Your cart
W koszyku nie ma jeszcze produktów
Wydarzyło się w Polsce 5 października:
1263 – Wrocławskie Nowe Miasto zostało lokowane na prawie magdeburskim.
1356 – Król Kazimierz III Wielki powołał Sąd Wyższy Prawa Niemieckiego i Sąd Sześciu Miast, który był ostateczną instancją odwoławczą przy królu. Były to sądy odwoławcze w sprawach dotyczących prawa magdeburskiego.
1377 – Bełz otrzymał prawa miejskie.
1580 – I wojna polsko-rosyjska: wojska polskie rozpoczęły oblężenie Zawołocza.
1637 – Flota polska na służbie króla Władysława IV Wazy rozpoczęła pobieranie cła wywozowego z Gdańska.
1672 – IV wojna polsko-turecka: rozpoczęła się bitwa pod Krasnobrodem.
1709 – W Toruniu spotkali się król August II Mocny i car Rosji Piotr I Wielki.
1716 – Porażka konfederatów tarnogrodzkich w bitwie pod Kowalewem z wojskami saskimi, podczas której doszło do ostatniej w historii szarży husarii.
1733 – We wsi Kamion pod Warszawą 3 tys. stronników saskich, pod osłoną rosyjskiego korpusu gen. Piotra Lacy’ego, ogłosiło królem Augusta III Sasa.
1767 – Rozpoczął obrady sejm repninowski.
1807 – W Księstwie Warszawskim utworzono rząd Stanisława Małachowskiego.
1816 – Na warszawskim Marymoncie utworzono Instytut Agronomiczny.
1827 – We wsi Fasty spadł meteoryt Białystok.
1831 – Wojsko polskie w liczbie 20 tys. ludzi wraz z ostatnim wodzem powstania listopadowego gen. Maciejem Rybińskim przekroczyło granicę pruską we wsi Jastrzębie pod Brodnicą i złożyło broń. Był to ostatni epizod powstania.
1868 – Sejm Krajowy Galicji uchwalił we Lwowie akt prawny dotyczący ochrony świstaka i kozicy w Tatrach.
1900 – Niemal całkowicie spłonęła wieś Siemkowice w powiecie pajęczańskim.
1910 – Ujawniono zbrodnię jasnogórskiego zakonnika Damazego Macocha.
1915 – Premiera filmu Żona w reżyserii Jana Pawłowskiego.
1924 – Ukazało się pierwsze wydanie czasopisma „Młody Lotnik”.
1925 – Oddano do użytku Stadion Miejski w Szczecinie.
1926 – Podczas oblotu samolotu JD-2 doszło do pęknięcia przewodu paliwowego i pożaru, w wyniku czego został ciężko poparzony pilot por. Kazimierz Kalina.
1933 – Premiera polsko-czechosłowackiej komedii filmowej Dwanaście krzeseł w reżyserii Michała Waszyńskiego i Maca Friča.
1938 – Z Eksperymentalnej Stacji Telewizyjnej w warszawskim wieżowcu Prudential wyemitowano pierwszy w Polsce program telewizyjny, który był oglądany na 4 odbiornikach.
1939 – Kampania wrześniowa:
Adolf Hitler odebrał w Warszawie defiladę Wehrmachtu.
Niemcy utworzyli pierwsze w okupowanej Polsce getto żydowskie w Piotrkowie Trybunalskim.
Pod Kockiem Samodzielna Grupa Operacyjna Polesie pod dowództwem gen. bryg. Franciszka Kleeberga stoczyła ostatnią bitwę z Niemcami, a następnie złożyła broń.
Rozstrzelano 38 obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku.
1943 – W Dzielnicy Policyjnej w Warszawie miał miejsce nieudany zamach żołnierzy oddziału „Agat” AK na konfidenta i funkcjonariusza Gestapo folksdojcza Alfreda Milkego.
1944 – 2. dzień po upadku powstania warszawskiego: ostatnie oddziały AK opuściły Warszawę po kapitulacji powstania.
1945 – Utworzono Enklawę Policką.
1949 – Polska uznała Chińską Republikę Ludową i nawiązała z nią stosunki dyplomatyczne.
1957 – W Warszawie zdławiono zamieszki wywołane zamknięciem czasopisma „Po prostu” (tzw. Warszawski Październik '57).
1960 – W rozegranym na Stadionie Wojska Polskiego (pierwszym przy sztucznym oświetleniu) meczu rewanżowym I rundy PEMK Legia Warszawa pokonała duński Aarhus GF 1:0. Do II rundy awansowali Duńczycy, którzy u siebie wygrali 3:0.
1964 – Melchior Wańkowicz został aresztowany pod zarzutem współpracy z Radiem Wolna Europa.
1965:
Oddano do użytku Miasteczko Studenckie Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie.
Oddano do użytku warszawskie Rondo ONZ.
1967 – Premiera 1. odcinka serialu Niewiarygodne przygody Marka Piegusa w reżyserii Mieczysława Waśkowskiego.
1968 – Jaskinia Raj została uznana za rezerwat przyrody.
1971 – Premiera komedii filmowej Kłopotliwy gość w reżyserii Jerzego Ziarnika.
1983 – Lech Wałęsa został uhonorowany Pokojową Nagrodą Nobla.
1986 – Na antenie TVP2 wyemitowano premierowe wydanie Magazynu Kryminalnego 997.
1987 – Premiera komedii filmowej Misja specjalna w reżyserii Janusza Rzeszewskiego.
1994 – Mieczysław Bareja został prezydentem Warszawy.
2000 – Na antenie TVP1 wyemitowano premierowy odcinek serialu Plebania.
2006 – W szpitalu w Siedlcach doszło do nagłego pogorszenia się stanu zdrowia u dwóch pacjentek po podaniu im zastrzyków z Corhydronem, co doprowadziło do wybuchu tzw. afery Corhydronu.
2007 – Decyzją ministra obrony narodowej Aleksandra Szczygło awansowano pośmiertnie 7842 polskich oficerów zamordowanych przez NKWD w 1940 roku.
Urodzili się 5 października:
1779 – Franciszek Żymirski, polski generał dywizji (zm. 1831)
1789 – Leon Przyłuski, polski duchowny katolicki, arcybiskup metropolita gnieźnieński i poznański, prymas Polski (zm. 1865)
1802 – Maurycy Gosławski, polski poeta, żołnierz Powstania Listopadowego, uczestnik konspiracyjnej wyprawy Józefa Zaliwskiego (zm. 1834)
1823 – Feliks Jaroński, polski pianista, kompozytor, pedagog (zm. 1895)
1840 – Józef Hussarzewski, polski ziemianin, podróżnik (zm. 1892)
1844 – Edward Korczyński, polski lekarz internista, polityk (zm. 1905)
1851 – Placyd Dziwiński, polski matematyk (zm. 1936)
1862 – Mieczysław Mańkowski, polski działacz socjalistyczny i niepodległościowy (zm. 1922)
1863 – Klara Zamenhof, polska esperantystka (zm. 1924)
1874 – Alfred Chłapowski, polski ziemianin, polityk, ekonomista, poseł do Reichstagu, minister rządu Wincentego Witosa, ambasador RP we Francji (zm. 1940)
1878 – Ryszard Ordyński, polski reżyser, scenarzysta filmowy (zm. 1953)
1890:
Orest Dżułyński, polski pułkownik dyplomowany piechoty, piłkarz, działacz piłkarski (zm. ?)
Franciszek Stróżyński, polski działacz socjalistyczny i związkowy (zm. 1936)
1891 – Stefan Walter, polski major piechoty (zm. 1920)
1894:
Tadeusz Gronowski, polski grafik, malarz, architekt wnętrz, plakacista (zm. 1990)
Wincenty Hyla, polski rolnik, działacz niepodległościowy i społeczny (zm. 1975)
1900:
Edmund Roszak, polski jezuita, Sługa Boży (zm. 1943)
Aleksander Tupalski, polski piłkarz, hokeista, działacz sportowy (zm. 1980)
1902 – Michał Kondracki, polski kompozytor (zm. 1984)
1904 – Franciszek Klon, polski pisarz (zm. 1983)
1905 – Stanisław Kamiński, polski tancerz, aktor, inspicjent (zm. 1980)
1907 – Alina Hulanicka, polska lekkoatletka, ginekolog-położnik (zm. 1989)
1908 – Bernard Czapliński, polski duchowny katolicki, biskup chełmiński (zm. 1980)
1909:
Zbigniew Koczanowicz, polski aktor, reżyser teatralny (zm. 1987)
Edward Osóbka-Morawski, polski polityk, przewodniczący PKWN, premier Rządu Tymczasowego (zm. 1997)
1910 – Bolesław Broda, polski farmaceuta, botanik, zielarz (zm. 2010)
1911 – Zbigniew Czeczot-Gawrak, polski filmoznawca, historyk, teoretyk filmu, publicysta (zm. 2009)
1912 – Zbigniew Przystasz, polski podporucznik rezerwy piechoty (zm. 1940)
1913:
Marian Woyna Orlewicz, polski kombinator norweski, trener, działacz sportowy (zm. 2011)
Stanisław Żaryn, polski architekt, konserwator zabytków, w czasie wojny żołnierz AK i NSZ, uczestnik Powstania Warszawskiego; po wojnie pracownik Biura Odbudowy Stolicy (zm. 1964)
1916:
Wiktor Kozak, polski generał (zm. 1995)
Czesław Poborski, polski geolog, nauczyciel akademicki (zm. 1964)
1918 – Witold Rodziński, polski sinolog, historyk, dyplomata (zm. 1997)
1921 – Wanda Kruszewska, polska aktorka (zm. 2013)
1922:
Brunon Bukowski, polski aktor (zm. 1997)
Jacek Busz, polski siatkarz, trener (zm. 1982)
Ziuta Hartman, polsko-żydowska działaczka konspiracyjna (zm. 2015)
1924:
Janina Błaszczak, polska oficer, ekonomistka (zm. 2010)
Andrzej Wolski, polski harcerz, żołnierz Szarych Szeregów, dowódca plutonu „Felek” w batalionie „Zośka”, uczestnik Powstania Warszawskiego, więziony przez władze PRL (zm. 2011)
1925 – Jan Gieryng, polski urzędnik, działacz krajoznawczy, przewodnik turystyczny (zm. 1974)
1926:
Marian Majkowski, polski pisarz kaszubski (zm. 2012)
Zbigniew Nowak, polski generał broni, polityk (zm. 2020)
1927:
Zbigniew Kuchowicz, polski historyk (zm. 1991)
Mieczysław Szymczak, polski językoznawca (zm. 1985)
1928:
Zbigniew Dyka, polski adwokat, polityk, poseł na Sejm RP, minister sprawiedliwości i prokurator generalny (zm. 2019)
Wojciech Wieczorek, polski dziennikarz, dyplomata (zm. 2012)
1929 – Maciej Borniński, polski aktor (zm. 1993)
1930:
Tytus Krawczyc, polski generał dywizji pilot, polityk, poseł na Sejm PRL (zm. 2020)
Roderyk Lange, polski etnolog, antropolog tańca, choreolog (zm. 2017)
1931:
Stefan Brzózka, polski szachista
Jan Wiktor Nowak, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy gnieźnieński, biskup siedlecki (zm. 2002)
1934 – Roman Pusiak, polski generał brygady
1935 – Jerzy Chmiel, polski duchowny katolicki, biblista (zm. 2016)
1941:
Helena Majdaniec, polska piosenkarka (zm. 2002)
Bogusław Polch, polski rysownik, autor komiksów (zm. 2020)
1943 – Andrzej Litwornia, polski historyk literatury, eseista (zm. 2006)
1944 – Andrzej Zieliński, polski muzyk, klawiszowiec, kompozytor, członek zespołu Skaldowie
1949:
Zygmunt Garłowski, polski piłkarz (zm. 2007)
Andrzej Tylec, polski perkusista (zm. 1990)
Marek Wilczyński, polski muzyk, kompozytor, muzykolog, producent muzyczny
1951 – Adam Ferency, polski aktor, reżyser teatralny, przez wiele lat związany z Teatrem na Woli i Teatrem Współczesnym w Warszawie, od 1994 r. w stołecznym Teatrze Dramatycznym; wystąpił m.in. w filmach „Przesłuchanie”, „Matka Królów”, „Pornografia”, „Jasminum”, „1920 Bitwa Warszawska” oraz serialu „Boża podszewka”
1952 – Tamara Sorbian, polska reżyserka, scenarzystka i producentka filmowa i dokumentalna, autorka filmów animowanych (zm. 2020)
1953 – Bożena Baranowska, polska aktorka, reżyserka
1954 – Ryszard Gajewski, polski himalaista, współautor wraz z Maciejem Berbeką pierwszego zimowego wejścia na ośmiotysięcznik Manaslu (12.01.1984)
1955:
Urszula Kowalska, polska aktorka
Michał Lorenc, polski kompozytor, twórca muzyki filmowej
1957:
Roman Jankowski, polski żużlowiec, trener
Miroslav Sikora, polsko-niemiecki hokeista
1958 – Jan Brzozowski, polski generał brygady
1959 – Edward Soński, polski fotograf
1960 – Elżbieta Krawczuk-Trylińska, polska lekkoatletka, skoczkini wzwyż (zm. 2017)
1961 – Piotr Morawiec, polski gitarzysta, członek zespołu Kult
1962:
Piotr Roman, polski samorządowiec, prezydent Bolesławca
Sylwia Wysocka, polska aktorka
1963:
Krzysztof Król, polski dziennikarz, informatyk, publicysta, polityk, poseł na Sejm RP
Marcin Kudełka, polski aktor
1967 – Wojciech Świtała, polski pianista
1971 – Angelika Broniewska, polska aktorka
1974:
Bartosz Marczuk, polski dziennikarz, urzędnik państwowy, podsekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
Robert Mateja, polski skoczek narciarski, pięciokrotny mistrz Polski, zwycięzca Pucharu Kontynentalnego w 2004 roku
1976 – Andrzej Banaszczak, polski hokeista, trener i działacz hokejowy
1977:
Paulina Hennig-Kloska, polska polityk, poseł na Sejm RP
Szymon Niemiec, polski polityk, dziennikarz, działacz społeczny
1978 – Sara Rubinstein-Korzonkowska, polska pisarka, dramatopisarka, malarka, reżyserka pochodzenia źydowskiego
1979 – Piotr Cugowski, polski myzyk, wokalista, członek zespołu Bracia
1981 – Agnieszka Wołoszyn, polska siatkarka
1983 – Wojciech Janus, polski basista, członek zespołu Blaze of Perdition (zm. 2013)
1984:
Krzysztof Mikołajczak, polski szpadzista
Wojciech Winnik, polski siatkarz
1986:
Paweł Leończyk, polski koszykarz
Edyta Nawrocka, polska piosenkarka, autorka tekstów, aktorka, tancerka, prezenterka telewizyjna
1987 – Natalia Rybarczyk, polska taekwondzistka
1989 – Katarzyna Woźniak, polska łyżwiarka szybka
1994 – Robert Tworogal, litewski gimnastyk pochodzenia polskiego
1998 – Oktawia Płomińska, polska piłkarka ręczna
2000 – Marcel Afeltowicz, polski koszykarz
Zmarli 5 października:
1512 – Zofia Jagiellonka, królewna polska, księżniczka litewska, margrabina na Ansbach i Bayreuth (ur. 1464)
1610 – Jan Eysymont, polski poeta, tłumacz (ur. 1577)
1763 – August III Sas, elektor Saksonii, król Polski (ur. 1696)
1816 – Michał Ostaszewski, polski szlachcic (ur. ok. 1735)
1830 – Józef Oleszkiewicz, polski malarz (ur. 1777)
1861 – Antoni Melchior Fijałkowski, polski duchowny katolicki, arcybiskup warszawski (ur. 1778)
1904 – Teodor Eichenwald, polski taternik (ur. ok. 1880)
1919 – Marcin Kopiec, polski działacz narodowy, pisarz, poeta ludowy (ur. 1843)
1921 – Aniela Borne, polska posiadaczka ziemska, nauczycielka, pamiętnikarka (ur. 1853)
1925 – Władysław Michał Zaleski, polski duchowny katolicki, łaciński patriarcha Antiochii, delegat apostolski na Indie, podróżnik, przyrodnik (ur. 1852)
1936:
Jan Budzianowski, polski major żandarmerii (ur. 1896)
Zygmunt Waliszewski, polski malarz, rysownik (ur. 1897)
1938:
Faustyna Kowalska, polska zakonnica, mistyczka, święta (ur. 1905)
Marian Zdziechowski, polski filozof, historyk idei (ur. 1861)
1939:
Alfons Flisykowski, polski pocztowiec, dowódca obrony Poczty Polskiej w Gdańsku (ur. 1902)
Jan Klimek, polski pocztowiec (ur. 1889)
Irena Nieżychowska, polska działaczka społeczna i narodowa (ur. 1896)
Antoni Potocki, polski pisarz, krytyk literacki (ur. 1867)
Jan Rzepka, polski pocztowiec (ur. 1899)
Marian Skrzypczak, polski duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (ur. 1909)
Ludwik Urstein, polski pianista pochodzenia żydowskiego (ur. 1871)
1940 – Wojciech Januszewicz, polski pilot myśliwski (ur. 1911)
1943 – Zygmunt Lorentz, polski historyk, działacz kulturalny (ur. 1894)
1958 – Janina Misiewicz, polska lekarka ftyzjatra (ur. 1893)
1961 – Konstanty Prus, polski pisarz, publicysta, działacz narodowy na Górnym Śląsku (ur. 1872)
1967 – Zygmunt Zaremba, działacz socjalistyczny, członek władz naczelnych PPS w latach 1919–1939; po wybuchu wojny współzałożyciel PPS-WRN; członek Rady Jedności Narodowej (1944); od 1946 r. na emigracji (ur. 1895)
1973:
Lidia Hornicka, polska aktorka, reżyserka filmowa (ur. 1923)
Tadeusz Morgenstern-Podjazd, polski kontradmirał (ur. 1895)
Mieczysław Stoor, polski aktor teatralny, filmowy i kabaretowy, znany m.in. z ról Hlawy w „Krzyżakach”, „Byka” w „Chudy i inni” oraz sturmführera Staedtke w „Stawce większej niż życie” (ur. 1929)
1975 – Jan Dąbrowski, polski architekt, konserwator (ur. 1888)
1979 – Zygmunt Hertz, polski pisarz, publicysta, współzałożyciel Instytutu Literackiego (ur. 1908)
1992 – Izydor Gąsienica-Łuszczek, polski narciarz (ur. 1912)
1995:
Jan Cieślik, polski generał (ur. 1924)
Mieczysław Pszon, polski dziennikarz (ur. 1915)
1996 – Antonina Kawecka, polska śpiewaczka operowa (sopran) (ur. 1923)
1998 – Gustaw Gottesman, polski dramaturg, dziennikarz, tłumacz pochodzenia żydowskiego (ur. 1918)
2001:
Barbara Bormann-Żółkiewska, polska reżyserka (ur. 1923)
Jan Lenica, polski grafik, twórca filmów animowanych, jeden z przedstawicieli polskiej szkoły plakatu (ur. 1928)
Monika Żeromska, polska pisarka, malarka, córka Stefana Żeromskiego (ur. 1913)
2004 – Bogusław Halikowski, polski pediatra, neurolog dziecięcy (ur. 1914)
2005:
Natan Gross, polski pisarz, dziennikarz, reżyser pochodzenia żydowskiego (ur. 1919)
Marian Kryszewski, polski fizykochemik (ur. 1925)
2007 – Władysław Kopaliński, polski leksykograf, tłumacz, wydawca, autor słowników (ur. 1907)
2009:
Mira Jaworczakowa, polska pisarka (ur. 1917)
Edward Leja, polski fizyk, wynalazca (ur. 1937)
2011 – Edward Warzecha, polski aktor (ur. 1937)
2012:
Stefan Leletko, polski sztangista (ur. 1953)
Władysław Lenkiewicz, polski inżynier, prozaik, poeta, narciarz (ur. 1916)
2013 – Eugeniusz Górski, polski filozof, historyk idei, hispanista (ur. 1947)
2014:
Anna Przybylska, polska aktorka, fotomodelka, znana m.in. z seriali „Złotopolscy”, „Daleko od noszy” i „Klub szalonych dziewic” oraz z filmów: „Sezon na leszcza”, „Sęp”, „Rh+”, „Kariera Nikosia Dyzmy” i „Superprodukcja”, „Dzień świra”, „Złoty środek” i „Bilet na Księżyc”. (ur. 1978)
Michał Waligórski, polski prawnik, nauczyciel akademicki (ur. 1944)
2015 – Włodzimierz Olszewski, polski prawnik, sędzia, adwokat (ur. 1941)
2017 – Zygmunt Łupina, polski historyk, nauczyciel, polityk, poseł na Sejm PRL (ur. 1929)
2018:
Janusz Ciesielski, polski szachista (ur. 1955)
Wiktor Jackiewicz, polski architekt (ur. 1932)
2019:
Józef Golla, polski piłkarz, trener (ur. 1943)
Jan Kulaszewicz, polski dyrygent, chórmistrz (ur. 1930)