<<< POWRÓT

Poranna kawa z historią.

Wydarzyło się w Polsce 3 czerwca:

1460 – Wojna trzynastoletnia: papież Pius II ekskomunikował walczące z zakonem krzyżackim stany pruskie oraz ich sprzymierzeńców, czyli króla Polski Kazimierza IV Jagiellończyka i jego poddanych.
1524 – Mikołaj Kopernik napisał we Fromborku tak zwany „List przeciwko Wernerowi”. Astronom skrytykował w nim teorie norymberskiego matematyka Johannesa Wernera dotyczące ruchu gwiazd.
1527 – Pożar strawił niemal doszczętnie zabudowę Lwowa.
1652 – Powstanie Chmielnickiego: początek dwudniowego mordu na ok. 3500 polskich jeńcach pojmanych po bitwie pod Batohem.
1726 – Założono Wyższe Seminarium Duchowne w Kielcach.
1807 – IV koalicja antyfrancuska: kapitulacja Twierdzy Nysa przed wojskami napoleońskimi.
1837 – W Berdyczowie założono Związek Ludu Polskiego.
1863 – Powstanie styczniowe:
W Wilnie został rozstrzelany ks. Stanisław Iszora, pierwsza ofiara terroru nowego generał-gubernatora Michaiła Murawjowa.
Zwycięstwo wojsk rosyjskich w bitwie pod Nagoszewem.
1915 – I wojna światowa: zakończyło się trzecie oblężenie Twierdzy Przemyśl. Do miasta weszły wojska bawarskie i austro-węgierska 4. dywizja kawalerii. Wycofujący się Rosjanie wysadzili mosty na Sanie.
1916 – Rozpoczął się strajk górników w Zagłębiu Dąbrowskim.
1918 – W Wersalu pod Paryżem premierzy Francji, Wielkiej Brytanii i Włoch złożyli deklarację, że powstanie państwa polskiego jest warunkiem trwałego pokoju w Europie. Deklaracja przewidywała utworzenie „zjednoczonego i niepodległego państwa polskiego z wolnym dostępem do morza”.
1925 – Po raz pierwszy do niepodległej Polski przyjechała Maria Skłodowska-Curie.
1929 – początek wielodniowych zamieszek na tle antysemickim i antyrządowym we Lwowie.
1932 – Dokonano oblotu samolotu RWD-6.
1939 – Otwarto Tor wyścigów konnych Służewiec w Warszawie.
1942 – Niemcy zlikwidowali getto żydowskie w Przemyślu.
1943 – W wyniku niemieckiej pacyfikacji wsi Strużki koło Staszowa w województwie świętokrzyskim zginęły co najmniej 74 osoby.
1945 – W nocy z 3 na 4 czerwca uzbrojona grupa żołnierzy podziemia niepodległościowego, zaatakowała Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Mławie uwalniając 40 więźniów, głównie żołnierzy AK, NSZ i BCh.
1947 – Powstał Polski Instytut Spraw Międzynarodowych.
1961 – Dokonano oblotu szybowca SZD-21 Kobuz.
1972 – W katastrofie kolejowej pod Bydgoszczą zginęło 12 osób, a 26 zostało rannych.
1979 – Dokonano oblotu śmigłowca PZL Kania.
1982 – Stan wojenny: W niewyjaśnionych okolicznościach nad Wisłą zaginął 17-letni Emil Barchański, uczeń LO im. Mikołaja Reja w Warszawie; dwa dni później jego ciało wyłowiono z rzeki; Barchański uczestniczył w działalności opozycyjnej, zatrzymany w marcu 1982 r. przez SB był maltretowany i zmuszany do składania fałszywych zeznań, które odwołał przed sądem, informując jednocześnie o metodach stosowanych wobec niego w śledztwie.
1992 – Otwarto Most Dmowskiego nad Odrą Południową we Wrocławiu.
1997 – Odbył się II zjazd gnieźnieński.
1998 – Sieć komórkowa Plus uruchomiła usługę Simplus.
2004 – W Bełżcu odsłonięto nowe założenie pomnikowe upamiętniające ofiary niemieckiego obozu zagłady.
2005 – Papież Benedykt XVI mianował Stanisława Dziwisza arcybiskupem metropolitą krakowskim.
2008 – Strajk pracowników Poczty Polskiej.

Urodzili się 3 czerwca:

1779 – Jan Stanisław Kutowski, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy chełmiński (zm. 1848)
1786 – Konstanty Tyzenhauz, polski hrabia, ziemianin, ornitolog, malarz (zm. 1853)
1793 – Antoni Malczewski, polski poeta, prozaik, podróżnik, autor „Marii”, pierwszej powieści poetyckiej w literaturze polskiej (zm. 1826)
1800 – Gustaw Potworowski, wielkopolski działacz polityczny i gospodarczy (zm. 1860)
1813 – Alfred Bentkowski, polski duchowny katolicki, lekarz (zm. 1850)
1815 – Antoni Woykowski, polski wydawca, publicysta, muzyk (zm. 1850)
1841 – Witold Rogoyski, polski ziemianin, polityk (zm. 1916)
1854 – Wacław Leon Makowski, polski księgarz, działacz społeczny, radny miasta Wilna (zm. 1929)
1879 – Chaim Lajb Poznański, polski nauczyciel, działacz oświatowy, polityczny i społeczny pochodzenia żydowskiego (zm. 1940)
1881 – Juliusz Rómmel, generał Wojska Polskiego, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej 1920 r., w czasie kampanii polskiej w 1939 r. dowódca Armii „Łódź”, a następnie Armii „Warszawa”; w okresie wojny w niewoli niemieckiej (zm. 1967)
1884 – Remigiusz Kwiatkowski, polski podpułkownik, poeta, tłumacz, dziennikarz (zm. 1961)
1888 – Władysław Stoma, polski aktor (zm. 1968)
1890 – Tadeusz Furgalski, polski major (zm. 1916)
1893 – Władysław Ciepielowski, polski podpułkownik piechoty (zm. 1940)
1898 – Stanisław Szwalbe, polski ekonomista, spółdzielca, polityk, poseł do KRN wicemarszałek Sejmu Ustawodawczego i członek Rady Państwa (zm. 1996)
1899 – Józef Michał Białły, polski major artylerii (zm. 1939)
1904:
    Jadwiga Honowska, polska taterniczka (zm. 1928)
    Władysław Wicha, polski polityk, minister spraw wewnętrznych (zm. 1984)
1913 – Janisław Sipiński, polski bokser, trener (zm. 1994)
1916 – André Wogenscky, francuski architekt pochodzenia polskiego (zm. 2004)
1920 – Tadeusz Chróścielewski, polski pisarz, tłumacz (zm. 2005)
1921 – Henryk Antczak, polski siatkarz (zm. 1985)
1922 – Wiesław Michnikowski, polski aktor filmowy i teatralny, znany m.in. z Kabaretu Starszych Panów, jako wykonawca kabaretowych piosenek, m.in. „Wesołe jest życie staruszka”, „Jeżeli kochać” czy „Addio pomidory”, odtwórca pamiętnej roli Jej Ekscelencji w „Seksmisji” Juliusza Machulskiego; wystąpił również w filmach „Gangsterzy i filantropi”, „Upał”, „Hydrozagadka”, a także w serialu „Jan Serce”. (zm. 2017)
1923 – Zenon Brzewski, polski skrzypek, pedagog (zm. 1993)
1924 – Wilhelm Gaj-Piotrowski, polski duchowny katolicki, historyk, etnograf, regionalista (zm. 2017)
1925 – Bronisław Chromy, polski rzeźbiarz, medalier, malarz i rysownik (zm. 2017)
1926:
    Wiesław Domasłowski, polski konserwator zabytków
    Aleksandra Korewa, polska reżyserka radiowa, teatralna, telewizyjna i filmowa (zm. 2014)
    Zbigniew Zaremba, polski aktor (zm. 2009)
1927 – Jerzy Kwiatkowski, polski filolog, poeta, uczestnik powstania warszawskiego (zm. 1986)
1929 – Konstanty Lewkowicz, polski kierownik produkcji filmowej, producent filmowy (zm. 2017)
1930:
    Jan Mieloch, polski polityk, poseł na Sejm PRL (zm. 2018)
    Stanisław Szelichowski, polski dziennikarz i działacz motoryzacyjny (zm. 2017)
1932 – Jerzy Siewierski, polski pisarz (zm. 2000)
1934 – Zbigniew Słupski, polski sinolog
1935 – Andrzej Garlicki, polski historyk, publicysta, profesor Uniwersytetu Warszawskiego; znawca dziejów II Rzeczypospolitej, autor książek „U źródeł obozu belwederskiego”, „Przewrót majowy”, „Od maja do Brześcia”, „Od Brześcia do maja”, „Józef Piłsudski 1867–1935”, „Piękne lata trzydzieste” (zm. 2013)
1937:
    Bogusław Fornalczyk, polski kolarz szosowy
    Leszek Hołdanowicz, polski grafik, plakacista (zm. 2020)
    Zdzisław Oleszek, polski koszykarz, trener, działacz sportowy (zm. 2016)
    Jan Trukan, polski generał dywizji (zm. 2010)
1938 – Waldemar Mazurkiewicz, polski dyplomata, funkcjonariusz służb specjalnych PRL
1939:
    Krzysztof Cena, polski fizyk i przyrodnik
    Ireneusz Strzałkowski, polski fizyk (zm. 2006)
1941:
    Genady Iskhakov, polski aktor, piosenkarz, śpiewak operowy
    Janusz Muniak, polski saksofonista jazzowy, kompozytor, aranżer (zm. 2016)
1942:
    Marek Koterski, polski reżyser i scenarzysta filmowy i teatralny, aktor i dramatopisarz. Twórca takich filmów jak „Nic śmiesznego”, „Dzień świra”, „Wszyscy jesteśmy Chrystusami”
    Jan Majewski, polski duchowny katolicki, prawnik, polityk, poseł na Sejm RP (zm. 2017)
1944:
    Zbigniew Grochal, polski aktor, pedagog
    Henryk Szordykowski, polski lekkoatleta, średniodystansowiec
1945 – Czesław Porębski, polski filozof
1946:
    Wojciech Kazimierz Gutowski, polski krytyk i historyk literatury
    Antoni Jaszczak, polski ekonomista, polityk, minister budownictwa (zm. 2008)
1948 – Henryk Alber, polski gitarzysta, kompozytor, aranżer, pedagog (zm. 2008)
1950:
    Wojciech Jarząbek, polski architekt
    Agata Miklaszewska, polska pisarka, poetka
1951:
    Zbigniew Marek Hass, polski aktor, reżyser teatralny, polityk
    Jerzy Jezierski, polski matematyk
1952 – Wojciech Fałkowski, polski historyk, urzędnik państwowy, podsekretarz stanu w MON
1953 – Krzysztof Jaroszyński, polski satyryk, artysta kabaretowy, scenarzysta i reżyser telewizyjny
1954:
    Jolanta Danielak, polska polityk, senator RP
    Janusz Kondrat, polski szablista
    Maria Kurowska, polska samorządowiec, wicemarszałek województwa podkarpackiego
1955:
    Jolanta Kwaśniewska, polska była pierwsza dama
    Władysław Stefanowicz, polski żeglarz lodowy
1956 – Edward Sielicki, polski kompozytor, pedagog
1958 – Marek Maćkowiak, polski szachista (zm. 2018)
1959:
    Tadeusz Krawczyk, polski kolarz szosowy
    Jan Serkies, polski samorządowiec, burmistrz Chojnowa
1960:
    Leszek Bandach, polski florecista, psycholog
    Leszek Kawski, polski samorządowiec, polityk, burmistrz Wąbrzeźna
    Dariusz Oko, polski duchowny katolicki, teolog, filozof, publicysta, wykładowca uniwersytecki
1961:
    Magdalena Jaworska, polska dziennikarka, zwyciężczyni konkursu Miss Polonia (zm. 1994)
    Marta Szmigielska, polska aktorka (zm. 2010)
1964 – Jan Gruba, polski karateka
1965 – Tomasz Ziembiński, polski koszykarz, trener
1966:
    Tomasz Mruczkowski, polski wioślarz
    Małgorzata Olejnik, polska sportsmenka paraolimpijska, polityk, poseł na Sejm RP
    Rafał Sonik, polski przedsiębiorca, rajdowiec
1967 – Elżbieta Kościelna, polska siatkarka
1968:
    Joachim Halupczok, polski kolarz szosowy, mistrz świata w wyścigu indywidualnym amatorów (1989), srebrny medalista olimpijski w wyścigu drużynowym na igrzyskach w Seulu; zmarł w 1994 r. (zm. 1994)
    Dariusz Suska, polski poeta
1969:
    Adam Burzyński, polski gitarzysta rockowy
    Andrzej Kępiński, polski aktor
1972 – Łukasz Szumowski, polski lekarz, polityk, minister zdrowia
1973:
    Sebastian Domagała, polski aktor
    Tomasz Fornalik, polski piłkarz, trener
    Łukasz Kamiński, polski historyk specjalizujący się w najnowszej historii Polski. W latach 2009-2011 dyrektor Biura Edukacji Publicznej IPN, w latach 2011-2016 prezes Instytutu Pamięci Narodowej. Od 2017 r. szef Platformy Europejskiej Pamięci i Sumienia
1976:
    Anna Dąb, polska piłkarka
    Sambor Dudziński, polski aktor, wokalista, muzyk, kompozytor
    Krzysztof Olewnik, polski przedsiębiorca (zm. 2003)
1977:
    Piotr Bajus, polski muzyk, kompozytor, wokalista, autor tekstów
    Mariusz Rumak, polski piłkarz, trener
    Donat Szyller, polski dziennikarz, pisarz
1978:
    Bartek Biedrzycki, polski scenarzysta i wydawca komiksów
    Bartosz Borowski, polski kierowca, działacz gorzowskiej Rodziny Katyńskiej (zm. 2010)
1981:
    Katarzyna Ankudowicz, polska aktorka
    Krystian Jarubas, polski, samorządowiec, polityk, poseł na Sejm RP
    Jacek Wolszczak, polski aktor
1985:
    Łukasz Piszczek, polski piłkarz, reprezentant Polski; od 2010 r. zawodnik Borussi Dortmund, z którą dwukrotnie zdobył mistrzostwo Niemiec; w 2013 r. wystąpił na Wembley w finale Ligi Mistrzów, w którym Borussia przegrała 1:2 z Bayernem Monachium
    Sylwia Wojcieska, polska siatkarka
1987 – Marek Wasiluk, polski piłkarz
1988 – Michał Żurek, polski siatkarz
1989 – Tomasz Śnieg, polski koszykarz
1990 – Sławomir Musielak, polski żużlowiec
1991 – Łukasz Teodorczyk, polski piłkarz
1993:
    Michał Bartusik, polski judoka
    Sabrina Gonzalez Pasterski, amerykańska fizyk teoretyczna pochodzenia polsko-kubańskiego
1994 – Roger Karwiński, polski aktor
1996 – Malwina Smarzek, polska siatkarka
1998 – Grzegorz Radzieńciak, polski hokeista
2004 – Mateusz Pawłowski, polski aktor dziecięcy

Zmarli 3 czerwca:

1601 – Maciej Menius, polski matematyk, astronom, kalendariograf, bibliotekarz, mierniczy pochodzenia niemieckiego (ur. 1544)
1605 – Jan Zamoyski, polski magnat, kanclerz wielki koronny, hetman wielki koronny (ur. 1542)
1652:
    Zygmunt Przyjemski, polski generał artylerii, pisarz polny koronny (ur. ?)
    Marek Sobieski, polski magnat, rotmistrz (ur. 1628)
1664 – Jan Fryderyk Sapieha, polski szlachcic, wojskowy, polityk (ur. 1618)
1855 – Krzysztof Celestyn Mrongowiusz, polski duchowny ewangelicki, pisarz, filozof, leksykograf, tłumacz, obrońca polskości na Warmii i Mazurach, autor podręczników do nauki języka polskiego (ur. 1764)
1863 – Stanisław Iszora, polski duchowny katolicki (ur. 1838)
1866 – Andrzej Plichta, polski szlachcic, polityk (ur. 1797)
1878 – Franciszek Maksymilian Sobieszczański, polski historyk sztuki, wydawca źródeł, cenzor (ur. 1814)
1882 – Alejsander Tarnowski, polski tancerz (ur. 1821)
1890 – Oskar Kolberg, polski etnograf, folklorysta, kompozytor, autor przełomowej dla polskiej etnografii pracy „Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzęd, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce” (ur. 1814)
1902 – Adolf Dygasiński, polski pisarz, publicysta, pedagog; uczestnik Powstania Styczniowego (ur. 1839)
1904 – Daniel Filleborn, polski śpiewak operowy (tenor) (ur. 1841)
1905 – August Potocki, polski pionier sportu motorowego, birbant warszawski (ur. 1847)
1907 – Felicja Kaftal, polska dziennikarka pochodzenia żydowskiego (ur. 1844)
1916 – Adolf Schroeter, polski pastor, teolog pochodzenia niemieckiego (ur. 1857)
1919 – Ferdynand Feldman, polski aktor (ur. 1862)
1921 – Mikołaj Szczęsny Potocki, polsko-francuski arystokrata (ur. 1845)
1937 – Bernard Dembek, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy łomżyński (ur. 1878)
1941:
    Antoni Łyko, polski piłkarz (ur. 1907)
    Wiktor Wiechaczek, polski górnik, działacz niepodległościowy (ur. 1879)
1945 – Wikientij Wieriesajew, rosyjski lekarz, pisarz, krytyk literacki pochodzenia polskiego (ur. 1867)
1956 – Marian Foerster, polski lekarz, kapitan, działacz społeczny i polityczny (ur. 1874)
1958 – Józef Marek, polski inżynier, działacz gospodarczy, sadownik, polityk, poseł na Sejm PRL (ur. 1900)
1961 – Władysław Folkierski, polski historyk literatury francuskiej, polityk, minister prac kongresowych oraz wyznań religijnych i oświecenia publicznego (ur. 1890)
1962 – Walery Jastrzębiec-Rudnicki, polski autor tekstów piosenek, konferansjer, dyrektor teatrów (ur. 1888)
1964 – Janusz Supniewski, polski lekarz, farmakolog, chemik (ur. 1899)
1979:
    Tadeusz Kubiak, polski poeta, satyryk (ur. 1924)
    Roman Suszko, polski logik (ur. 1919)
1980 – Wacław Wagner, polski dziennikarz, poeta (ur. 1905)
1982 – Emil Barchański, polski uczeń (ur. 1965)
1984 – Wacław Dybowski, polski operator filmowy (ur. 1929)
1985 – Wawrzyniec Staliński, polski piłkarz (ur. 1899)
1986 – Franciszek Leszek Klima, polski geograf, nauczyciel, autor podręczników (ur. 1904)
1996 – Włodzimierz Kołos, polski fizyk, chemik (ur. 1928)
1998 – Jan Erlich, polski piłkarz (ur. 1947)
2001 – Wanda Stęślicka, polska antropolog (ur. 1907)
2003 – Antoni Marianowicz, polski poeta, prozaik, dramaturg, satyryk, tłumacz (ur. 1924)
2007 – Adam Bilikiewicz, polski psychiatra (ur. 1933)
2008:
    Tadeusz Kotz, polski pułkownik pilot; w czasie II wojny światowej m.in. dowódca Dywizjonu 303 (1943–1944). (ur. 1913)
    Piotr Skórzyński, polski publicysta, poeta, eseista (ur. 1952)
2009 – Andrzej Chruszczyński, polski literaturoznawca, krytyk literacki (ur. 1935)
2013:
    Józef Czyrek, polski polityk, dyplomata, minister spraw zagranicznych (ur. 1928)
    Henryk Dusza, polski piłkarz (ur. 1954)
    Emil Nikodemowicz, polski hokeista, trener (ur. 1929)
2014 – Adam Urbanek, polski biolog, paleontolog (ur. 1928)
2015:
    Leszek Hensler, polski hokeista na trawie (ur. 1956)
    Romuald Poleszczuk, polski dyplomata (ur. 1923)
    Jacek Szymczak, polski fotograf, reżyser, scenarzysta, producent i operator filmowy (ur. 1974)
    Zbigniew Ziomecki, polski rysownik, karykaturzysta (ur. 1930)
2016:
    Paweł Kowalski, polski piłkarz, trener (ur. 1937)
    Czesław Skoczylas, polski inżynier i konstruktor lotniczy (ur. 1929)
    Tadeusz Toczyński, polski ekonomista, urzędnik państwowy, prezes GUS (ur. 1949)
2017:
    Władysław Bułka, polski dziennikarz, związkowiec, polityk, poseł na Sejm i senator RP (ur. 1936)
    Jadwiga Dzikówna, polska śpiewaczka operowa (sopran) (ur. 1925)
    Józef Ścibor, polski duchowny katolicki, redemptorysta, teolog, muzykolog (ur. 1930)
2018:
    Robert Brylewski, polski wokalista, gitarzysta, kompozytor, autor tekstów, członek zespołów: Kryzys, Brygada Kryzys, Izrael i Armia (ur. 1961)
    Tadeusz Sobieszczak, polski żołnierz konspiracji niepodległościowej w czasie II wojny światowej oraz powojennego podziemia antykomunistycznego (ur. 1924)
2019:
    Jacek Fisiak, polski filolog angielski, pracownik naukowy, polityk, minister edukacji narodowej (ur. 1936)
    Stanisław Wróblewski, polski zapaśnik (ur. 1959)
    Wiesław Znyk, polski operator dźwięku (ur. 1946)