
Wydarzyło się w Polsce 8 września:
1253 – W Asyżu papież Innocenty IV dokonał kanonizacji biskupa krakowskiego Stanisława.
1487 – Wojna polsko-turecka: zwycięstwo wojsk polskich w bitwie pod Kopystrzyniem.
1514 – Wojna litewsko-moskiewska: zwycięstwo wojsk polsko-litewskich w bitwie pod Orszą.
1655 – Potop szwedzki: wojska szwedzkie zajęły Warszawę.
1717 – Biskup chełmski Krzysztof Andrzej Jan Szembek koronował koronami papieskimi obraz Matki Boskiej Częstochowskiej.
1792 – W Warszawie odbyła się premiera dramatu mieszczańskiego Wojciecha Bogusławskiego Henryk VI na łowach.
1831 – Powstanie listopadowe: skapitulowała Warszawa.
1899 – Wmurowano kamień węgielny pod budowę gmachu głównego Politechniki Warszawskiej.
1900 – W Bielsku (obecnie Bielsko-Biała) odsłonięto pomnik Marcina Lutra.
1914 – I wojna światowa:
Koło Żółkwi odbyła się pierwsza w historii walka samolotów. Rosyjski pilot Piotr Niestierow staranował austriacki samolot rozpoznawczy, w wyniku czego samoloty rozbiły się, a Niestierow i dwóch lotników austriackich zginęli.
Rozpoczęła się niemiecko-rosyjska Bitwa nad jeziorami mazurskimi.
1927 – Publicysta i pisarz Tadeusz Dołęga-Mostowicz został ciężko pobity na ulicy przez sanacyjnych bojówkarzy, a następnie wywieziony na skraj lasu pod Warszawą i tam wrzucony nieprzytomny do glinianki. Życie uratował mu przypadkowy świadek.
1935 – Odbyły się wybory do Sejmu RP.
1938 – Premiera filmu Druga młodość w reżyserii Michała Waszyńskiego.
1939 – Kampania wrześniowa:
ciąg dalszy walki o most na Dunajcu w Biskupicach Radłowskich.
Niemcy spalili żywcem 60 Żydów w synagodze w Lipsku na Mazowszu.
Rozpoczęła się bitwa pod Iłżą.
Rozpoczęła się obrona Warszawy.
Stoczono bitwy pod Barakiem i pod Wolą Cyrusową.
We wsi Opatowiec na Kielecczyźnie Niemcy rozstrzelali 45 polskich jeńców.
Wojska niemieckie zajęły Łódź i Radom.
W procesie pierwszej grupy obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku skazano na śmierć 28 osób.
1944:
39. dzień powstania warszawskiego:
- ewakuacja 5 tys. cywilów z terenów ogarniętych walkami do zajmowanej przez Niemców części Śródmieścia;
- na Mokotowie sytuacja stabilna;
- pożary na Pradze.
W ramach akcji „Burza” na Czerwonym Bagnie została stoczona największa na Podlasiu bitwa partyzancka 9. Pułku Strzelców Konnych Armii Krajowej pod dowództwem rotmistrza Wiktora Konopki, w której zginęło około 110 partyzantów (w tym dowódca) i 1500 Niemców.
1945 – Otwarto Muzeum Lubuskie im. Jana Dekerta w Gorzowie Wielkopolskim.
1958 – W katastrofie balonu w Szatarpach koło Kościerzyny zginął dwukrotny zdobywca Pucharu Gordona Bennetta mjr Franciszek Hynek.
1968 – Ryszard Siwiec dokonał samospalenia podczas uroczystości dożynkowych na Stadionie Dziesięciolecia w Warszawie, protestując w ten sposób przeciwko inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację; zmarł po 4 dniach w wyniku odniesionych oparzeń.
1970 – Premiera filmu "Krajobraz po bitwie" w reżyserii Andrzeja Wajdy.
1972 – Sąd Wojewódzki w Opolu skazał Jerzego Kowalczyka na karę śmierci, a jego brata Ryszarda na 25 lat pozbawienia wolności za wysadzenie 7 października 1971 roku auli miejscowej Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
1977 – Na antenie TVP1 wyemitowano premierowe wydanie programu popularnonaukowego Sonda.
1981 – Z inicjatywy Henryka Sicińskiego, ostrowskiego delegata na I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność”, uchwalono Posłanie do ludzi pracy Europy Wschodniej.
1984 – Premiera filmu wojennego Umarłem, aby żyć w reżyserii Stanisława Jędryki.
1993 – 7 osób zginęło, a ponad 50 zostało rannych w katastrofie tramwaju w Poznaniu.
1997 – Premiera filmu "Historie miłosne" w reżyserii Jerzego Stuhra.
1999 – W rozegranym w Warszawie meczu eliminacyjnym do Mistrzostw Europy Polska zremisowała bezbramkowo z Anglią.
2000 – Premiera filmu "Życie jako śmiertelna choroba przenoszona drogą płciową" w reżyserii Krzysztofa Zanussiego.
2006:
Premiera filmu "Plac Zbawiciela" w reżyserii w reżyserii Krzysztofa Krauzego i Joanny Kos-Krauze.
Sejm RP przyjął ustawę o zmianie Konstytucji dopuszczającą ekstradycję obywatela polskiego.
2011 – W ramach polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej we Wrocławiu rozpoczął się Europejski Kongres Kultury.
Urodzili się 8 września:
1497 – (lub 1499) Stanisław Górski, polski duchowny katolicki, historyk, kolekcjoner (zm. 1572)
1718 – Jan Michał Dąbrowski, polski pułkownik (zm. 1779)
1737 – Adolf Kamieński, polski pijar, pedagog, tłumacz (zm. 1781)
1746 – Michał Dymitr Krajewski, polski pisarz (zm. 1817)
1753 – Mikołaj Hutten-Czapski, polski hrabia, generał (zm. 1833)
1775 – Michał Pełczyński, polski generał, topograf (zm. 1833)
1788 – Adrian Krzyżanowski, polski matematyk, historyk, tłumacz (zm. 1852)
1812 – Józef Warszewicz, polski podróżnik, botanik, ogrodnik (zm. 1866)
1833 – Adrian Głębocki, polski malarz, rysownik, litograf, pedagog (zm. 1905)
1842 – Antoni Zabielski, polski ziemianin, urzędnik, uczestnik powstania styczniowego (zm. 1916)
1844 – Tadeusz Pilat, polski prawnik, polityk (zm. 1923)
1855 – Michał Mankielewicz, polski jubiler (zm. 1911)
1857 – Stanisław Pruszyński, polski dowódca wojskowy, marszałek polny porucznik cesarskiej i królewskiej armii, generał dywizji WP (zm. 1929)
1858 – Edward Windakiewicz, polski inżynier-technolog górnictwa (zm. 1942)
1860 – Marian Gidlewski, polski lekarz, generał brygady (zm. 1925)
1862 – Józef Mikołaj Potocki, polski ziemianin, polityk (zm. 1922)
1866 – Kazimierz Szulc, polski fizyk, meteorolog (zm. 1938)
1873 – Michał Siedlecki, polski zoolog (zm. 1940)
1882 – Marian Grotowski, polski fizyk (zm. 1951)
1885 – Władysław Marian Zawadzki, polski ekonomista, polityk, minister skarbu (zm. 1939)
1890 – Felicjan Szczęsny Kowarski, polski malarz, rzeźbiarz, pedagog (zm. 1948)
1895 – Marian Jerzy Majewski, polski komandor (zm. 1953)
1896:
Marian Nunberg, polski entomolog (zm. 1986)
Stefan Truchim, polski historyk (zm. 1967)
1898 – Aleksander Rodziewicz, polski aktor, reżyser, dyrektor teatrów (zm. 1981)
1899:
Marian Jankowski, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy siedlecki (zm. 1962)
Jerzy Dąbrowski, polski konstruktor lotniczy, autor m.in. projektu dwusilnikowego bombowca PZL-37 „Łoś”; w czasie II wojny światowej oficer techniczny Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii (zm. 1967)
1904 – Henryk Świdziński, polski geolog (zm. 1969)
1909 – Józef Noji, polski lekkoatleta, długodystansowiec, działacz konspiracyjny (zm. 1943)
1910:
Stefan Śródka, polski aktor, reżyser teatralny (zm. 1981)
Wojciech Wasiutyński, polski prawnik, publicysta, działacz katolicko-narodowy; współtwórca deklaracji ideowej Obozu Narodowo-Radykalnego; jeden z liderów ONR-Falanga; po wybuchu wojny na emigracji we Francji, a następnie w Wielkiej Brytanii; w latach 1947–1958 redaktor „Myśli Polskiej” – organu Stronnictwa Narodowego wydawanego w Londynie; od 1958 do 1973 r. zastępca kierownika sekcji polskiej Radia Wolna Europa w Nowym Jorku; założyciel Instytutu Romana Dmowskiego (zm. 1994)
1911 – Tomasz Kiesewetter, polski kompozytor, dyrygent (zm. 1992)
1917 – Andrzej Kłopotowski, polski komandor (zm. 2004)
1919:
Wacław Gaziński, polski pisarz, rzeźbiarz, kompozytor (zm. 2013)
Stanisław Jagielski, polski podporucznik, cichociemny (zm. 1944)
Ewa Matuszewska, polska sanitariuszka, uczestniczka powstania warszawskiego (zm. 1944)
1920 – Lesław Bartelski, polski pisarz, leksykograf (zm. 2006)
1921 – Marta Ingarden, polska inżynier architekt (zm. 2009)
1922 – Paweł Buchalik, polski działacz konspiracyjny (zm. 1942)
1923:
Stefan Jaworski, polski generał brygady (zm. 1979)
Jerzy Skrzepiński, polski malarz, scenograf filmowy (zm. 2017)
1924:
Maria Górecka, polska aktorka (zm. 2017)
Maria Lewicka, polska historyk sztuki, varsavianistka (zm. 2016)
1925 – Michał Wołosewicz, polski poeta (zm. 2004)
1926 – Dominik Sucheński, polski lekkoatleta, sprinter (zm. 2013)
1928 – Henryka Gwiazda-Pietrasz, polska lekarka, polityk, poseł na Sejm PRL
1929 – Zdzisław Krauze, polski aktor (zm. 1997)
1933:
Ludomir Olszewski, polski aktor
Marian Więckowski, polski kolarz szosowy (zm. 2020)
1935 – Ryszard Sierszulski, polski siatkarz
1936 – Erwin Woźniak, polski nauczyciel, historyk, pisarz, regionalista
1938:
Ryszard Czubaczyński, polski dziennikarz, autor tekstów piosenek, aktor
Piotr Janczerski, polski wokalista, członek zespołów Grupa Skifflowa No To Co i Bractwo Kurkowe 1791 (zm. 2018)
1939 – Mirosław Krupiński, polski związkowiec (zm. 2012)
1940 – Jerzy Robert Nowak, polski historyk, publicysta
1944:
Mira Kubasińska, polska wokalistka, legenda polskiego rocka i bluesa; wykonawczyni przebojów „Gdybyś kochał, hej” i „Na drugim brzegu tęczy”; największą sławę zdobyła w latach 60. i 70. występując z zespołem Breakout (zm. 2005)
Ada Rusowicz, polska wokalistka, członkini zespołu Niebiesko-Czarni (zm. 1991)
1945 – Aleksander Fabisiak, polski aktor, pedagog
1946:
Krzysztof Krawczyk, polski piosenkarz, gitarzysta, kompozytor, wokalista zespołu Trubadurzy (1963–1973); wykonawca przebojów „Pamiętam Ciebie z tamtych lat”, „Jak minął dzień”, „Byle było tak”, „Parostatek”, „Mój przyjacielu”
Zbigniew Zarzycki, polski siatkarz, trener
1947 – Adam Niemiec, polski koszykarz, trener
1948:
Andrzej Kapiszewski, polski matematyk, socjolog, dyplomata (zm. 2007)
Andrzej Szymczak, polski piłkarz ręczny, bramkarz (zm. 2016)
1950:
Irena Nowacka, polska działaczka samorządowa, polityk, poseł na Sejm RP
Jerzy Radziwiłowicz, polski aktor, przez wiele lat związany ze Starym Teatrem w Krakowie, od 1998 r. w Teatrze Narodowym w Warszawie; znany m.in. z ról w filmach Andrzeja Wajdy „Człowiek z marmuru” i „Człowiek z żelaza”, a także filmów „W zawieszeniu” i „Pokłosie” oraz serialu „Glina”
Maciej Stoksik, polski rzeźbiarz
1951:
Tadeusz Czechak, polski muzyk
Janusz Danecki, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy Campo Grande w Brazylii
Franciszek Gągor, polski generał, szef Sztabu Generalnego WP (zm. 2010)
Felicja Kinder, polska lekkoatletka, oszczepniczka
1952 – Joachim Knychała, polski seryjny morderca (zm. 1985)
1953:
Anna Bukis, polska lekkoatletka, biegaczka średniodystansowa
Paweł Moczydłowski, polski pułkownik Służby Więziennej, urzędnik państwowy, socjolog, kryminolog, publicysta
1955:
Marian Podziewski, polski polityk, wojewoda warmińsko-mazurski
Janusz Sepioł, polski architekt, historyk sztuki, polityk, marszałek województwa małopolskiego, senator RP
1956 – Ewa Żmuda-Trzebiatowska, polska nauczycielka, działaczka samorządowa, polityk, poseł na Sejm RP
1957 – Maciej Kozłowski, polski aktor (zm. 2010)
1958 – Irena Stanisławska, polska dziennikarka, pisarka
1959 – Włodzimierz Środa, polski koszykarz (zm. 2017)
1960:
Grażyna Strachota, polska aktorka, wokalistka
Jerzy Szmit, polski polityk, samorządowiec, poseł na Sejm i senator RP
1961 – Maciej Tomaszewski, polski aktor
1962:
Ewa Grabowska, polska narciarka alpejska
Roman Kolek, polski samorządowiec, wicemarszałek województwa opolskiego
1963 – Mieczysław Karłowicz, polski kolarz szosowy
1964:
Jacek Pastusiński, polski lekkoatleta, trójskoczek, plastyk
Chad Zielinski, amerykański duchowny katolicki pochodzenia polskiego, biskup Fairbanks
1967:
Tomasz Bracichowicz, polski muzyk rockowy, kompozytor, producent muzyczny
Mariusz Strzelecki, polski żużlowiec (zm. 1994)
1968:
Dariusz Babiarz, polski wokalista, gitarzysta, członek zespołów: Holy Dogs i Kofi
Andrzej Cofalik, polski sztangista
Agustin Egurrola, polski tancerz, choreograf pochodzenia kubańskiego
Paul Mazurkiewicz, amerykański perkusista pochodzenia polskiego, członek zespołu Cannibal Corpse
Dariusz Zientalak jr., polski pisarz science fiction, redaktor, wydawca
1970 – Mariusz Szczerski, polski wokalista, członek zespołu Honor (zm. 2005)
1972 – Bartosz Konopka, polski reżyser filmowy, filmoznawca; w 2010 r. nominowany do Oscara za film „Królik po berlińsku” w kategorii najlepszy dokument krótkometrażowy
1973 – Marek Długosz, polski gitarzysta (zm. 2010)
1976 – Anna Barańska, polska himalaistka
1977 – Małgorzata Rosiak, polska snowboardzistka
1980:
Dawid Cieślewicz, polski żużlowiec
Jacek Hiro, polski gitarzysta
1981 – Katarzyna Maria Zielińska, polska aktorka
1983 – Anna Kras, polska judoczka
1985:
Tomasz Jodłowiec, polski piłkarz
Rafał Skalski, polski reżyser filmowy, dokumentalista
1989 – Barbara Białas, polska judoczka
1994 – Sebastian Stasiak, polski pięcioboista nowoczesny
1995 – Radosław Sawicki, polski hokeista
1999 – Natalia Murek, polska siatkarka
2000 – Magdalena Kobielusz, polska biegaczka narciarska
Zmarli 8 września:
1523 – Maciej Miechowita, polski lekarz, historyk, geograf, profesor i rektor Akademii Krakowskiej (ur. 1457)
1691 – Bogusław Leszczyński, polski duchowny katolicki, biskup łucki, biskup nominat płocki (ur. ok. 1645)
1698 – Franciszek Meninski, polski językoznawca pochodzenia francuskiego (ur. ?)
1714 – Sylwester Peszkiewicz, polski duchowny greckokatolicki, arcybiskup połocki (ur. ?)
1812 – Aleksander Antoni Sapieha, polski podróżnik, przyrodnik, polityk (ur. 1773)
1824 – Franciszek Wyszkowski, polski hrabia, generał major (ur. 1764)
1831 – Rajnold Suchodolski, polski poeta, działacz niepodległościowy, uczestnik powstania listopadowego (ur. 1804)
1854 – Alojzy Prosper Biernacki, polski ziemianin, polityk (ur. 1778)
1855 – Konstanty Parczewski, polski major, uczestnik powstania listopadowego, emigrant (ur. 1801)
1893 – Aleksander Zederbaum, polsko-rosyjski dziennikarz, wydawca pochodzenia żydowskiego (ur. 1816)
1897 – Antoni Ślósarski, polski zoolog ewolucjonista, fizjograf (ur. 1843)
1905 – Marcin Kasprzak, polski drukarz, dekarz, działacz robotniczy (ur. 1860)
1911 – Jan Puzyna, polski książę, duchowny katolicki, biskup pomocniczy lwowski, biskup krakowski, kardynał (ur. 1842)
1919 – Franciszek Gawełek, polski etnograf, bibliofil (ur. 1884)
1937 – Stefan Borowiecki, polski psychiatra, neurolog (ur. 1881)
1939:
Stanisław Kosko, polski porucznik marynarki wojennej, kapitan żeglugi wielkiej (ur. 1898)
Władysław Robota, polski duchowny katolicki, działacz narodowy i społeczny (ur. 1872)
1940:
Aleksander Maniecki, polski aktor (ur. 1883)
Marian Morawski, polski duchowny katolicki, jezuita, filozof (ur. 1881)
1941 – Mojżesz Pelc, polski lekarz, major pochodzenia żydowskiego (ur. 1888)
1942 – Adam Bargielski, polski duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (ur. 1903)
1943:
Hiacynta Lula, polska zakonnica, męczennica, Służebnica Boża (ur. 1915)
Leon Julian Padlewski, polski bakteriolog (ur. 1870)
1944 – Czesław Zadrożny, polski żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1904)
1946 – Antoni Kopaczewski, polski podporucznik, żołnierz AK, uczestnik podziemia antykomunistycznego (ur. 1918)
1950 – Hanka Ordonówna, polska piosenkarka, tancerka, aktorka; jej szlagiery „Na pierwszy znak” czy „Miłość ci wszystko wybaczy” należą do klasyki polskiej muzyki (ur. 1902)
1958 – Franciszek Hynek, polski major pilot balonowy, dwukrotny zdobywca Pucharu Gordona Bennetta (ur. 1897)
1960 – Kazimiera Kutrzebianka, polska historyk sztuki (ur. 1896)
1962 – Wiktor Lampe, polski chemik (ur. 1875)
1964 – Natalia Morozowicz, polska aktorka (ur. 1879)
1975:
Rudolf Czech, polski hokeista (ur. 1930)
Julian Jaworski, polski inżynier-elektryk, polityk, poseł na Sejm PRL (ur. 1926)
Stefan Mrożewski, polski malarz, grafik, drzeworytnik (ur. 1894)
1976 – August Agbola O'Brown, polsko-nigeryjski muzyk, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1895)
1979 – Mieczysław Prószyński, polski adwokat, działacz narodowy (ur. 1909)
1983 – Bronisława Frejtażanka, polska aktorka (ur. 1915)
1986 – Tomasz Stefaniszyn, polski piłkarz, bramkarz (ur. 1929)
1987 – Ryszard Sadowski, polski aktor (ur. 1939)
1989 – Zofia Dybowska-Aleksandrowicz, polska reżyserka dubbingowa i teatralna, dźwiękowiec (ur. 1928)
1992:
Jerzy Albrecht, polski ekonomista, polityk, prezydent Warszawy, wiceprzewodniczący Rady Państwa, minister finansów (ur. 1914)
Zbigniew Graczyk, polski aktor, malarz (ur. 1913)
1993 – Emilia Ziółkowska, polska tancerka, aktorka (ur. 1904)
1994 – Włodzimierz Scisłowski, polski poeta, satyryk, autor tekstów piosenek (ur. 1931)
1999 – Roman Taberski, polski matematyk (ur. ?)
2002 – Andrzej Ogrodowczyk, polski poeta, prozaik, dramaturg, eseista, krytyk literacki (ur. 1952)
2003 – Mieczysław Całka, polski aktor (ur. 1935)
2009 – Tadeusz Dajczer, polski duchowny katolicki, religioznawca, kanonik (ur. 1931)
2014 – Jerzy Ostoja-Koźniewski, polski działacz i polityk emigracyjny (ur. 1926)
2015:
Bogusław Piechuta, polski kapucyn, działacz opozycji antykomunistycznej (ur. 1946)
Józef Warchoł, polski kick-boxer, bokser, zawodnik MMA (ur. 1964)
2016:
Stanisław Michoń, polski biegacz narciarski (ur. 1955)
Dorota Radomska, polska aktorka (ur. 1966)
2018 – Aleksander Menhard, polski dziennikarz, żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1927)
2019 – Andrzej Głoskowski, polski aktor (ur. 1935)
Przypisy
