<<< POWRÓT

Poranna kawa z historią.

Wydarzyło się w Polsce 26 września:

1629 – W Altmarku (Starym Targu) zawarto rozejm kończący V wojnę polsko-szwedzką.
1679 – Pożar strawił dom i obserwatorium Jana Heweliusza w Gdańsku.
1858 – Poświęcono kościół św. Jadwigi Śląskiej w Gdańsku.
1878 – Otwarto Wielką Synagogę w Warszawie.
1908 – Pod Bezdanami na Wileńszczyźnie Józef Piłsudski z grupą bojowców z PPS dokonał napadu na rosyjski pociąg pocztowy.
1920 – Wojna polsko-bolszewicka: decydujące zwycięstwo wojsk polskich w bitwie nad Niemnem (20-26 września).
1939 – Kampania wrześniowa:
    O 17.30 w lesie pod Góreckiem Kościelnym generałowie Emil Krukowicz-Przedrzymirski i Jan Kazimierz Kruszewski podpisali akt kapitulacji połączonych wojsk Armii „Modlin” i Grupy Operacyjnej gen. Kruszewskiego.
    Pod Morańcami miała miejsce ostatnia szarża w czasie kampanii wrześniowej.
1941 – Niemcy utworzyli getto żydowskie w Andrychowie.
1943 – W Wilanowie i Kępie Latoszkowej została przeprowadzona antyniemiecka akcja bojowo-represyjna Oddziału Specjalnego „Osjan” oraz batalionu „Zośka” i kompanii wydzielonej „Agat”.
1944 – 57. dzień powstania warszawskiego: ewakuacja Mokotowa. Najpierw dzielnicę opuścili ranni żołnierze Radosława, następnie kilkudziesięciu żołnierzy AL i ludność cywilna w liczbie ok. 4500 ludzi.
1946 – Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej Edwarda Osóbki-Morawskiego z dniem 6 września pozbawił obywatelstwa polskiego gen. Władysława Andersa i 75 oficerów Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.
1947 – Został znacjonalizowany Hotel Bristol w Warszawie.
1973 – W rozegranym na Stadionie Śląskim w Chorzowie meczu eliminacyjnym do Mistrzostw Świata Polska pokonała Walię 3:0.
1982 – Andrzej Mierzejewski wygrał 39. Tour de Pologne.
1985 – W Toruniu zatrzymano fizyków i techników, którzy prowadzili emisję opozycyjnych programów, nakładających się na program telewizyjny.
1991 – Został przedstawiony Sejmowi tzw. Raport Rokity, przygotowany przez Sejmową Komisję Nadzwyczajną do Zbadania Działalności MSW.
1997 – Premiera filmu "Szczęśliwego Nowego Jorku" w reżyserii Janusza Zaorskiego.
2001 – Uruchomiono polską Wikipedię, wolną encyklopedię internetową.
2003:
    Ostatecznie zamknięto Nupedię, prekursorkę Wikipedii.
    Premiera filmu "Żurek" w reżyserii Ryszarda Brylskiego.
2006 – W programie Teraz my! w TVN ujawniono nagrania rozmów posłanki Renaty Beger z posłami Adamem Lipińskim i Wojciechem Mojzesowiczem; początek tzw. afery taśmowej.

Urodzili się 26 września:

1785 – Józef Lubomirski, polski ziemianin, polityk (zm. 1870)
1786 – Andrzej Brodziński, polski poeta, tłumacz (zm. 1812)
1819 – Edward Czaban, polski przedsiębiorca, filantrop (zm. 1897)
1826 – Wiktor Wacław Starzeński, polski ziemianin, polityk, oficer rosyjski (zm. 1882)
1836 – Edward Likowski, polski duchowny katolicki, arcybiskup poznański, prymas Polski (zm. 1915)
1841 – Maksymilian Grecki, polski pianista, kompozytor (zm. 1870)
1843 – Kazimierz Girdwoyń, polski inżynier-agrotechnik (zm. 1926)
1844 – Michał Arcichiewicz, polski uczeń (zm. 1861)
1848 – Wacław Święcicki, polski działacz socjalistyczny, poeta (zm. 1900)
1850 – Leon Rzeczniowski, polski neurolog, psychiatra (zm. 1919)
1858 – Michał Kuryłowicz, polski generał w służbie austro-węgierskiej, prawnik (zm. 1919)
1861 – Stanisław Trzebiński, polski lekarz, historyk medycyny (zm. 1930)
1867:
    Wacław Kloss, polski pedagog, krajoznawca (zm. 1943)
    Józef Leśniewski, polski generał porucznik, dowódca 3. Dywizji Strzelców I Korpusu Polskiego w Rosji (1917–1918); w latach 1919–1920 minister spraw wojskowych i członek Rady Obrony Państwa (zm. 1921)
1871 – Stanisław Eulagiusz Sobolewski, polski pułkownik piechoty (zm. po 1934)
1879 – Tadeusz Michejda, polski lekarz, polityk, minister zdrowia (zm. 1956)
1884:
    Ignacy Knast, polski przedsiębiorca, działacz społeczny, uczestnik powstania wielkopolskiego (zm. 1970)
    Wacław Głazek, polski inżynier, prezydent Łodzi (zm. 1941)
    Brunon Antoni Nowakowski, polski lekarz, pionier polskiej higieny i medycyny pracy, założyciel ŚAM (zm. 1966)
    Artur Szulc, polski polityk, prezydent Torunia (zm. 1967)
1892 – Bronisław Szwalm, polski działacz turystyczny, krajoznawca (zm.1969)
1896 – Marian Buczek, polski działacz komunistyczny (zm. 1939)
1899:
    Irena Dubiska, polska skrzypaczka, pedagog (zm. 1989)
    Ludwik Gintel, polski piłkarz pochodzenia żydowskiego (zm. 1973)
1902 – Michał Specjał, polski inżynier górnik, polityk, poseł na Sejm PRL (zm. 1986)
1908 – Wacław Malinowski, polski działacz komunistyczny (zm. 1944)
1910 – Włodzimierz Kuryłowicz, polski mikrobiolog (zm. 1991)
1911 – Włodzimierz Łoziński, polski aktor (zm. po 1954)
1912 – Alojzy Czarnecki, polski prawnik, sędzia, polityk, poseł na Sejm PRL (zm. 1987)
1913 – Karol Semik, polski działacz spółdzielczy, wojskowy (zm. 1964)
1914 – Przemysław Zwoliński, polski językoznawca (zm. 1981)
1915 – Stanisław Pietrasiewicz, polski podporucznik, członek NOW i NZW (zm. 1998)
1921:
    Jan Pierzchała, polski prozaik, poeta, autor adaptacji scenicznych, dramaturg, tłumacz (zm. 2003)
    Marianna Sankiewicz-Budzyńska, polska elektrotechnik, wykładowca akademicki (zm. 2018)
1922 – Maksymilian Małkowiak, polski hokeista na trawie (zm. 2009)
1923 – Stanisław Zaczyk, polski aktor filmowy i teatralny, wystąpił w serialach „Stawka większa niż życie”, „Polskie drogi”, „Dom”, a także w filmach „Czekam w Monte-Carlo” i „Jezioro osobliwości” (zm. 1985)
1924 – Honorata Chróścielewska, polska pisarka, autorka utworów dla dzieci (zm. 2007)
1928 – Marian Jeżak, polski hokeista, trener (zm. 2013)
1930 – Karolina Kaczorowska, polska nauczycielka, działaczka emigracyjna, pierwsza dama
1933 – Aleksander Gutsze, polski fizyk (zm. 2004)
1936 – Zbigniew Kowalski, polski historyk (zm. 1987)
1937 – Halina Krukowska, polska historyk literatura (zm. 2019)
1939:
    Wojciech Rudnicki, polski prawnik, polityk, minister zdrowia
    Kazimierz Zarzycki, polski dziennikarz, przedsiębiorca, polityk, poseł na Sejm RP (zm. 2020)
1940 – Krzysztof Wróblewski, polski aktor
1941:
    Zbigniew Badeński, polski kontradmirał
    Krzysztof Langda, polski operator filmów dokumentalnych
1944 – Jolanta Borusiewicz, polska piosenkarka
1945 – Jur Zieliński, polski piłkarz, trener (zm. 2018)
1946:
    Maria Szabłowska, polska dziennikarka muzyczna
    Janusz Szprot, polski pianista jazzowy, kompozytor (zm. 2019)
    Barbara Toruńczyk, polska publicystka, eseistka, historyk literatury
1948 – Jerzy Szambelan, polski koszykarz, trener
1950:
    Michał Joachimowski, polski lekkoatleta, trójskoczek, prawnik, polityk (zm. 2014)
    Adam Piechowski, polski pisarz, tatrolog, historyk spółdzielczości
1951:
    Michał Marusik, polski polityk, eurodeputowany
    Aleksandra Ślusarek, polska działaczka społeczna
1952:
    Katarzyna Ejmont, polska aktorka
    Bogdan Słomiński, polski aktor
1953:
    Adam Daraż, polski polityk, senator RP (zm. 2008)
    Krzysztof Michałkiewicz, polski socjolog, polityk, minister pracy i polityki społecznej
1954 – Łukasz Słuszkiewicz, polski reżyser i scenarzysta filmów animowanych
1955:
    Wit Dąbal, polski operator filmowy
    Wojciech Saletra, polski nauczyciel, polityk, poseł na Sejm RP
1956 – Jan Olesiński, polski pięcioboista nowoczesny
1958 – Mariusz Piasecki, polski szermierz, trener
1960:
    Jacek Flis, polski szachista
    Etel Szyc, polska aktorka pochodzenia żydowskiego
1964:
    Hanna Chojnacka, polska aktorka
    Jarosław Siemienowicz, polski wokalista, kompozytor, autor tekstów
1967 – Krystyna Zgierska, polska lekkoatletka, oszczepniczka
1969 – Ericléia Bodziak, brazylijska siatkarka pochodzenia polskiego
1970 – Klaudiusz Ševković, polski prezenter telewizyjny, aktor
1972:
    Robert Amirian, polski piosenkarz, kompozytor, autor tekstów, producent muzyczny pochodzenia ormiańskiego
    Halina Pitoń, polska biathlonistka
    Sybilla Rostek, polska aktorka
1973 – Andrzej Rżany, polski bokser
1974 – Ewa Wieleżyńska, polska tłumaczka
1975:
    Paweł Midloch, polski kajakarz, kanadyjkarz
    Piotr Midloch, polski kajakarz, kanadyjkarz
1976 – Anna Głowacka, polska lekkoatletka, sprinterka
1978 – Robert Ziębiński, polski dziennikarz, pisarz
1980:
    Krzysztof Gajtkowski, polski piłkarz
    Robert Kolendowicz, polski piłkarz
    Dorota Szelągowska, polska dziennikarka, scenarzystka, pisarka, projektantka wnętrz
1981 – Paweł Wolak, polsko-amerykański bokser
1985:
    Anna Kaczmar, polska siatkarka
    Marcin Mroziński, polski aktor, piosenkarz
    Matt Pokora, francuski piosenkarz, tancerz, kompozytor pochodzenia polskiego
1989:
    Filip Pławiak, polski aktor
    Vixen, polski raper, wokalista, producent muzyczny
1993 – Jakub Karolak, polski koszykarz
1996 – Jan Firlej, polski siatkarz

Zmarli 26 września:

1751 – Jan Boży Krasicki, polski ziemianin, polityk (ur. 1704)
1812 – Franciszek Młocki, polski szlachcic, wojskowy, polityk (ur. ok. 1730)
1863 – Władysław Orłowski, polski major, uczestnik powstania styczniowego (ur. ?)
1884 – Antonina Działowska, polska pisiadaczka ziemska, mecenas nauki (ur. 1841)
1921 – Edward Leszczyński, polski poeta, krytyk literacki (ur. 1880)
1934 – Antoni Różański, polski aktor (ur. 1860)
1937 – Zbigniew Kompielski, polski porucznik (ur. 1903)
1939:
    Paweł Budzik, polski major kawalerii (ur. 1892)
    Kazimierz Galiński, polski podpułkownik piechoty (ur. 1894)
    Michalina Łaska, polska aktorka, tancerka (ur. 1868)
    Franciszek Maklakiewicz, polski kompozytor (ur. 1915)
    Marian Palewicz, polski śpiewak, aktor (ur. 1881)
    Przemysław Warmiński, polski tenisista, hokeista (ur. 1908)
1943 – Zygmunt Brynk, polski kontradmirał (ur. 1872)
1944:
    Seweryn Barbag, polski kompozytor, muzykolog, kompozytor (ur. 1891)
    Ewa Matuszewska, polska sanitariuszka, żołnierz AK (ur. 1919)
    Wacław Ponikowski, polski ekonomista (ur. 1884)
    Zbigniew Roguski, polski podporucznik, żołnierz AK (ur. 1919)
1950 – Alfred Smoczyk, polski żużlowiec (ur. 1928)
1952 – Zygmunt Izdebski, polski kapitan, uczestnik podziemia antykomunistycznego (ur. 1925)
1958 – Kazimierz Nitsch, polski językoznawca, slawista, ostatni przed likwidacją prezes Polskiej Akademii Umiejętności (ur. 1874)
1967 – Czesław Znamierowski, polski filozof, etyk, prawnik (ur. 1888)
1968 – Władysław Kędra, polski pianista, pedagog (ur. 1918)
1970 – Marian Koczwara, polski botanik (ur. 1893)
1972 – Marek Czerny, polski żużlowiec (ur. 1951)
1978 – Jan Parandowski, polski prozaik, eseista, tłumacz, znawca kultury starożytnej Grecji i Rzymu (ur. 1895)
1980 – Roman Nowak, polski polityk, członek Rady Państwa (ur. 1900)
1983 – Aleksander Rymkiewicz, polski poeta (ur. 1913)
1987 – Zbigniew Kawiecki, polski aktor (ur. 1935)
1988 – Janina Warnecka, polska aktorka (ur. 1907)
1991:
    Jerzy Afanasjew, polski poeta, satyryk, reżyser filmowy i teatralny (ur. 1932)
    Marta Aluchna-Emelianow, polska pisarka (ur. 1906)
1997 – Zdzisław Borowiec, polski postulant franciszkański (ur. 1975)
1998 – Roman Reinfuss, polski etnograf (ur. 1910)
1999:
    Zdzisław Drewniowski, polski polityk, poseł na Sejm PRL (ur. 1929)
    Wojciech Niederliński, polski działacz harcerski i turystyczny na Górnym Śląsku (ur. 1908)
2000 – Aleksandra Hubert, polska architekt (ur. 1923)
2005:
    Dorota Lampart, polska malarka ludowa, pustelnica (ur. 1906)
    Jadwiga Szyszko, polska trenerka lekkoatletki, pedagog (ur. 1946)
2006 – Andrzej Siciński, polski socjolog, polityk, minister kultury i sztuki (ur. 1924)
2007 – Augustyn Chadam, polski duchowny katolicki, bernardyn (ur. 1916)
2008 – Jan Mazur, polski duchowny katolicki, biskup siedlecki (ur. 1920)
2009:
    Zygmunt Chychła, polski bokser; w 1952 r. na igrzyskach w Helsinkach zdobył dla Polski pierwszy po II wojnie światowej złoty medal olimpijski; dwukrotny mistrz Europy (ur. 1926)
    Antoni Piwowarczyk, polski generał brygady (ur. 1910)
2010 – Wiesława Czapińska, polska krytyk filmowa, scenarzystka, historyk filmu, dziennikarka (ur. 1932)
2011 – Tadeusz Nowacki, polski pedagog (ur. 1913)
2012 – Edward Jaworski, polski podpułkownik pilot (ur. 1920)
2013 – Ferdynand Jarocha, polski rzeźbiarz (ur. 1922)
2014 – Marek Gedl, polski archeolog (ur. 1934)
2015 – Tadeusz Poklewski-Koziełł, polski archeolog (ur. 1932)
2016 – Henryk Mąka, polski pisarz, reportażysta, publicysta (ur. 1930)
2017 – Maria Bartczak, polska dziennikarka (ur. 1961)
2018 – Henryk Misiak, polski piłkarz (ur. 1928)
2019 – Bolesław Gleichgewicht, polski matematyk (ur. 1919)