwca:

1295 – Przemysł II został koronowany w Gnieźnie na króla Polski. Od tego dnia orzeł biały jest symbolem Polski.
1407 – Ulrich von Jungingen został wielkim mistrzem zakonu krzyżackiego.
1424 – Przez teren Polski przechodził pas całkowitego zaćmienia Słońca.
1579 – Król Stefan Batory wypowiedział wojnę Rosji i wyruszył do Świru (obecnie na Białorusi), gdzie nastąpiła koncentracja wojsk polsko-litewskich; wojna o Inflanty i ziemię połocką toczyła się do 1582 roku.
1656 – Potop szwedzki: w Malborku zawarto traktat pomiędzy elektorem Brandenburgii Fryderykiem Wilhelmem I a królem Szwecji Karolem X Gustawem, na mocy którego elektor, w zamian za pomoc militarną, miał otrzymać 4 województwa, które połączyłyby Prusy Książęce z Branbenburgią.
1794 – Insurekcja kościuszkowska: porażka powstańców w bitwie pod Sołami.
1841 – W nocy z 25 na 26 czerwca spłonęły doszczętnie krakowskie bursy Filozofów i Jerozolimska.
1906 – W Warszawie założono Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Przeszłości (TOnZP).
1929 – Były minister skarbu Gabriel Czechowicz stanął przed Trybunałem Stanu w związku z nieprawidłowym wykorzystaniem nadwyżek budżetowych skarbu państwa.
1930 – W Poznaniu rozpoczął się krajowy kongres eucharystyczny.
1939 – Minister rolnictwa i reform rolnych wydał zarządzenie O uznaniu nadleśnictwa Jaworzyna i Zakopane w krakowsko-śląskim okręgu lasów państwowych za lasy ochronne i o utworzeniu jednostki organizacyjnej szczególnej pod nazwą Park Przyrody w Tatrach.
1941:
    Masakry więzienne NKWD: rozpoczęła się likwidacja więźniów przetrzymywanych w więzieniu w Brzeżanach w dawnym województwie tarnopolskim i w Dobromilu w dawnym województwie lwowskim, których zamordowano zarówno na terenie dobromilskiego aresztu, jak i kopalni soli w Salinie. W lesie tarasowskim nieopodal Mińska rozstrzelano około 100 więźniów wyprowadzonych z Wołożyna.
    Żołnierze Wehrmachtu spacyfikowali wieś Słochy Annopolskie, mordując co najmniej 58 osób.
1942 – Radio BBC nadało audycję o Zagładzie polskich Żydów, w której wykorzystano materiały konspiracyjnego zespołu badawczego „Oneg Szabat”, który tworzył Podziemne Archiwum Getta Warszawskiego, tzw. Archiwum Ringelbluma.
1944 – Powstanie zamojskie: klęska polskich oddziałów partyzanckich w bitwie pod Osuchami.
1948 – W Kopenhadze piłkarska reprezentacja Polski przegrała z Danią 0:8; była to najwyższa porażka w historii występów polskich piłkarzy; w meczu tym grał m.in. Kazimierz Górski, dla którego był to jedyny występ w barwach narodowych.
1959 – Zamieszki w Kraśniku Fabrycznym wywołane sprzeciwem władz komunistycznych wobec budowy kościoła.
1960 – Udostępniono do zwiedzania okręt-muzeum ORP „Burza” przy skwerze Tadeusza Kościuszki w Gdyni.
1965 – W Gdańsku na Targu Drzewnym odsłonięto przewieziony ze Lwowa pomnik króla Jana III Sobieskiego.
1966 – W Warszawie zakończono obchody Tysiąclecia Chrztu Polski. Pochód wiernych powracających z uroczystości kościelnych rozpędziła milicja.
1967 – Arcybiskup metropolita krakowski Karol Wojtyła został mianowany kardynałem przez papieża Pawła VI.
1971 – O godz. 19:50 piorun uderzył w magazyn ropy naftowej rafinerii w Czechowicach-Dziedzicach. Po godz 1:00 nastąpił wyrzut płonącej ropy, w wyniku którego zginęło 37 strażaków i osób biorących udział w akcji. Pożar ugaszono po ponad 70 godzinach.
1972:
    FSO rozpoczęła produkcję modelu Syrena 105.
    Papież Paweł VI ustanowił nowe diecezje i metropolie na Ziemiach Odzyskanych.
1974 – Sejm PRL uchwalił Kodeks pracy.
1976 – 7 górników zginęło w pożarze w KWK „Miechowice” w Bytomiu.
1977 – W Kielcach otwarto pierwszy w Polsce tor samochodowo-motocyklowy.
1986 – Na antenie TVP1 wyemitowano premierowe wydanie Teleexpressu.
1989 – Premiera filmu psychologicznego Światło odbite w reżyserii Andrzeja Titkowa.
1991 – W Mławie rozpoczęły się zamieszki antyromskie.
2004 – Powstała Liga Polskich Miast i Miejsc UNESCO z siedzibą w Toruniu.
2007 – Król Arabii Saudyjskiej Abd Allah ibn Abd al-Aziz Al Su’ud został 800. kawalerem Orderu Uśmiechu.
2009 – W Łodzi otwarto halę widowiskowo-sportową Atlas Arena.
2014 – Otwarto polsko-ukraińskie drogowe przejście graniczne Dołhobyczów-Uhrynów.

Urodzili się 26 czerwca:

1764 – Jan Paweł Łuszczewski, polski polityk (zm. 1812)
1796 – Jan Paweł Lelewel, polski inżynier, urbanista, malarz (zm. 1847)
1865 – Władysław Tyszkiewicz, polski ziemianin, polityk (zm. 1936)
1866 – Aleksander Saloni, polski nauczyciel, muzyk, folklorysta (zm. 1937)
1869 – Leon Iwanowski, polski generał brygady (zm. 1934)
1870:
    Rodryg Dunin, polski agronom, przemysłowiec (zm. 1928)
    Jan Hebdzyński, polski prawnik, adwokat, polityk, minister sprawiedliwości (zm. 1929)
1880 – Kazimierz Władysław Kumaniecki, polski prawnik, polityk, minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego (zm. 1941)
1882 – Aleksandra Karnicka, polska działaczka ludowa, polityk, senator RP (zm. 1965)
1884 – Piotr Zajlich, polski tancerz, choreograf (zm. 1948)
1886:
    Jan Niemierski, polski podpułkownik piechoty, samorządowiec, prezydent Rzeszowa (zm. 1941)
    Adolf Wojciechowski, polski chirurg, transplantolog, ortopeda (zm. 1945?)
1888 – Jan Glatzel, polski chirurg (zm. 1954)
1890 – Piotr Dunin-Borkowski, polski polityk, działacz państwowy, pisarz polityczny (zm. 1949)
1891 – Markus Wajnberg, polski psychiatra, neurolog pochodzenia żydowskiego (zm. 1945)
1892 – Stefan Norblin, polski artysta plastyk, malarz, karykaturzysta, ilustrator, plakacista, architekt, projektant wnętrz i mody (zm. 1952)
1899 – Jan Dulęba, polski kapitan piechoty (zm. 1940)
1901:
    Henryk Barycz, polski historyk, archiwista (zm. 1994)
    Leon Raszeja, polski prawnik, polityk, prezydent Torunia (zm. 1939)
1904 – Paweł Szydło, polski bokser, trener (zm. 1975)
1905 – Artur Szewczyk, polski działacz socjalistyczny, niepodległościowy i emigracyjny (zm. 1973)
1908 – Gabriela Pauszer-Klonowska, polska pisarka, tłumaczka (zm. 1996)
1910:
    Zygmunt Fijas, polski poeta, prozaik, satyryk (zm. 1985)
    Maciej Nowicki, polski architekt, rysownik (zm. 1950)
1911 – Bronisław Żurakowski, polski inżynier, konstruktor lotniczy, pilot (zm. 2009)
1915 – Wacław Krawczyk, polski pedagog, krajoznawca, żołnierz AK (zm. 1987)
1922:
    Maryna Okęcka-Bromkowa, polska dziennikarka (zm. 2003)
    Antoni Strzelbicki, polski kapitan żeglugi wielkiej, publicysta, pisarz, tłumacz (zm. 2002)
1923:
    Andrzej Cretti, polski ginekolog-położnik (zm. 2017)
    Helena Dąbrowska, polska aktorka (zm. 2003)
1925 – Henryk Kulczyk, polski przedsiębiorca, filantrop (zm. 2013)
1926:
    Marian Turski, polski historyk, dziennikarz; od 1942 r. w łódzkim getcie, w sierpniu 1944 r. deportowany przez Niemców do Auschwitz; wiosną 1945 r. przeżył marsz śmierci z Auschwitz do obozu Buchenwald; wieloletni kierownik działu historycznego tygodnika „Polityka”; działacz organizacji żydowskich, m.in. przewodniczący Rady Muzeum Historii Żydów Polskich, wiceprzewodniczący Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny w Warszawie
    Janina Weneda, polska pisarka (zm. 2014)
1930 – Marek Varisella, polski kierowca rajdowy (zm. 1997)
1931:
    Janusz Dunin, polski bibliotekoznawca, bibliofil, publicysta, pisarz (zm. 2007)
    Marian Krzak, polski ekonomista, polityk, dyplomata (zm. 1996)
1932 – Wanda Szemplińska-Stupnicka, polska pilotka szybowcowa (zm. 2014)
1933 – Halina Słojewska, polska aktorka, działaczka opozycji antykomunistycznej (zm. 2018)
1935 – Bolesław Szafirski, polski matematyk (zm. 2016)
1937:
    Marian Banasiewicz, polski rzeźbiarz
    Jerzy Eysymontt, polski ekonomista, polityk, poseł na Sejm RP (zm. 2005)
1938:
    Krzysztof Baranowski, polski dziennikarz, pisarz, żeglarz, reżyser filmów dokumentalnych, twórca Szkoły pod Żaglami; jako pierwszy Polak dwukrotnie opłynął samotnie kulę ziemską
    Janusz Czub, polski łucznik, trener (zm. 2002)
1940 – Bogdan Sölle, polski scenograf
1941 – Czesław Malec, polski koszykarz (zm. 2018)
1942 – Wojciech Szczęsny Zarzycki, polski rolnik, samorządowiec, polityk, poseł na Sejm RP
1943 – Krzysztof Gradowski, polski aktor, reżyser i scenarzysta filmowy
1944 – Jerzy Szczygielski, polski dziennikarz sportowy
1947:
    Jan Fręś, polski polonista, teatrolog, krytyk teatralny, pisarz, pedagog
    Jan Strzałkowski, polski spadochroniarz (zm. 2018)
1948 – Blandyna Kaniewska-Wójcik, polska konserwatorka dzieł sztuki (zm. 2008)
1951 – Andrzej Bek, polski kolarz torowy
1953:
    Alicja Zając, polska działaczka samorządowa, polityk, senator RP
1955 – Jacek Buszkiewicz, polski architekt (zm. 2013)
1957 – Nelli Rokita, polska polityk pochodzenia niemieckiego, poseł na Sejm RP
1958:
    Paweł Edelman, polski operator filmowy, nominowany do Oscara w kategorii najlepsze zdjęcia za film „Pianista”
    Zbigniew Rybka, polski polityk, samorządowiec, prezydent Głogowa
1959 – Andrzej Gąsiorowski, polsko-izraelski przedsiębiorca
1961:
    Piotr Adamowicz, polski dziennikarz, publicysta, polityk, poseł na Sejm RP
    Mieczysław Baszko, polski polityk, samorządowiec, poseł na Sejm RP, marszałek województwa podlaskiego
    Maria Pomianowska, polska multiinstrumentalistka (gra m.in. na sarangi, suce biłgorajskiej), wokalistka, kompozytorka i pedagog; prowadzi studia nad unikatowymi technikami gry na instrumentach muzycznych Azji i Europy; tworzy zespół muzyki indyjskiej Raga Sangit
1965 – Adam Pilch, polski duchowny luterański, kapelan wojskowy, pułkownik (zm. 2010)
1967:
    Janina Orzełowska, polska działaczka samorządowa, wicemarszałek województwa mazowieckiego
    Krzysztof Ziemiec, polski dziennikarz i prezenter telewizyjny
1968:
    Robert Kozak, polski pilot wojskowy (zm. 2012)
    Anna Popek, polska aktorka, dziennikarka i prezenterka telewizyjna
1970 – Paweł Nastula, polski judoka, mistrz olimpijski z Atlanty (1996); dwukrotny mistrz świata, trzykrotny mistrz Europy
1972 – Paweł Wojtunik, polski oficer policji, szef CBA
1973 – Mariusz Jendryczko, polski piłkarz (zm. 2010)
1975 – Paweł Sałek, polski menedżer, polityk, sekretarz stanu w Ministerstwie Środowiska
1976:
    Dariusz Kurzawa, polski polityk, samorządowiec, wicemarszałek województwa kujawsko-pomorskiego
    Paweł Małaszyński, polski aktorr, wystąpił w filmach „Katyń”, „Ciacho”, „Skrzydlate świnie”, „Sęp”, a także w serialach „Oficer”, „Magda M.” i „Tajemnica Twierdzy Szyfrów”
1977 – Sebastian Świderski, polski siatkarz, trener
1978 – Krzysztof Łapiński, polski samorządowiec, polityk, poseł na Sejm RP
1979:
    Piotr Dziewicki, polski piłkarz, trener
    Tomasz Wojciechowski, polski spadochroniarz, instruktor
1983:
    Antoni Łukasiewicz, polski piłkarz
    Edyta Rzenno, polska siatkarka
1984 – Magdalena Skorek, polska koszykarka
1985:
    Marcin Przydacz, polski polityk, podsekretarz stanu w MSZ
    Adam Sobieraj, polski zapaśnik
1987 – Agnieszka Żulewska, polska aktorka
1989 – Grzegorz Wójtowicz, polski siatkarz
1990:
    Anna Kiełbasińska, polska lekkoatletka, sprinterka
    Marta Mazurek, polska aktorka
1995 – Igor Łasicki, polski piłkarz
1998 – Katarzyna Madajewska, polska judoczka

Zmarli 26 czerwca:

1617 – Janusz Grzymułtowski, polski szlachcic, polityk (ur. 1567)
1677 – Stanisław Działyński, polski szlachcic, polityk (ur. ?)
1858 – Dominik Kiełkiewicz, polski kapitan (ur. 1781)
1872 – Sabina Grzegorzewska, polska pisarka, pamiętnikarka (ur. 1808)
1895 – Władysław Matlakowski, polski chirurg, badacz podhalańskiej sztuki ludowej, podróżnik, tłumacz (ur. 1850)
1915 – Marcin Biedermann, polski działacz narodowy, wydawca (ur. 1864)
1919 – Mieczysław Kowalewski, polski zoolog, parazytolog (ur. 1857)
1920 – Włodzimierz Błocki, polski malarz, grafik (ur. 1885)
1926 – Dominik Staszewski, polski prawnik, historyk regionalny (ur. 1861)
1928 – Stanisław Książek, polski drukarz (ur. 1860)
1937 – Lucjan Adwentowicz, polski malarz (ur. 1902)
1940 – Rudolf Modrzejewski, amerykański inżynier, budowniczy linii kolejowych i mostów pochodzenia polskiego (ur. 1861)
1941:
    Józef Jachowicz, polski polityk, poseł na Sejm Ustawodawczy i senator RP (ur. 1862)
    Tadeusz Kognowicki, polski harcmistrz (ur. 1922)
1942 – Stanisław Skarżyński, polski pułkownik pilot 305 dywizjonu bombowego „Ziemi Wielkopolskiej”; w 1933 r. ustanowił lotniczy rekord świata przelatując samotnie samolotem RWD-5 nad południowym Atlantykiem (ur. 1899)
1943 – Antoni Gąsiorowski, polski żołnierz AK (ur. 1901)
1944 – Krystyna Wituska, polska żołnierka wywiadu podziemia (ur. 1920)
1945 – Mieczysław Szpakiewicz, polski aktor, reżyser teatralny (ur. 1890)
1950 – Czesław Nanke, polski historyk (ur. 1883)
1953 – Ryszard Bitner, polski pilot szybowcowy (ur. 1931)
1960 – Wanda Kossakowa, polska pianistka, pedagog (ur. 1879)
1961 – Andrzej Bobkowski, polski pisarz, autor dziennika „Szkice piórkiem”; nazywany „chuliganem wolności” po tym, jak napisał: „Człowiek wolny, intelektualista, pisarz i poeta naprawdę wolny, który chce być wolny, będzie do końca tego świata miał coś z chuligana” (ur. 1913)
1970 – Mirosław Mochnacki, polski matematyk (ur. 1904)
1971:
    Jan Pocek, polski pisarz ludowy (ur. 1917)
    Tadeusz Schaetzel, polski pułkownik dyplomowany artylerii, żołnierz wywiadu, dyplomata, polityk, poseł i wicemarszałek Sejmu RP (ur. 1891)
1973 – Emil Kaliński, polski pułkownik łączności, polityk, minister Poczt i Telegrafów, senator RP (ur. 1890)
1975 – Franciszek Jedwabski, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy poznański (ur. 1895)
1976 – Henryk Niezabitowski, polski podporucznik, wioślarz, hokeista (ur. 1896)
1977:
    Kazimierz Górecki, polski kajakarz (ur. 1954)
    Stanisław Maciaszczyk, polski elektryk, działacz turystyczny (ur. 1910)
1982 – Andrzej Czajkowski, polski kompozytor, pianista pochodzenia żydowskiego (ur. 1935)
1986 – Jan Huszcza, polski pisarz, satyryk (ur. 1917)
1992 – Janusz Wierzbicki, polski ekonomista (ur. ?)
1995 – Kazimierz Wichniarz, polski aktor, niezapomniany Zagłoba z filmowego „Potopu” Jerzego Hoffmana (ur. 1915)
1997 – Zdzisław Śliwiński, polski działacz kulturalny (ur. 1901)
1998 – Mieczysław Marian Domaradzki, polski archeolog (ur. 1949)
2001 – Elżbieta Pietruska-Madej, polska filozof (ur. 1938)
2005 – Filip Adwent, polski polityk, eurodeputowany (ur. 1955)
2008 – Maria Dembowska, polska bibliotekarka, bibliografka (ur. 1914)
2010 – Adam Zieliński, polski pisarz (ur. 1929)
2013 – Jacek Walczewski, polski konstruktor rakiet balistycznych, meteorolog (ur. 1931)
2014 – Remigiusz Jan Szczerbakiewicz, polski motocyklista wyścigowy (ur. 1938)
2015 – Marek Adam Jaworski, polski poeta, dziennikarz, publicysta (ur. 1928)
2017 – Henryk Sachs, polski piłkarz (ur. 1932)
2018:
    Karol Fonfara, polski hokeista (ur. 1940)
    Aleksander Główka, polski ekonomista, nauczyciel, harcerz Szarych Szeregów, żołnierz AK, działacz społeczny (ur. 1921)
    Janina Jaroszyńska, polska aktorka (ur. 1930)
    Stefan Nieznanowski, polski historyk literatury (ur. 1933)
2019 – Zdzisław Tygielski, polski aktor, śpiewak operetkowy i musicalowy (ur. 1943)