<<< POWRÓT

Poranna kawa z historią.

Wydarzyło się w Polsce 5 czerwca:

1257 – Książę Bolesław V Wstydliwy lokował Kraków na prawie magdeburskim.
1443 – Najsilniejsze historyczne trzęsienie ziemi na ziemiach polskich o sile ocenianej na powyżej 6 stopni w skali Richtera z epicentrum na północ od Wrocławia. Największe straty odnotowano w samym Wrocławiu, w Krakowie zawaliło się sklepienie kościoła św. Katarzyny Aleksandryjskiej i św. Małgorzaty.
1604 – Odbył się ingres prymasa Jana Tarnowskiego do katedry gnieźnieskiej.
1807 – IV koalicja antyfrancuska: rozpoczęła się bitwa pod Dobrym Miastem.
1875 – Założono Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie.
1894 – We Lwowie po raz pierwszy wystawiono Panoramę Racławicką autorstwa Jana Styki, Wojciecha Kossaka i innych.
1920 – Wojna polsko-bolszewicka: 1. Armia Konna Budionnego przełamała polski front pod Samhorodkiem.
1926 – W Zielonej Górze otwarto Stadion Miejski.
1927:
    Rozpoczęto budowę archikatedry Chrystusa Króla w Katowicach.
    W Warszawie rozpoczął się I Ogólnokrajowy Zlot Młodzieży Robotniczej i Dzień Sportu Robotniczego, zorganizowane przez Organizację Młodzieży Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego.
1930 – Dokonano oblotu samolotu Lublin R.XIII.
1942 – W dniach 3-5 czerwca Niemcy rozstrzelali od 6000 do 8000 Żydów z jednego (przeznaczonego dla Żydów „bezużytecznych”) z dwóch gett w Kowlu w dawnym województwie wołyńskim.
1943:
    W getcie w Trembowli w dawnym województwie tarnopolskim oddziały niemiecko-ukraińskie rozstrzelały ostatnich 350 pozostałych przy życiu Żydów.
    W kościele św. Aleksandra w Warszawie Gestapo aresztowało kilkudziesięciu żołnierzy Organizacji Specjalnych Akcji Bojowych AK zgromadzonych na ślubie kolegi.
1944:
    W nocy z 5 na 6 czerwca oddział AK Antoniego Hedy „Szarego” uwolnił ponad 60 osób z niemieckiego więzienia w Końskich.
    Niemiecka żandarmeria spacyfikowała Olszankę w gminie Czajki na Lubelszczyźnie, doszczętnie ją paląc i mordując ok. 100 mieszkańców.
1965 – Założono Politechnikę Świętokrzyską w Kielcach.
1968 – We Wrocławiu odsłonięto pomnik papieża Jana XXIII.
1975 – Założono Polski Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów.
1981 – Po 30 latach przyjechał do kraju Czesław Miłosz.
1992 – Waldemar Pawlak został desygnowany na urząd premiera RP.
1993 – Odbyło się uroczyste otwarcie miasta Borne Sulinowo w powiecie szczecineckim, byłego garnizonu Armii Radzieckiej.
1994 – Założono Krajową Partię Emerytów i Rencistów.
1999 – Rozpoczęła się VII pielgrzymka Jana Pawła II do Polski.
2014 – Otwarto Ogród Sprawiedliwych w Warszawie

Urodzili się 5 czerwca:

1666 – Burchard Suhm, saski i polski dyplomata (zm. 1720)
1825 – Felicjan Faleński, polski poeta (zm. 1910)
1829 – Leon Szubert, polski rzeźbiarz (zm. 1859)
1862 – Zdzisław Tarnowski, polski ziemianin, przemysłowiec, działacz gospodarczy i kulturalny (zm. 1937)
1865 – Felicjan Szopski, polski kompozytor, krytyk, pedagog muzyczny (zm. 1939)
1870 – Zygmunt Łoziński, polski duchowny katolicki, biskup miński i piński, Czcigodny Sługa Boży (zm. 1932)
1880 – Edward Leszczyński, polski poeta, krytyk literacki (zm. 1921)
1882 – Tadeusz Karyłowski, polski jezuita, poeta, tłumacz (zm. 1945)
1884 – Antoni Władysław Idźkowski, polski nauczyciel, kupiec, krajoznawca (zm. 1975)
1886 – Tadeusz Ziółkowski, polski kapitan zeglugi wielkiej (zm. 1940)
1891 – Helena Sparrow, polska bakteriolog, mikrobiolog (zm. 1970)
1893 – Wacław Piekarski, polski generał brygady (zm. 1979)
1894:
    Jan Lipski, polski major, polityk, dyplomata (zm. 1958)
    Aleksander Rafałowski, polski malarz, scenograf (zm. 1981)
1897 – Tadeusz Gąsiewicz, polski malarz (zm. 1967)
1907 – Antoni Dunin, polski porucznik (zm. 1939)
1910:
    Elżbieta Łabuńska, polska aktorka (zm. 1991)
    Zofia Nakoneczna, polska aktorka (zm. 1976)
1911 – Melania Fogelbaum, polska poetka, malarka, rzeźbiarka pochodzenia żydowskiego (zm. 1944)
1912:
    Wojciech Dzieduszycki, polski aktor, śpiewak, dyrygent, dziennikarz, autor tekstów kabaretowych, działacz kulturalny (zm. 2008)
    Stefan Krakowski, polski historyk, mediewista (zm. 1999)
1914 – Jan Zawartka, polski chirurg (zm. 1976)
1918 – Zygmunt Nieciecki, polski artysta grafik, modelarz znaków wodnych (zm. 2008)
1919:
    Jerzy Łanowski, polski filolog klasyczny (zm. 2000)
    Kazimierz Wünsche, polski kapitan pilot (zm. 1980)
1920:
    Marian Leon Bielicki, polski prozaik, eseista, dziennikarz, tłumacz (zm. 1972)
    Jan Mazur, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy lubelski, biskup siedlecki (zm. 2008)
    Tadeusz Świcarz, polski hokeista, piłkarz (zm. 2002)
1922 – Henryk Guzek, polski aktor operetkowy (zm. 1988)
1924 – Antoni Fryszkowski, polski żołnierz Konspiracyjnego Wojska Polskiego i Narodowego Zjednoczenia Wojskowego (zm. 1948)
1928:
    Kazimierz Hoffman, polski poeta (zm. 2009)
    Karol Rakoczy, polski żołnierz NSZ (zm. 1950)
1930:
    Bohdan Paczowski, polski architekt, eseista, fotografik (zm. 2017)
    Andrzej Perepeczko, polski marynarz, oficer floty handlowej, pisarz, publicysta
1931:
    Zygmunt Apostoł, polski aktor, kompozytor, pianista (zm. 2018)
    Jerzy Prokopiuk, polski pisarz, tłumacz, filozof
    Włodzimierz Szwendrowski, polski żużlowiec (zm. 2013)
1932:
    Witold Dąbrowski, polski polityk, kierownik resortu budownictwa
    Aleksander Lipowski, polski operator filmowy (zm. 2014)
1936 – Stefan Śnieżko, polski prawnik, prokurator, polityk, senator RP
1939 – Grzegorz Królikiewicz, polski reżyser i scenarzysta filmowy, pedagog (zm. 2017)
1940 – Antoni Cybulski, polski muzealnik, działacz kulturalny (zm. 2016)
1941:
    Zygmunt Bogdziewicz, polski strzelec sportowy (zm. 2016)
    Barbara Brylska, polska aktorka, niezapomniana Kama z „Faraona” i Krzysia z „Pana Wołodyjowskiego”
1943 – Piotr Matywiecki, polski poeta, eseista, krytyk literacki
1948 – Ryszard Lenczewski, polski operator filmowy, pedagog
1949 – Hanna Konopka, polska historyk (zm. 2015)
1950:
    Jan Hnatowicz, polski kompozytor, aranżer, producent muzyczny, gitarzysta
    Wojciech Sadurski, polski prawnik, filozof, politolog, publicysta, komentator polityczny
1952 – Czesław Sobierajski, polski polityk, poseł na Sejm RP
1954:
    Ludwik Dorn, polski publicysta, polityk, działacz opozycji antykomunistycznej, wicepremier oraz minister spraw wewnętrznych i administracji w latach 2005–2007; marszałek Sejmu (2007); poseł w latach 1997–2015
    Cezary Morawski, polski aktor, pedagog, związany m.in. z warszawskimi teatrami Współczesnym i Powszechnym; zagrał w filmach „Akcja pod Arsenałem”, „Constans”, „Z dalekiego kraju”, „Dziecinne pytania”, a także w serialu „M jak miłość”; w latach 2016–2018 dyrektor Teatru Polskiego we Wrocławiu
1955:
    Piotr Bakal, polski poeta, kompozytor, piosenkarz, organizator koncertów i festiwali, tłumacz, dziennikarz
    Marian Oslislo, polski grafik
1956:
    Hiob (Pawłyszyn), ukraiński duchowny prawosławny, biskup tarnopolski i buczacki (zm. 2019)
    Grażyna Łacheta, polska lekkoatletka, skoczkini wzwyż
1957 – Rafał Habielski, polski historyk, prasoznawca
1959:
    Paweł Domański, polski matematyk (zm. 2016)
    Mirosław Graf, polski skoczek narciarski, trener, działacz sportowy, samorządowiec, burmistrz Szklarskiej Poręby
1960:
    Radosław Baran, polski samorządowiec, prezydent Będzina
    Sławomir Pietrzak, polski muzyk, kompozytor, wokalista, producent muzyczny, multiinstrumentalista, reżyser teledysków, fotograf, wydawca
1962:
    Jacek Inglot, polski pisarz science fiction
    Ignacy Jasionowski, polski samorządowiec, wicemarszałek województwa podlaskiego
    Wojciech Lepianka, polski scenarzysta filmowy
1965 – Juliusz Kruszankin, polski piłkarz, trener
1966 – Paweł Jurek, polski dramaturg, scenarzysta telewizyjny
1967:
    Jacek Bednarz, polski piłkarz, działacz piłkarski
    Leszek Dobrzyński, polski politolog, przedsiębiorca, polityk, poseł na Sejm RP
    Jacek Protasiewicz, polski polityk, poseł na Sejm RP, eurodeputowany
1969 – Artur Zasada, polski polityk, poseł na Sejm RP, eurodeputowany
1971:
    Arkadiusz Chęciński, polski samorządowiec, prezydent Sosnowca
    Jan Kozaczuk, polski aktor
1972:
    Bartłomiej Tomaszewski, polski koszykarz
    Paweł Kotla, polski dyrygent
1975 – Maciej Sobociński, polski reżyser teatralny i telewizyjny, scenograf
1976 – Marek Jerchewicz, polski basista, członek zespołów Luminous Flesh Giants i Chainsaw
1978 – Sylwia Najah, polska aktorka
1981 – Małgorzata Plebanek, polska siatkarka
1983:
    Dorota Jamróz, polska piłkarka
    Elżbieta Międzik, polska koszykarka
    Jarosław Szlachetka, polski polityk, samorządowiec, poseł na Sejm RP, burmistrz Myślenic
1987 – Joanna Wiatr, polska siatkarka plażowa
1990 – Alexandre Beccuau, francusko-polski rugbysta
1991 – Monika Mazur, polska aktorka, dziennikarka, osobowość telewizyjna
1992 – Łukasz Krupiński, polski pianista
1993 – Patryk Szymański, polski bokser
1994 – Mateusz Kornecki, polski piłkarz ręczny, bramkarz
1996 – Katarzyna Wiszniewska, polska judoczka
1997:
    Dominik Kossakowski, polski żużlowiec
    Olivia Różański, polska siatkarka
1998 – Rafał Komenda, polski koszykarz

Zmarli 5 czerwca:

1239 – Władysław Odonic, książę wielkopolski (ur. ok. 1190)
1838 – Andrzej Gregorowicz, polski porucznik kawalerii w powstaniu listopadowym, emigrant (ur. 1806)
1852 – Tomasz Napoleon Nidecki, polski kompozytor, dyrygent, pianista (ur. 1807)
1855 – Zygmunt Anczyc, polski aktor (ur. 1783)
1860 – Dominik Malukiewicz, polski polityk, prezydent Częstochowy i Łowicza (ur. 1782)
1863 – Julian Bieliński, polski generał brygady (ur. 1787)
1871 – Karol Królikowski, polski księgarz, drukarz, mistyk, uczestnik powstania listopadowego, emigrant, pisarz polityczny (ur. 1806)
1874 – Teodor Mycielski, polski hrabia, podporucznik (ur. 1804)
1894 – Marcelina Czartoryska, polska pianistka, działaczka społeczna, mecenas sztuki (ur. 1817)
1898 – Mateusz Rotwand, polski lekarz pochodzenia żydowskiego (ur. 1809)
1903 – Józef Moczutkowski, rosyjski lekarz pochodzenia polskiego (ur. 1845)
1905 – Małgorzata Szewczyk, polska serafitka, błogosławiona (ur. 1828)
1929 – Józef Michał Bazewicz, polski kartograf, publicysta (ur. 1867)
1931 – Jan Dąbski, polski działacz ludowy, dziennikarz, polityk, kierownik resortu spraw zagranicznych (ur. 1880)
1934 – Józef Alfred Strauch, polski księgarz, wydawca pochodzenia żydowskiego (ur. 1877)
1937 – Jan Kulza, polski kapitan obserwator (ur. 1898)
1938 – Walenty Dec, polski kompozytor, organista (ur. 1851)
1939 – Wacław Romuald Kochański, polski skrzypek, pedagog (ur. 1878)
1941 – Stefan Lubomirski, polski działacz sportowy (ur. 1862)
1942 – Stanisław Stączek, polski polityk (ur. 1864)
1943 – Wacław Bojarski, polski pisarz, publicysta, satyryk (ur. 1921)
1944:
    Józef Beck, legionista, członek POW, pułkownik Wojska Polskiego, minister spraw zagranicznych w latach 1932–1939, jeden z najbliższych współpracowników marszałka Józefa Piłsudskiego (ur. 1894)
    Zbigniew Kruszelnicki, polski żołnierz AK (ur. 1922)
1947:
    Karol Bohdanowicz, polski geolog (ur. 1864)
    Władysław Jaroszewicz, polski urzędnik państwowy (ur. 1887)
1949 – Emilia Malessa„Marcysia”, kapitan Armii Krajowej, w latach 1940–1945 kierowała wydziałem łączności zagranicznej Oddziału V KG ZWZ-AK; aresztowana przez władze komunistyczne i skazana w 1947 r. w procesie ZG Zrzeszenia WiN na 2 lata więzienia; ułaskawiona przez prezydenta Bolesława Bieruta (ur. 1909)
1950 – Mikołaj Osikowski, polski generał brygady (ur. 1873)
1952 – Jan Smotrycki, polski dziennikarz, poeta (ur. 1881)
1961 – Ludwik Fleck, polsko-izraelski mikrobiolog, filozof (ur. 1896)
1968 – Jerzy Gert, polski dyrygent, kompozytor (ur. 1908)
1972 – Tadeusz Rosner, polski inżynier, chemik (ur. 1899)
1976 – Bolesław Kuźmiński, polski kapitan, malarz, pedagog (ur. 1880)
1980:
    Marian Babirecki, polski inżynier, jeździec sportowy (ur. 1933)
    Jerzy Borysowicz, polski psychiatra, neurolog (ur. 1903)
1987 – Aleksander Szenajch, polski podporucznik, lekkoatleta, piłkarz, dziennikarz sportowy (ur. 1904)
1988 – Stanisław Benski, polski pisarz (ur. 1922)
1989 – Włodzimierz Oliwa, polski generał, polityk (ur. 1924)
2003:
    Julian Lewański, polski historyk literatury (ur. 1915)
    Leon Szwed, polski poeta, prozaik, autor literatury dziecięcej (ur. 1918)
2004:
    Krzysztof Kaśkos, polski porucznik (ur. 1974)
    Artur Żukowski, polski starszy chorąży (ur. 1972)
2005:
    George Isaak, polsko-niemiecko-australijski fizyk, astronom (ur. 1933)
    Leszek Soliński, polski malarz (ur. 1926)
2007 – Anna Strońska, polska reporterka, pisarka, publicystka (ur. 1931)
2008 – Józef Browarski, polski piłkarz (ur. 1931)
2009:
    Konstanty Cudny, polski inżynier budowy okrętów (ur. 1928)
    Stanisław Karolak, polski językoznawca, romanista, slawista (ur. 1931)
2010 – Władysław Markowski, polski koszykarz, trener (ur. 1927)
2012 – Józef Bakalarski, polski operator filmowy (ur. 1925)
2013:
    Stefan Cieślak, polski fotoreporter (ur. 1920)
    Stanisław Nagy, polski kardynał (ur. 1921)
2014 – Robert Kuwałek, polski historyk, pedagog (ur. 1966)
2015:
    Zbyszko Chojnicki, polski geograf (ur. 1928)
    Andrzej Nieuważny, polski historyk (ur. 1960)
2016 – Andrzej Szmajke, polski psycholog (ur. 1953)
2017:
    Jan Wojciech Gadomski, polski dziennikarz, publicysta (ur. 1926)
    Paweł Ziółkowski, polski sztangista (ur. 1973)
2018:
    Teodor Gocz, polski regionalista, działacz kulturalny (ur. 1929)
    Jadwiga Grabowska-Hawrylak, polska architekt (ur. 1920)
    Manfred Matuszewski, polski kolarz szosowy i przełajowy, trener (ur. 1941)
    Stanisław Moryto, polski kompozytor, organista (ur. 1947)
2019 – Jan Karwecki, polski piłkarz (ur. 1949)